66
Q-Şiqa
dizenteriyasının
ağır
formalarında
isə
geniş
spektli
antibiotiklər (tetrasiklin, ampisillin, neviqrammon) orta terapevtik dozada təyin edilir. Təkrari
qusmalar, huşun itməsi olarsa onların parenteral yeridilməsi məsləhətdir.Göstərilən preparatlara
Q-Şiqanm həssaslığı çox yüksəkdir (ampisillin, neviqrammon).
Yüngül və silinmiş gedişlərdə antibakterial preparatlar yalnız bağırsaqda kəskin
morfoloji
dəyişikliklər
qeyd
edildikdə
təyin
edilir
(furazolidon,
intesto-pan).
Bakteriyagəzdirənlərə antibakterial preparatların təyini mənfi nəticə verir.
Qeyd etmək lazımdır ki, etiotrop preparatlar təyin edilərkən həmin
regionda şigellaların hansı preparata həssaslığının olmasının müəyyən edilməsinin əhəmiyyəti
böyükdür. Bu baxımdan vaxtaşırı aşkar edilən şigellaların preparatlara həssaslığı öyrənilməlidir.
Xəstələrdə tapılmış şigellaların həssaslığının öyrənilib sonradan onun gecikmiş tətbiq edilməsi
rekonvalessensiya dövrünə düşdüyünə görə məqsədəuyğun deyildir.
Oaslroenteritik
əlamətlərlə gedən
formalarda etiotrop
müalicə
tətbiq
edilmir. Bu cür xəstələrdə patogenetik müalicə əsas rol oynayır. Aparılan deziııtok-sikasiya,
dehidratasiya tədbirləri, immunreaktivliyin yüksəldilməsi, həzm çatmamazlığmm aradan
qaldırılması və s. effektli təsir göstərir.
Cədvəl 2.
Salmonelloz və dizenteriyamn differensial diaqnozu
Əlamətlər
Salmonelloz
Dizenteriya
Anamnez
Keyfiyyətsiz qida məhsulu ilə əlaqədar
qrup şəklində xəstələnmə
Əsasən sporadik xarakterli
xəstələnmə
İnkubasion
dövrü
2-72 saat
1-7 gün
Xəstəliyin
başlanması
Kəskin
Kəskin, bəzən qısa müddətli
prodromal dövrlə
Xəstəliyin
inkişafı
Sürətli
•
Nisbətən yavaş
Xarici görünüş
Avazımış, ağır hallarda ətraflarda
sianoz
Dəyişmir
Temperatura Çox vaxt yüksək, tək-tək normal
Normal, tək-tək yüksək
Ürək-damar
sistemi
Taxikardiya, arterial hipotenziya, ürək
tonlarının karlaşması
Tonlar karlaşır, hipotenziya tək-tək
qeyd edilir.
Sinir sistemi
Zəiflik, baş ağrısı, yuxu pozğunluğu,
ətraflarda qıcolmalar
Bir qədər zəiflik, mülayim baş
ağrısı
Palpasiyada
qarında ağrılar
Əsasən epiqastral nahiyyədə, göbək
ətrafında, sağ qalça çuxurunda
Yoğun bağırsaq boyunca, əsasən S-
vari bağ-q nahiyyəsində
S-vari bağırsaq
Bir sıra hallarda bərkləş miş olur, lakin
ağrılar olmur
İlk günlərdən bərkləş-miş, hərəkəti
məhdudlaşmış, ağrılı
downloaded from KitabYurdu.org
67
Qaraciyər
Çox vaxt böyüyür, funksional sınaqlar
dəyişiksiz ola bilər
Pozğunluqlar nadir hallarda olur
RRS və
kolono-
skopiya
Əsasən yüngül kataral proktosiq-moidit və
ya selikli qişada dəyişikliklər olmur
Kəskin kataral pıokto siqmoidit,
xəstəliyin qızğın dövründə
selikli qişada xarakterik
dəyişikliklər, hemorragiya, eroziya
və xoralar
Nəcis
Çoxsulu, yaşılaçalan və ya tünd qəhvəyi
rəngdə, pis iyli, köpüklü. Defekasiya 10 və
bəzən daha çox
Az miqdarda, selikli-qanlı.
Defekasiya 10 və daha artıq
Yalançı
çağırışlar və
tenezmlər
•
Xarakterik deyildir
Xarakterikdir
Periferik qan
Leykositoz, tək-tək leykopeniya, çubuq
nüvəlitərə meyillik. Susuz-laşmalar olarsa
qanın qatılaşması nəticəsində
hemaqlobinin səviyyəsi, hemotokrit,
eritrositlərin sayı artır
* Bir qədər neytrofılli leykositoz
Baktcrioloji
müayinə
Qusuntu kütləsində, nəcisdə, mədə
yuyuntusunda və yayılmış formada qanda
və sidikdə törədicilərin aşkar
edilməsi
Şigellalarin nəcisdə aşkar edilməsi
Seıoloji
reaksiyalar
Salmonella antigen ilə düz hemaq-
lutinasiya reaksiyasının xəstəliyin II
həftəsindən müsbət olması
Şigella antigenləri ilə DHAR
xəstəliyin II həftəsindən müsbət
olması
Klinik əlamətlər
Kəskin dizenteriya
Qeyri-spesifik xoralı kolit
Anamnez
Dizenteriyalı
xəstələrə
təmasda
olma,
şübhəli
su mənbəyindən
və
qidadan istifadə
Əvvəllər bağırsaq disfunk-siyasmın
olması
Xəstəliyin
başlanması
Kəskin
Tədricən, bəzən qəflətən
Erkən əlamətlər
Temperaturun yüksəlməsi,
intoksikasiya,
kolitik sindrom
Umumi vəziyyətin nisbətən qənaətbəxş
fonunda formalaşmış nəcisdə selik və
qan
Temperatura
Xəstəliyin başlanğıcında 38-
39°C
Əvvəllər normal, sonra müx -təlif tipli -
subfebril, zəifləyən,
fasiləsiz və s
downloaded from KitabYurdu.org
68
Nəcisin xarakteri
Duru, selikli, bəzən qanlı
Qurbağa kürüsünü xatırladan, duru,
qanlı, selikli və irinli, bəzən ət qiyməsini
xatırladır
Qamın
palpasiyası
Gərginləşmiş, ağrılı, S-vari
bağırsağın əllənməsi
Gənginləşmiş, ağrılı, S-vari bağırsağın
əllənməsi çox
nadir
Qarında ağrılar
Adətən sol qalça çuxurunda
tutma şəklində ağrılar
Adətən qarına yayılmış, bəzən qarının
sol tərəfində
Üzülmə
Xarakterik deyildir
Surətlə proqresivləşir
Başqa üzv və
sistemlərdə dəyişiklik
Zəif biiruzə verir
Q/ciyəıin böyüməsi, əsəbilik, hipotoniya,
taxikardiya, yuxu pozğunluğu və s.
Anemiya
Müşahidə edilmir
Çox vaxt kəskin anemiya
olur
EÇS
Adətən normal
Kəskin yüksəlir
Ağırlaşmalar
Nadir hallarda, ağır
gedişlərdə
Bağırsaq deşilməsi, qanaxma, sepsis,
bədxassəli şişlərin inkişafı və s.
RRS
Kataral-hemorragik, ağır
hallar da eroziv-
xoralı proktosiqmoidit
Xoralı proktosiqmoidit, qan sızmalar,
miliar abseslər, eroziyalar, qranulyasiya
Yoluxucu luğu
Yoluxucudur
Yoluxma olmur
Bakterioloji
müayinə
Şigellaların aşkar edilməsi
Nəticə mənfi olur
Müalicə
Antibiotiklər, ftorxinolon-
larla və furozolidonla
müalicə effektlidir
Sulfasolazin, sulfopiridazin,
salazodimetoksinlə müalicə müsbət
nəticə verir
Irriqoskopiya
Elə bir xarakterik dəyişiklik
aşkar edilmir
Selikli qişa relyefinin hamarlaşması
polipoz çıxıntıların olması,
bağırsaq mənfəzinin
daralması, divarlarının oyuqlarıarı
şanı simptomu, Konturunun diş-
diş olması - sıxılmış qarmon və s.
Əlamətlər
Kəskin dizenteriya
Amöbiaz
Anamnez
Dizenteriyalı xəstələrlə təmasda
olma, şübhəli su mənbəyindən və
qidadan istifadə
Amöbiaz çox təsadüf edilən bölgələrdə
(subtropik rayonlarda) olma
Xəstəliyin
Kəskin
Nəzərə çarpmadan, tədricən
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |