bular majburiy mehnat emas – harbiy xizmat, favqulotda holatda, sudning qonuniy kuchga kirgan hukmi, qonunda nazarda tutilgan hammasi –bulardan boshqasi majburiy mehnat.)

Davlat: 

bandlik turini, shu jumladan turli mehnat rejimidagi ishni tanlash 
erkinligini; 

ishga qabul qilishni qonunga xilof ravishda rad etishdan, qonunga xilof 
ravishda boshqa ishga o‘tkazishdan, xodimni ishdan chetlashtirishdan va 
mehnat shartnomasini bekor qilishdan himoyalanishni; 

maqbul keladigan ish tanlashga va ishga joylashishga bepul 
ko‘maklashishni; 

kasb egallashda va ishga ega bo‘lishda, mehnat qilish va bandlik 
sharoitlarida, mehnatga haq to‘lashda, xizmat pog‘onalari bo‘yicha 
ko‘tarilishda har kimga imkoniyatlar tengligi yaratilishini; 

ish qidirayotgan shaxslarni va ishsizlarni kasbga tayyorlashga, qayta 
tayyorlashga hamda ularning malakasini oshirishga ko‘maklashishni; 

mehnat organlarining taklifiga ko‘ra ishlash uchun boshqa joyga 
ixtiyoriy ravishda ko‘chib ketish munosabati bilan qilingan xarajatlar 
kompensatsiya qilinishini; 

haq to‘lanadigan jamoat ishlarida ishtirok etish imkoniyatini 
kafolatlaydi.