DEYİMLER
407
özellikle Hıristiyan Mandalaları Orta Çağın başlangıcından gelmedir.
Çoğunun ortasında İsa vardır, dört uçta da, İncil yazarlarının dördü, ya da
simgeleri bulunmaktadır. Bu kavram, çok eski bir kavram olsa gerek,
çünkü Eski Mısır'da, Horus, dört oğlu ile birlikte aynı biçimde çizilir...
Mandala biçimi, çoğunluk, çiçek, haç, ya da tekerlek biçiminde olup,
yapının temelinde dörtlüye eğilim vardır.» (
Altın Çiçeğin Gizi
)
ÖZBEN: Ana Arketip, düzen arketipi; kişi tamlığı. Daire, dört köşe, dörtlü, çocuk,
Mandala vb. ile simgelenir.
C. G. Jung: «ÖZBEN, bilinçli BEN'i üzerindedir, yalnız bilinçli BEN'i değil,
aynı zamanda bilinçdışı ruhu da kapsar: dolayısıyla bir bakıma, parçası
olduğumuz bir kişiliktir. ÖZBEN'in uzaktan yakından hiçbir zaman bi
linçli olma olasılığı yoktur; çünkü istenildiği kadar bilince getirilsin,
Ben'in bütününe ait bilinçdışı gereçlerin belirsiz ve belirlenmeyecek mik
tardaki bir bölümü gizli kalacaktır.» (
Analitik Ruhbilim Üzerine İki
Deneme,
Cilt 7)
«ÖZBEN, yalnızca merkez değil, aynı zamanda hem bilinci, hem de bilinçdışını
kucaklayan dairenin bütünüdür; nasıl 'BEN' bilinçli zihnin merkeziyse, bu
da bütünlüğün merkezidir.» (
Psikoloji ve Simya,
Cilt 12)
• ■
«ÖZBEN yaşamımızın amacıdır, çünkü birey dediğimiz o yazgısal bileşimin en
tam anlatımıdır.»
(Analitik Ruhbilim Özerine iki Deneme,
Cilt 7)
PERSONA: Eski Yunan tiyatrosunda oyunculann taktıklan maske. C. G. Jung:
«Persona, bireyin dünyaya kendim uydurma düzenidir, ya da dünya ile
olan ilişkilerinde takındığı tavırdır. İnsanın kendi persona'ları ile
özdeşleşmesi ise tehlikelidir; profesör okuttuğu kitapla, tenor kendi
sesiyle özdeşleşebilir; biraz abartırsak, insanın olduğunu sanıp ta, aslında
olmadığı şeydir persona, ya da başkalannın onun olduğunu sandığı şey,
diyebiliriz.» (Cilt 9)
RUH: C. G. Jung: «Ruh diye bir şey varsa eğer, düşlenemeyecek bir karmaşalıkta
olmalı; bu bakımdan sırf bir içgüdü ruhbilimi ile yaklaşılamaz ona.
Ruhsal yapısının derinliklerini ve doruklannı hayret ve huşu içinde sey
retmekten başka elimden bir şey gelmiyor. Mekândışı evrende, milyon
larca yıllık gelişim süresince organizmada biriken bir imgeler bolluğu
vardır. Bilincin bakışı, çok uzak mekânlara işleyen bir göz gibidir. Buna
karşın onu mekândışı imgelerle dolduran ruhsal BEN-olmayan'dır. Bu
imgeler soluk gölgeler değildir, ruhsal etkenlerdir. Bu resmin yanma, gece
yıldızlı göğün görünümünü getirebiliriz; çünkü içteki evrenin tek eşde
ğerlisi dıştaki evrendir.»
(Freud ve Psikanaliz,
Cilt 4)
408
ANALİTİK PSİKOLOJİ
TANRI-İMGESİ: Kilise babalarından alınan bir deyimdir. Onlara göre Tanrı-
imgesi, insan ruhu üzerine baskıyla basılmış bir imge gibidir. Böyle bir
imge, düşlerde düşlemlerde, vizyonlarda belirdi mi, ruhbilimsel açıdan
ruhsal bütünlük olan ÖZBEN'in imgesi anlamına gelir.
C. G. Jung: «Ancak ruh aracılığıyla Tanrının bizi etkilediğini saptayabiliriz. Ne
var ki, Tanrı ile bilinçdışı iki ayrı varlık mıdır, değil mi, ayırt edemiyoruz.
Her ikisi deneyüstü içerikler için güçlükle ayırtedilebilen kavramlardır.
Ancak yeterli bir olasılıkla, bilinçdışında, kendiliğinden düşlerde vb.
beliren bir tamlık arketipi; bir de bilinçli istence bağlı olmayan başka
arketipleri bu merkeze bağlayan bir eğilim olduğu deney yoluyla saptana
bilir. Dolayısıyla bir arketipin her zaman tanrısal varlığı nitelendirmiş ve
ifade etmiş olan bir simgecilik oluşturması olasıdır. Tanrı imgesi ile bi
linçdışı aynı şey değildir, onun özel bir içeriğidir, yani ÖZBEN’in arketi-
pidir bu. Tanrı-imgesini deneysel olarak kendisinden ayıramadığımız bu
arketiptir.»
(Ruhbilim ve Din,
Cilt II)
«Demek ki Tanrı-imgesi... ÖZBEN'in yansımasıdır, ya da tersiyle dile
getirecek olursak, ÖZBEN'in insandaki bir tanrı-imgesidir.»
(Aynı yapıt)
TRANSFERANS: (Aktarma): belli bir varlığa beslenen duyguları başka bir
varlığa yöneltme. Hastanın anababası, karısı, ya da kocası gibi yakınlarına
ilişkin duygularım psikoterapiste yöneltmesi.
UROBOROS: Kendi kuyruğunu ısıran mitolojik hayvan.
C. G. JUNG'UN İNGİLTERE VE AMERİKA’DA
YAYIMLANAN YAPITLARI
Editör s: Sir Herbert Read, Dr. Michael Fordham and Dr. Gerhard Adler.
William McGuire Executive Editör, Volumes 2 and 6.
1. PSYCHIATRIC STUDIES
On the Psychology and Pathology o f So-Called Occult
Phenomena (1902)
On Hysterical Misreading (1904)
Cryptommenisia (1905)
On Manic Mood Disorder (1903)
A Medical Opinion on a Case of Simulated Insanity (1904)
A Third and Final Opinion on Two Contradictory Psychiatric Diagnoses (1906)
On the Psychological Diagnosis of Facts (1905)
2. EXPERIMENTAL RESEARCHES
Studies in World Association
The Associations of Normal Subjects (by Jung and Riklin) (1906)
Experimental Observations on Memory (1905)
On the Determination of Facts by Psychological Means (1906)
An Analysis of the Associations of an Epileptic (1906)
The Association Method (1910)
Reaction-time in Association Experiments (1906)
On Disturbances in Reproduction in Association Experiments (1909)
Psychoanalysis and Association Experiments (1906)
Association, Dream, and Hysterical Symptoms (1909)