Bogcha yoshidagi bolalarning kattalar mehnatiga munosabati reja: 1

Amaliy qobiliyatning rivojlanishi 

---

Amaliy faoliyatli qobiliyatlar inson hayotida katta ahamiyatga Ular orasida 
tashkilotchilik asosiy rol o`ynaydi. Ularni ilk bolalik davrining so’ngida 
kuzatishimiz mumkin. Tashkilotchilik qobiliyatining paydo bo`lishi muloqotchanlik 
va guruhdagi faoliyatning rivojlanishi bilan uzviy bog’liq. Konstruktiv amaliy 
qobiliyatlar 
bog`cha 
yosh 
davrida 
yaxshi 
rivojlanadi. 
Ko’pincha bolalar tomonidan ushbu tipdagi konstruktorlash jarayonida yaratilgan 
qurilmalar o’zlarining faoliyatlarida foydalanish uchun qo'l keladi (qurilgan kema 
sayohatga jo`naydi, uychalariga nafaqat qo’girchoq sig’adi, balki o`zlari ham 
joylashadilar). 
Qurilmalarni yaratish uchun maxsus qurilish vositalaridan ham foydalaniladi 
(masalan, taxtachalar, yog`och, faner va kartondan yasalgan qutilar va h z.). Ushbu 
konstruktorlash tipi nafaqat bog`cha bolasining konstruktorlash qobiliyatini, balki 
muloqotning zarur malakalari, axloqiy sifatlarning faol shakllanishini ta’minlaydi. 
Bolalar o`zaro rejalashtirilgan harakatlari jarayonida maslahatlashish, tashabbus 
ko`rsatish, o`z takliflarini inobatga oldirish, yonbosish, bir-biriga yordam berish, 
umumiy 
yutuqdan 
zavqlanishni 
o`rganadilar. 
Ijodiy konstruktorlash ayniqsa, bog’cha yosh davrining oxiriga borib yorqin 
namoyon bo’ladi, ulardan o`z faoliyatini mustaqil rejalashtirish, ijodkorlikka 
moyillik 
kabilarni 
kuzatishimiz 
mumkin. 
Maxsus 
qobiliyatlarning 
rivojlanishi 
Maxsus qobiliyatlar — bu shaxsning individual psixologik xususiyatlari bo`lib, 
faoliyatning 
maxsus 
turlarida 
muvafaqqiyatli. 
Bolalarda musiqiy qobiliyatlar erta shakllana boshlaydi. Ular avvalambor o`z 
tarkibiga chapakni his qilishda, yuqori musiqaviylikda (musiqaga emotsional javob 
qaytarish 
qobiliyati), 
shuningdek 
musiqani 
nozik 
did 
bilan 
farqlash 
(musiqaviylikning eshituvchanlik komponenti) qobiliyatida namoyon bo`ladi 
B.M.Teplovning fikri bo`yicha, chapakni his qilish bilan mutanosib ravishda 
musiqiy-reproduktiv qobiliyat garmonik his-tuyg`uning asosida yotadi. Musiqiy 
qobiliyatlar keng qirralidir. Bog’cha yosh davrida musiqiy qobiliyat faol tarzda 
rivojlanadi. Bog’cha yoshidagi bolalarning sevimli mashg’uloti bu rasm chizishdir. 

---

Musiqiy faoliyat kabi tasviriy faoliyat ham erta shakllanadi. Hatto agar ular u tarzda 
yorqin namoyon bo’lmagan bo’lsa ham barcha bolalarda bu qobiliyatni rivojlantirish 
kerak, zero rasm - shunday faoliyat turiki, uningsiz to`laqonli shaxs rivojllanishini 
tasavvur qilish qiyin. Tasviriy faoliyat atrofni yanada chuqurroq, to`laroq ko`rishga 
hamda 
uning 
o`zi 
his 
qilishga 
o’ratadi. 
V.X.Kirienko, E.T.Ignatev va boshqa psixologlarning fikricha, tasviriy qobiliyatlar 
o’z o`rnida murakkab ta’limiy kompleksga ham ega bo`lib o`z tarkibiga bir qator 
zarur va maxsus qobiliyatlarni oladi.