189
silahlı rəqabətdə bir tərəf məğlub olmaqla biabırçılıq və aşağılanmaq qismətinə
yiyələndiyi halda, digəri qalibiyyətin şirin meyvəsini dadmaqla, bu nailiyyətinin
əhəmiyyətini şişirtməyə, onu az qala əlçatmaz kimi qələmə verməyə çalışır. Axı
tarixi adətən galiblər yazır. Buna əsaslanaraq çox hallarda qaliblər haqqında
əfsanələr, rəvayətlər uydurulur. Tarixin ironiyası ondadır ki, bəzən hətta
qələbəsndən əziyyət çəkən xalqların dilində də fatehlər tərənnüm, sitayiş obyektinə
çevrilirlər. Makedoniyalı Aleksandrı, Şərqdə onun zəbt eitdiyi ölkələrin xalqları
ilahiləşdirmişdilər, özünün real qəhrəmanlıqları da həmin ərazilərdəki yerli
folklorda, panegirik ədəbiyyatda fantastik ölçülərə yiyələnmişdi. Çünki qələbə
digər həzzlər kimi parlaq rəngləri çox sevir, zəfər özü haqqında yaradılan
nəğmlərdə, şeirlərdə, nağılı xatırladan əhvalatlarda ifadə olunur, məğlubiyyət isə ar
rəmzi kimi yalnız tutqun rənglərdə sığınacaq tapır.
1.Yalan, müharibənin güclü silahı kimi
Yaxşı deyirlər ki, müharibənin ilk qurbanı həqiqət olur. Vuruşan tərəflər ən
güclü silah kimi yalandan,saxtakarlıqdan geniş istifadə etməyə başlayır.Axı yalanla
həm düşməni, həm də öz xalqını aldatmaq mümkün olur. Müharibəni başlamaq
üçün də yalan, iftira ən əlverişli vasitəyə çevrilir. Qələbə haqqındakı saxta
məlumat
da çox vaxt öz işini görür. Müharibə yeni biliklərə, yeni ideyalara, yeni
sivilizasiyalara təkan versə də, bütövllükdə isə bütün tarix boyu bədbəxtlik,
əraziləri viranəyə çevirmək rəmzi sayılmışdır.
Heç vaxt tam qələbə sevincini yaşamayanlar, daim öz xalqının təqibə məruz
qaldığını iddia edənlər də başqasının köməyi ilə başa gələn kiçik bir imkandan
yapışıb özünü qalib kimi qələmə verməyə çalışır. Bunu biz ermənilərin timsalında
görürük. Onlar müvəqqəti işğal etdikləri ərazinin öz əcdadlarına məxsus olduğu
barədə saxta ideyalar uydurub yaymağa çalışırlar. Bu isə əks tərəfdə daha böyük
intiqam hissinin alovlanmasına yol açır. Bədbəxt xalq isə reallığı unudub, öz
sərsəm ideoloqlarının bütünlüklə saxta olan təbliğatını bir iftixar mənbəyi hesab
etməklə özünü aldatmaq, tarixi həqiqəti xoşbəxtlik vəd edən şirin yuxuya çevirmək
kimi ağılsız bir yolu tutur. Özünü aldadan xalq və ya asanlıqla aldadılan xalq
nəticə etibarilə, az keçməmiş «sınıq təknə» yanında qaldığını görür, onlarda
yalanla şişirdilən «vətən» məfhumu da getdikcə əhəmiyyətini itirir, öz lunatik
mürgüləməyinə son qoyanlar bu iyrənc təbliğata artıq ayağı ilə səs verməklə,
yaşadıqları, onsuz da vaxtilə başqa xalqa məxsus olan əraziləri tərk edib, bir tikə
çörək arxasınca dünyanın müxtəlif guşələrinə üz tuturlar.
Tarix həqiqətlərin güzgüsü olduğu kimi, bu güzgüdə ləkəni xatırladan
saxta məqamlar da yox deyildir. Bu ləkəni təmizləyib, üzə çıxarmaq xeyli vaxt
aparır, yalan dərin kök saldıqda, bu alaq otunu məhv etmək də çətin bir işə çevrilir.
Bizim eradan əvvəl XIV əsrdə, 1300-cü ilə yaxın Misirin məşhur faraonu II
Ramzes hettlərlə Suriyadakı Oront çayının üstündəki Kadeş döyüşündə məğlub
olduğu halda, vətəninə dönərkən bunu böyük qələbə kimi qələmə verdi, öz şəxsi
igidlikləri barədə isə ağlasığmaz əhvalatlar uydurub yaydı və misirlilərin bir hissəsi
həqiqətin necə olduğunu bildiyi halda, ümumilikdə xalq bu ağ yalanı həzm etməyə