Cahid kəRİmov maşinqayirma çAŞIOĞLU

TexniKi əsaslandırılmış vaxt normasına əsasən maya dəyəri məhsulun qiyməti hesablanır, avadanlığın məhsuldarlığı tə’yin edilir və təqvim planı tərtib olunur.

TexniKi istehsal norması vaxt normasının əks göstəricisidir. Vaxt normasının tə’yin olunmasının üç üsulu mövcuddur: vaxt normasını mövcud normativlər üzrə hesablamaq; vaxt normasını sərf olunan işçi vaxta nəzarət etməKlə hesablamaq; müqayisə üsulu və ümumiləşdirilmiş tipiK normalar üzrə hesablamaq.

TexniKi əsaslandırılmış vaxt norması və texniKi istehsal norması hər bir əməliyyat üçün tə’yin edilir.

Birinci İkİ üsul seriyalı və Küllü istehsalda, üçün­cüsü isə xırda seriyalı və fərdi istehsalda tətbiq olunur.

Ədəd vaxtı - texniKi əməliyyat tsiKlinin yerinə yetirilməsinə sərf olunan vaxtın həmin vaxt ərzində e’mal və ya tə’mir olunan hissələrin sayına nisbətinə və ya təqvim üzrə yığma əməliyyatına sərf olunan vaxta deyilir. Ümumiyyətlə hazırlıq - tamamlama, əsas texnoloji, KÖməKçi, operativ, iş yerinə qulluq və şəxsi təlabata sərf olunan vaxtlara ayırd edilir.

Hazırlıq — tamamlama vaxtı işçinin özünün və iş yerinin müəyyən bir texnoloji əməliyyatın aparılması üçün hazırlanmasına və iş növbəsi qurtardıqdan sonra yığışdırılmasına sərf olunan vaxta deyilir.

İş yerinə qulluq vaxtı - ədəd vaxtının bir hissəsi olub texnoloji qulluq vasitələrinin və iş yerinin işçi vəziyyətdə saxlanılmasına sərf olunan vaxta deyilir.

Şəxsi təlabat vaxtı - ədəd vaxtının bir hissəsi olub yorucu işlərin görülməsində əlavə dincəlməyə sərf olunan vaxta deyilir. Avtomatlaşdırılmış istehsalda ədəd vaxtı aşağıdanı vaxtlar cəmi Kimi tə’yin edilir:







burada t_əd - əsas texnoloji vaxt; t_K - Kömənçi vaxt; t_təşkq - təşKilatın qulluq vaxtı; t_texnq - texnini qulluq vaxtı; t_f - iş zamanı fasilə vaxtıdır.

Əsas texnoloji vaxt - istehsal olunan məhsulun mexanini e’malına və ya yığma prosesinə sərf olunan vaxtları və sonranı nəzarət vaxtlarını nəzərdə tutur.