Case-law guide on Article 6 (criminal) aze
Yüklə 1,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maddə 6 § 3 (b)
6- CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT - ƏDALƏTLI MƏHKƏMƏ ARAŞDIRMASI HÜQUQU ( CINAYƏT HÜQUQU ASPEKTI )
( F ) Dil 251. Təqsirləndirilən şəxsin məlumatın verildiyi dili yaxşı bilmədiyi müəyyən edilibsə və ya bunun güman edilməsi üçün əsas varsa, hakimiyyət orqanları onu tərcümə ilə təmin etməlidirlər ( Brozisek İtaliyaya qarşı , § 41;
Tabai Fransaya qarşı (qər).
252. 6-cı Maddənin 3 (a) yarımbəndi əcnəbi təqsirləndirilən şəxs üçün müvafiq məlumatın yazılı qaydada və ya yazılı tərcümə formasında təmin edilməli olduğunu müəyyən etməsə də, məhkəmə tərəfindən istifadə olunan dillə tanış olmayan təqsirləndirilən şəxs – ittiham aktının başa düşdüyü dilə yazılı tərcüməsi ilə təmin olunmadığı halda - praktiki olaraq əlverişsiz mövqedə ola bilər (
, § 79;
Ermi İtaliyaya qarşı [BP], § 68). 253. Lakin təqsirləndirilən şəxsə müdafiəsini hazırlamağa imkan verəcəyi təqdirdə, ittiham aktının şifahi tərcüməsi vasitəsilə ittihamlar haqqında yetərli məlumat təmin edilə bilər (
, § 81;
Hüseyn İtaliyaya qarşı (qər.). 254. Bu müddəa təqsirləndirilən şəxsin məhkəmə materiallarının tam tərcüməsi ilə təmin edilməsi hüququnu nəzərdə tutmur ( X. Avstriyaya qarşı (qər.) səh. 70). 255. 6-cı Maddənin tərcüməçinin pulsuz köməyini nəzərdə tutan 3(e) bəndinə uyğun olaraq, ittihamların şifahi tərcüməsi nəticəsində yaranan xərclər Dövlət tərəfindən ödənilməlidir (
, § 45).
A ) Nəzərə alınmalı olan ümumi məqamlar 256. Konvensiyanın 6-cı Maddəsinin 3(b) yarımbəndi düzgün müdafiənin iki elementinə, daha dəqiq desək, vasitə və vaxt məsələsinə aiddir. Bu müddəa təqsirləndirilən şəxsin effektiv müdafiəsinin məhkəməyə hazırlıq üçün "zəruri" olan hər şeyi əhatə etdiyini nəzərdə tutur. Təqsirləndirilən şəxs öz müdafiəsini - məhkəməyə bütün müvafiq müdafiə arqumentlərinin təqdim etmək və beləliklə, məhkəmə icraatının nəticəsinə təsir etmək imkanı ilə bağlı məhdudiyyətlə üzləşmədən - müvafiq qaydada təşkil edə bilməlidir (
, § 53; Qreqaseviç Macarıstana qarşı , § 51). 257. Təqsirləndirilən şəxsə verilən vaxt və vasitənin adekvatlığı məsələsi hər bir konkret işin halları nəzərə alınmaqla qiymətləndirilməlidir ( İqlin Ukraynaya qarşı , § 65; Qalstyan Ermənistana qarşı , § 84).
258. 6-cı Maddənin 3(b) yarımbəndi təqsirləndirilən şəxsi tələsik keçirilən məhkəmə araşdırmasından qoruyur (
, (qər.); Bonzi İsveçrəyə qarşı
(qər)). Məhkəmə icraatlarının ağlabatan müddətdə həyata keçirilməsi vacib olsa da, bu, tərəflərdən birinin prosessual hüquqları hesabına başa gəlməməlidir ( OAO Neftyanaya Kompaniya Yukos Rusiyaya qarşı , § 540). 259. Təqsirləndirilən şəxsin öz müdafiəsinə hazırlaşmaq üçün adekvat vaxtının olub- olmadığının qiymətləndirilməsi zamanı məhkəmə icraatının xarakterinə, eləcə də işin və məhkəmə icraatlarının mürəkkəbliyinə xüsusi diqqət yetirilməlidir (
, § 51). Hüquq müdafiəçisinin adəti iş yükü də nəzərə alınmalıdır; lakin müdafiə tərəfinin vəkilindən müəyyən işin təcililiyi səbəbindən iş qrafikində müəyyən dəyişikliklər etməyin tələb olunması əsassız deyil ( Mattik Almaniyaya qarşı (qər.)). © Avropa Şurası / Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi 2014 43
6- CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT - ƏDALƏTLI MƏHKƏMƏ ARAŞDIRMASI HÜQUQU ( CINAYƏT HÜQUQU ASPEKTI )
edən hazırlığın ilk dinləməyə qədər tamamlanmasını tələb etmir. Məhkəmə icraatlarının gedişatı əvvəlcədən tam planlaşdırıla bilməz və bu vaxta qədər işıqlandırılmamış, tərəflərin əlavə hazırlığını tələb edən elementləri aşkara çıxara bilər (
(qər.)). 261. Məhkəmə icraatında müəyyən yeniliklər baş verdikdə müdafiə tərəfinə öz mövqeyini uyğunlaşdırmaq, vəsatət hazırlamaq, şikayət təqdim etmək və s. üçün əlavə vaxt verilməlidir (
, § 141). Belə "yeniliklərə" ittiham aktına edilən dəyişikliklər (
, [BP], § 62), ittiham tərəfinin yeni sübutlar təqdim etməsi (
, §§ 60-62), yaxud məhkəmə icraatının gedişində ekspertin rəyində qəfil və əsaslı dəyişikliyin baş verməsi (
, §§ 69-70) daxil ola bilər. 262. Müdafiə tərəfinə verilən vaxtla bağlı problemin olduğu başa düşüldükdə, təqsirləndirilən şəxs dinləmənin təxirə salınması və ya başqa tarixə keçirilməsi barədə vəsatət qaldıra bilər (
, § 98;
Bekstrom və Andersson İsveçə qarşı (qər.); Kraksi İtaliyaya qarşı (№ 1) , § 72) müstəsna hallar istisna olmaqla (
, § 31) yaxud milli qanunvericilikdə və praktikada belə hüquq üçün əsasın olmaması (
, § 85). 263. Müəyyən hallarda məhkəmədən müdafiə tərəfinə yetərli vaxt vermək üçün dinləməni özü mülahizəsinə görə təxirə salmaq tələb oluna bilər ( Sadak və başqaları Türkiyəyə qarşı (№ 1) , § 57;
Saxnovski Rusiyaya qarşı [BP], §§ 103 və 106 ). 264. Təqsirləndirilən şəxsin mövcud apellyasiya hüquqlarından effektiv istifadə edə bilməsi üçün milli məhkəmələr qərarlarının əsaslandığı səbəbləri kifayət qədər açıq göstərməlidirlər (
, § 33). Tam əsaslandırılmış məhkəmə qərarının apellyasiyanın verilməli olduğu vaxt müddətindən əvvəl hazır olmaması halında, apellyasiya şikayətini mövcud məlumat əsasında verə bilmək üçün təqsirləndirilən şəxs yetərli məlumatla təmin edilməlidir (
, §§ 40-50; Boçe Fransaya qarşı , §§ 46-
51). 265. Dövlətlər cinayət törətməkdə ittiham olunan hər kəsin 6-cı Maddənin 3-cü bəndində nəzərdə tutulan təminatlardan yararlanmasını təmin etməlidirlər. Ayrılmış müddətin nə vaxt başladığını və ya bitdiyini öyrənmək öhdəliyinin təqsirləndirilən şəxsin üzərinə qoyulması İştirakçı Dövlətlərin 6-cı Maddə ilə zəmanət verilən hüquqların effektiv istifadəsini təmin etmək məqsədilə göstərməli olduqları "lazımi səy"ə uyğun deyil ( Vaçer Fransaya qarşı , § 28).
266. Cinayət törətməkdə ittiham olunan hər kəsin yararlanmalı olduğu "imkana" onun müdafiəsini hazırlamaq məqsədilə aparılmış istintaqın nəticələri ilə tanış olmaq daxil olmalıdır ( Hüseyn və başqaları Azərbaycana qarşı , § 175; OAO Neftyanaya Kompaniya Yukos Rusiyaya qarşı , § 538). 267. Şəxsin barəsində məhkəməyə qədər həbs qətimkan tədbiri seçilibsə, "imkan" anlayışına həmin şəxsə diqqətini ağlabatan şəkildə toplayaraq oxumağa və yazmağa imkan verən saxlanma şəraiti daxil ola bilər (
, § 81;
Moiseyev Rusiyaya qarşı , § 221). Həm təqsirləndirilən şəxsin, həm də onun vəkilinin məhkəmə icraatında iştirak edə və ifrat yorğunluqdan əziyyət çəkmədən bəyanatlar verə bilməsi həyati əhəmiyyət daşıyır ( Maxfi Fransaya qarşı , § 40;
Barbera, Messegi və Cabardo İspaniyaya qarşı , § 70). 268. Təqsirləndirilən şəxsə təqdim edilməli olan imkan ona müdafiəsini hazırlamağa kömək edən və ya edə biləcək vasitələrlə məhdudlaşmalıdır ( Padin Gestoso İspaniyaya qarşı
(qər.)); Mayzit Rusiyaya qarşı , § 79). 269. Nümayəndələri tərəfindən iş materialları haqqında məlumatlandırılma yetərli olduğundan, təqsirləndirilən şəxsə iş materiallarına birbaşa çıxışın verilməsinə ehtiyac yoxdur (
, § 52). Lakin təqsirləndirilən şəxsin iş materiallarına çıxışının məhdud olması sübutun məhkəmədən əvvəl təqsirləndirilən şəxsə təqdim olunmasının və 44
© Avropa Şurası / Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi, 2014 Yüklə 1,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|