Document Saqlash: Har bir HTML document saqlab qo’yilganda (Save) document mavzusidan so’ng “.html” so’zi bo’lishi shart. Aks holda u html document hisoblanilmaydi. Masalan, birinchi dars kodlari kiritilgan html dokumentni saqlash uchun “birinchi_dars” deb nom berdiz undan so’ng .html yozing yani “birinchi_dars.html”.
Yoki File name: ga “birinchi_dars” deb yozib Save as type: dan pastga qaragan qora strelkaga bosib “Hyper Text Markup Language” ni tanlang. Va keyin saqlab qolish uchun “Save” tugmachasiga bosing. Dokument saqlanganidan so'ng web browser belgilaridan birontasi (sizda qay biri bo'lsa) "birinchi_dars" deb nomlangan holda paydo bo'ladi, shu holda ochsangiz web sahifa ochganday ochiladi, uni NotePad yordamida ochsangiz HTML kodlari bilan ochiladi.
HTML dokumentni kodlar kiritishdan oldin birinchi bo’lib saqalab olishni tafsiya qilaman. Shunda HTML editor kiritilayotgan kodlarni yaxshi tushunadi.
Eslatma:
Shu yerda bir narsani takidlab o’tmoqchidim, hozirgi kompyuter dasturlarini juda ham rivojlanib ketganligi tufayli siz uchun HTML kodlarni o’zi kirituvchi mahsus dasturlar ham bor (ular haqida to’liqroq darslar so’ngida) lekin professional web sahifa yaratuvchi bo’laman desangiz bu kodlarni vazifa va maqsadlarini o’ziz o'qib tushunib va HTML dokumentlar yaratib o’rganganiz maqul, chunki ba’zan bu dasturlarda ham ba’zi kodlarni o’ziz kiritishizga to’gri kelib qoladigan holatlar juda ko'p. Unday dasturlarni HTML ni to’liq o’rganib bo’lganingizdan so’ng o’rganamiz.
2-Dars: HTML tag
|
Reja:
HTML da taglar
HTML tag turlari va vazifalari
Web browserda yangi sahifani ko’rish
HTMLda taglar:
"tag" so'zining lug'aviy man'nosi yorliq deganidir. HTML tag bu HTML kodlardir ular bizning web sahifamizni web browserlarda ochilishiga sabab bo'luvchi eng muhim elementlardir. HTML tag birinchi darsda ta'kidlab o’tganimdek kichik “<”va katta “>” belgilar orasiga yoziladi. Unda hamisha boshlovchi va tugovchi taglar mavjud. Tugovchi tag boshlovchi tagga o’xshagan bo’ladi faqat oldida “/” oldinga og’gan tayoqcha belgisi bo’ladi, ya'ni ....
Taglarning vazifasi:
har qanday buyruq taglar orqali beriladi, boshlovchi va tugovchi taglar orasidagi ma'lumot tagning turiga qarab funksiya bajaradi.
har bir tagning o'z vazifasi va ishlatilish qoidalari bordir.
taglarning bir o'zi yordamchi attributlarsiz uncha ko'p ishni bajara olishmaydi.
taglar ikki hil bo'ladi: ikkitalik va bittalik taglar
bir nechta taglar bir birining orasida kelishi mumkindir.
Muhim qolida: birinchi kiritilgan tag, taglar orasida so’nggi bo’lib yopiladi. Masalan:
Bu Yerda Web Sahifa Nomi Bo’ladi
Qoidaga binoan tagi o’zidan keyingi taglardan birinchi bo’lib kiritildi, va so’ngisi bo’lib yopildi, tagi esa <a href="/qandim-gazni-qayta-ishlash-majmuasi-ochildi.html">tagidan oldin ochildi va </a> dan keyin yopiladi. Chunki ochish-yopish taglari "faqat uning orasidagi jumlanigina ol" deb buyruq bergandek gap. Yanayam tushunarliroq bo’lishi uchun matematika darsidagi qavslarni eslang, ularga o’xshab ketadi.
Ba’zi taglar haqida qisqacha ma’lumotlar:
– Documentning hamisha boshida ochiladi va eng ohiri bo’lib yopiladi, sababi uning orasidagi hamma buyruqlar HTML kodlaridir degan ma’noni beradi. Shunga qarab kompyuter bu buyruqlarni hammasini HTML kodi sifatida o’qiydi.
- tarjimasidan ma’lum (head-bosh) kodimizning boshi, ning orasida juda ko’p muhim taglar keladi. Masalan: yordanmchi CSS (Cascade Style Sheet), JavaScript va shunga o’xshash tashqaridan yuklanadigan dasturlar, HTML dokumentimizga ochuvchi va yopuvchi orasida biriktiriladi (bu haqida to’liqroq keyin), va <a href="/2-laboratoriya-jums-hm-hm-yaki-logikalq-elementlerdi-izertlew.html">taglari ham </a><head> orasiga kiradi, umuman <head>...</head> orasida keladigan taglar juda ham ko'pdir.
<br /><li/>
<br /><b><meta></b> - Uning vazifasi attributinga qarab o'zgaradi, bitta muhim vazifalaridan biri sizning web sahifangizni boshqalar Internet orqali topish imkonini beradi. Bu tag ichiga kerakli attribute (attributelar haqida keyinroq) lar qiymatlari sifatida muayyan so’zlarni yozish bilan sizni web sahifangiz boshqalar tamonidan Google yoki Yandex ga o’xshash web sahifalar orqali topiladi. Uning uchun siz sizning web sahifangiz qanday so’zlar bilan qidirilganda chiqishini hohlashingizni ko’rsatishingiz muhim. Agar sizning web sahifangiz mahfiy bo’lsa yoki hozircha tugallanmagan bo’lsa yoki shunchaki boshqalar Google orqali topib ko’rishini hohlamasez uni ham <meta> orqali amalga ochirish imkoni bor.
<br /><li/>
<br /><b><title></b> - Web sahifa nomi bu sahifa nomi “ 2 - Dars” <a href="/ahmedova-guljahon-1905-guruhkechki-ul-sarvi-gulru-kelmadi.html">yuqorida yozilgan</a>, uning uchun <title>2 - Dars</tilte> desangiz bas, tarjimasi (title-mavzu).
<br /><li/>
<br /><b><body></b> - kodlarimizning <a href="/biznes-etikasining-axloqiy-dilemmalari.html">aksariyati shu qisimda keladi</a>, body-asosiy qism deganidir. Demak asosan <body> bilan ...
<p>Kodlarimizning asosiy qismi.</p>
<br />
<br />... ... ... .... ... tagini olaylik, bu HTML dokumentimizning <a href="/bank-tizimi-moliya-tizimining-asosiy-tarkibiy-qismi-sifatida.html">asosiy qismi hisoblanadi</a>, shuning uchun bu tagning attributelari yordamida butun dokumentimizning matn hajmini hammasiga umumiy qilib bittada kiritib olishimiz mumkin. Yoki bo'lmasam butun web sahifamizning orqa fonini o'zgartirishimiz mumkin har hil ranglarga. Buning uchun yuqorida kiritgan kodlaringizga qayting, bgcolor="yellow" so'zini <body> tag ichiga bitta joy tashlab (prabel tashlab) kiriting, u quyidagicha ko'rinishga ega bo'lishi kerak: <body bgcolor="yellow">, keyin CTRL+S yoki File - Save orqali dokumentni saqlang. Endi Shu NotePad dokumetizni qayerga saqlagan bo'lsangiz o'sha yerdan topib Internet browserlaridan birida ochib ko'ring. Sizning butun web sahifangiz sariq rangda bo'ladi (yellow-sariq). Bu yerda "yellow" so'zi "bgcolor" attributi qabul qilishi mumkin bo'lgan <b>qiymat</b> hisoblanadi. Barcha ingiliz tilidagi ranglar "bgcolor" attributi qiymati bo'la oladi. Ranglar haqida to'liq keyingi darslarimizda uchrashamiz. Attribute so'zining lug'aviy ma'nosi "hossa", "hususiyat", "belgi" degan tarjimalarga ega. Hamma attributelar biron bir muayyan tagning <a href="/mavzu-bola-rivojlanishida-muhitning-tasiri.html">ochilish qismi ichida keladi</a>, va undan so'ng "=" belgisi bo'lishi shart, keyin esa yoki bittalik ('_') yoki ikkitalik ("_") qo'shtirnoq shart bo'ladi.
<br /></body></body></body></body></meta></meta> | |
