Böyük şəxsiyyətlər bütün dünyaya məxsusdur

186 
 
yazırdı  ki,  «həqiqi  ilahə  yerişindən  görünür».  Gözəl  qadın  da  hərəkət  etdikdə  öz 
incəliyi,  zərifliyi  ilə  çiçəkdən  çiçəyə  qonan  kəpənəyi  yada  salır,  gözəllik  ilahələri 
olan Qratsiyalarla yarışmaq səviyyəsinə yüksəlir.  
Qadın  onu  daim  izləyən  şəhvətin  əsirliyindən,  girovluğundan  qaçmağı 
bacarmalıdır.  Axı  vəhşicəsinə  zorlama  hadisələri  istisna  edilsə,  əslində  heç  bir 
vəhşi heyvan bu iyrənc hərəkətə yol vermir, belə eybəcər davranış silahı yalnız kişi 
cinsindən  olanların  cəbbəxanasındadır,  çox  hallarda  bəkarətinin  pozulmasında, 
yaxud  yüngül  əxlaq  yoluna  düşməkdə  qızın,  qadının  özü  günahkar  olur.  Qədim 
hettlərin ( Bizim eradan əvvəl ikinci minilliyin birinci yarısında Kiçik Asiyada hett 
xalqı  irəli  çıxmışdı.  Onların  imperiyasının  ərazisi  b.  e.  ə  1450-1200-cü  illərdə 
Anatoliyanın  əksər  hissəsini  və  Şimali  Suriyanı  tuturdu.  B.  e.  ə.  1200-cü  illər 
ətrafında qarətçi müdaxiləçilər tərəfindən imperiya məhv edildi.)  qanununa görə, 
qadını  dağlarda,  tənha  yerdə  zorlayana  ölüm  cəzası  verirdilər,  qadın  öz  evində 
zorlandığından şikayət etdikdə isə, heç kəsi cəzalandırmırdılar, onu əsas gətirirdilər 
ki, bu intim yaxınlıq qadının öz razılığı ilə baş vermişdir.  
Servantesin  «Don  Kixot»  əsərində  belə  bir  səhnə  təsvir  edilir.  Sanço  Pansa 
bir  adanı  idarə  edəndə,  qubernator  kimi  mühakimə  apardıqda,  bir  qadın 
malabaxanın ona təcavüz etdiyi barədə şikayətlə müraciət etdi. Qadın əlavə etdi ki, 
iyirmi  il  ərzində  qoruyub  saxladığım  sərvəti  bu  kişi  oğurladı,  mən  isə  bu  sərvəti 
mavrlardan  və  xristianlardan,  özümüzünkülərdən  və  kənardan  gələnlərdən 
qorumuşdum. Kişi isə kasıb adam olduğunu, bu qadına intim yaxınlıq etmək üçün 
pul təklif etdiyini, qadının isə məbləğlə razılaşmayıb məni bura gətirdiyini dedi. Bu 
qadın yalandan zorlandığını deyir.  
Hakim malabaxanı qadına iyirmi dukat pul verməyə məcbur etdi. Qadın pul 
kisəsini  alıb,  tumanının  altında  gizlədib,  məhkəmə  otağından  qaçdı.  Qubernator 
malabaxana göstəriş verdi ki, indi onun arxasınca qaç və pullarını geri al. Sonra isə 
qadını bura gətir. 
Bir  azdan  qadınla  malabaxan  əlbəyaxa  şəkildə  dalaşa-dalaşa  içəri  girdilər. 
Onlar  indi  daha  acıqlı  idilər.  Qadın  pul  kisəsini  qarnına  sıxmışdı,  qışqırırdı  ki,  o, 
pul  kisəsini  məndən  almaq  istəyir.  Mən  bu  pul  kisəsindənsə  həyatımı  verməyə 
hazıram, şir caynaqları da pul kisəsini əlimdən qopara bilməz. 
Qubernator  özu  pul  kisəsini  qadından  alıb,  malabaxana  qaytardı  və  qadına 
dedi:  «Əgər  bədənini  müdafiə  edəndə  pul  kisəsini  qoruyan  vaxt  göstərdiyin  bu 
ruhunun  dəyişkənliyini  və  qorxmazlığının  yarısını  işə  salsaydın,  hətta  Herkules 
belə öz gücü ilə səni zorlaya bilməzdi».  
Əlbəttə, bəzən şərait də qadını ədalətsizcəsinə bu təbiət qanuna tabe olmağa 
məcbur edir. İtalyan yazıçısı Alberto Moraviyanın «Çoçara» romanının qəhrəmanı 
olan  qadın  müharibədə  qızının  ləyaqətini  qoruyub  saxladığı  halda,  savaş  başa 
çatanda  dağ    kəndindən  doğma  şəhərinə  qayıdarkən,  onların  hər  ikisi  Mərakeş 
əsgərləri  tərəfindən  gecələdikləri  boş  kilsə  binasında  qrup  şəklində  zorlanmaya 
məruz qaldı.  
Bu yaxınlarda vəfat etmiş İsa Hüseynov «Tütək səsi» əsərində İkinci dünya 
müharibəsi  dövründə  uzaq  Azərbaycan  kəndində  baş  verən  faciəli  hadisələri 
qələmə  alınmışdır.  Kənddən  cəbhəyə  yollanmış  əsgərlərin  həlak  olması  barədə 

---

187 
 
«qara kağızlar”ın sayı getdikcə artır. Cümrünün də atası həlak olmuşdur, onun bu 
dərdinin  üstünə  anasının  kolxoz  sədrinin  yaxınlıq  etmək  barədə  onu  təngə 
gətirdiyinə  razılıq  verməsi  xəyanəti  əlavə  olundu.  Bunlara  dözə  bilməyib  o,  dəli 
oldu,  gecə-gündüz  çaldığı  tütəyin  qəmgin  melodiyası  onsuz  da  bədbəxt  həyat 
keçirən  kəndlilərin  hüznlü  sükutunu  pozurdu.  Əslində  Cümrü  də,  anası  da 
müharibənin qurbanları sırasına daxil olmuşdu.  
Qız,  qadın  öz  ismətinin  qayğısına  qalsa,  yəqin  ki,  onların  təcavüz 
adlandırdığı və yuxarıda göstərilən əhvalatlar da nadir hal xarakteri daşıyardı.  
Qadınların  böyük  əksəriyyəti,  milli  xüsusiyyətlər  nəzərə  alınmaq  şərtilə, 
İsmət,  ləyaqət  anlayışlarını  düzgün  dərk  edir,  onun  qorunmasını  vacib  sayırlar. 
Qədim dövrlərdə Milet qadınları naməlum bir xəstəliyə sirayətlənmişdilər, çoxları 
özünü  öldürürdü,  qızlar  hər  cür  nəzarətdən  yayınıb,  özlərini  asırdılar.  Nə 
valideynlərinin yalvarışı və göz yaşları,  nə dostlarının onları bundan yayındırmaq 
cəhdləri, dedikləri nəsihət sözləri heç bir təsir gücünə malik olmurdu. Bu vaxt bir 
müdrik məsləhətə müvafiq olaraq belə qayda qəbul olundu ki, özünü asan qızların 
meyidləri  dəfn  edilməyə  aparılanda  çılpaq  şəkildə  şəhərin  baş  meydanından 
keçirilsin.  Bu,  öz  təsirini  göstərdi  və  qızların  özünü  öldürməsi  bütünlüklə  kəsildi. 
Özünü  intihar  etmək  kimi  ağır  əməldə  tərəddüd  etməyənlər  də  ölümündən  sonra 
onları  gözləyən  biabırçılıq  perspektivini  nəzərə  alıb,  geri  çəkilməyə  məcbur 
oldular. İsməti hər şeydən üstün tutmaq bu əhvalatda bütünlüklə öznü göstərir.  
Bəzən  ağlasığmaz  fədakarlıq  anında  isməti  də  müəyyən  hədlərdə  qurban 
vermək  olar.  Kimisə  xilas  etmək  naminə  bu  xətaya  da  yol  verilə  bilər.  Böyük 
flamand  rəssamı  Paul  Rubensin  Sank-Peterburqun  Ermitajında  nümayiş  etdirilən 
tablosu  «Ataya  sevgi»  adlanır.  Əsərdə  təsvir  edilən  taqətdən  düşmüş,  ordları 
batmış,  ölüm  ayağında  olan  bir  kişi  gənc,  bakirə  qızın  dolğun  döşünü  əmir.  Bu 
qədim bir əhvalatın təsviridir. Vaxtilə böyük qüdrət sahibi olmuş adam düşmənləri 
tərəfindən  zindana  salınır  və  ona  yemək  verilmir,  xeyli  müddətdə  ac  saxlanır. 
Yanına gələn gənc qızı uzun aclıqdan atasının həyatla vidalaşdığını görüb, başqa 
bir  əlac  tapmadığından,  öz  bakirəlik  nişanələrindən  biri  olan  döşünü  onun  ağzına 
verir  və  hansı  möcüzədənsə  əmələ  gələn  döş  südü  ilə  atasının  həyatını  xilas  edir. 
Böyük  ingilis  şairi  Bayron  özünün  «Çayld-Haroldun  zəvvarlığı»  poemasında  bu 
əhvalatı  gözəl  poetik  dildə  təsvir  edir.  Atanı  ölümdən  xilas  etmək  üçün  qızı 
ismətini  qurban  vermək  kimi  bir  hərəkətə  yol  verir,  bu,  bəlkə  də  həmin  vaxt  ən 
fədakar bir iş idi.  
Bütün qadınlara müqəddəslik qiyafəsi geyindirmək də düzgün deyildir. Axı 
heç  kəs  Klitemnestra,  Gertruda,  ledi  Maqbet  haqqında  xoş  söz  demir.  Çünki  iki 
əvvəlki  qadın  təkcə  ərlərinə  xəyanət  etməklə  kifayətlənməyib,  onların  qətlə 
yetirilməsinin də iştirakçıları olmuşdular. Ledi Maqbet isə qan axıtmaqda, ərini bu 
işə sövq etməkdə əsl yırtıcı instinktləri nümayiş etdirirdi. Kim  milyonların qanını 
içən  dəhşətli  vampir  Hitleri  dünyaya  gətirmiş  ana  barədə  onu  lənətlə  yada 
salmaqdan əlavə, hansısa xoş söz deyə bilər.  
Qadınların  hamısını  və  ya  əksəriyyətini  mələk  sifətində  təsvir  etmək  də 
ağılsızlıqdır. Təsadüfi deyildir ki, Roma qisas ilahələri furiyalar (yunanlarda onlar 
eriniyalar  adlanırdı)  kimlərəsə  zərbə  vurmaqla  qəzəblərini  söndürürdülər.  Yunan 

---