Case-law guide on Article 6 (criminal) aze
Yüklə 1,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Əvvəl çıxarılmış qərarın icra edilməsi tələbi
- B. İnstitusional tələblər Konvensiyanın 6 § 1-ci Maddəsi
6- CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT - ƏDALƏTLI MƏHKƏMƏ ARAŞDIRMASI HÜQUQU ( CINAYƏT HÜQUQU ASPEKTI )
Qeren Fransaya qarşı , [BP], § 37 və Omar Fransaya qarşı [BP], § 34 mülki işlərə istinadlarla). 33. Məhkəməyə çatım hüququna qoyulan məhdudiyyətlər aşağıdakılardan irəli gələ bilər:
olunma və toxunulmazlıq) hər iki növünün təminatları eyni ehtiyaca - vəzifələrinin yerinə yetirilməsində Parlamentin müstəqilliyinin təmin edilməsinə xidmət edir. Şübhəsiz ki, siyasi motivli cinayət mühakimə icraatlarının başladılması imkanının qarşısını almaqla və beləliklə müxalifəti çoxluğun təzyiqinə və hücumuna qarşı qorumaqla toxunulmazlıq Parlamentin tam müstəqilliyinə nail olmağa kömək edir ( Kart Türkiyəyə qarşı [BP], § 90, mülki işlərə istinadlarla). Bundan başqa, parlament üzvlərinə qarşı icraatların başladılması onların mənsub olduğu məclisin funksionallığına təsir edə və Parlamentin işini poza bilər. Buna görə də adi qanuna istisna təşkil edən bu toxunulmazlıq sistemi qanuni məqsədə xidmət edən sistem hesab edilə bilər (eyni mənbə: § 91). 34. Lakin işin halları nəzərdən keçirilmədən parlament toxunulmazlığının qanuniliyi haqqında bu fikrin Konvensiyaya uyğunluğu haqqında hər hansı qənaətə gəlmək olmaz. Parlament toxunulmazlığının məhkəməyə çatımlılıq hüququnu bu hüququn əsl mahiyyətini zədələyəcək şəkildə və miqyasda məhdudlaşdırmadığı müəyyən edilməlidir. Belə bir tədbirin proporsionallığının yoxlanması Parlamentin bütövlüyünün mühafizəsi ilə bağlı ümumi maraq və ərizəçinin ona qarşı yönəldilmiş cinayət ittihamlarına məhkəmədə cavab verə bilmək məqsədilə parlament toxunulmazlığının aradan qaldırılması ilə bağlı fərdi marağı arasında ədalətli balansın nəzərə alınması deməkdir. Məhkəmə proporsionallıq məsələsini nəzərdən keçirən zaman baxdığı işdə sözügedən toxunulmazlığın miqyasına xüsusi diqqət yetirməlidir (eyni mənbə: §§ 92-93). Qoruyucu tədbir Parlamentin bütövlüyünü nə qədər az qoruyarsa, onun tətbiqinin əsaslandırılması bir o qədər inandırıcı olmalıdır (eyni mənbə: § 95). Beləliklə, məsələn, Məhkəmə müəyyən etmişdir ki, parlament üzvünün toxunulmazlığından imtina edə bilməməsi onun məhkəməyə çatımlılıq hüququnu pozmur, çünki toxunulmazlıq sadəcə cinayət mühakimə icraatı önündə müvəqqəti prosessual maneədir və parlamentdəki vəzifə müddəti ilə məhdudlaşır (eyni mənbə: §§ 111-113). 35. Apellyasiya şikayəti üçün qəbuledilənlik tələbləri kimi prosessual normalar. 36. Lakin apellyasiya hüququ, heç şübhəsiz, qanunvericilik tələblərinə tabe olsa da, prosessual normaların tətbiqi zamanı məhkəmələr icraatların ədalətliliyinə mənfi təsir edə biləcək ifrat formallıqdan qaçınmalıdırlar (
§ 29). Prosessual normanın xüsusən ciddi tətbiqi bəzən məhkəməyə çatımlılıq hüququnun əsl mahiyyətini zədələyə bilər (
§ 23), xüsusən apellyasiyanın əhəmiyyəti və məhkəmə icraatının uzunmüddətli həbsə məhkum edilmiş ərizəçi üçün hansı nəticələrə səbəb ola biləcəyi nəzərə alınarsa (
§ 20).
37. Məhkəməyə çatımlılıq hüququna prosessual pozuntular da mənfi təsir edir, məsələn, cərimələrə qarşı apellyasiya şikayətlərinin və ya öhdəliklərdən azad olunma haqqında ərizələrin qəbuledilnliyini yoxlayan prokurorluq əməkdaşı şikayətinin mahiyyəti ilə bağlı qərar verməklə və beləliklə, ərizəçini sözügedən "ittihamın" hakim tərəfindən müəyyən edilməsi imkanından məhrum etməklə ultra vires (səlahiyyətlərini aşmaqla) hərəkət etdikdə. (
§ 32). 38. Apellyasiya şikayətini yanlış əsaslarla qəbuledilməz elan edən qərar standart cəriməyə bərabər məbləğdə depozitin tutulmasına və nəticədə cərimənin ödənmiş hesab olunmasına, cinayət təqibinin sonlandırılmasına və ərizəçinin artıq cəriməni ödədiyi üçün "məhkəmə" qarşısında ittiham olunduğu yol hərəkəti pozuntusu əleyhinə etiraz edə bilməməsinə gətirib çıxardığı halda da eyni yanaşma tətbiq edilir ( Selis Fransaya qarşı, § 34).
39. Daha bir nümunə: hüquqi normaların düzgün tətbiq edilməməsi ilə bağlı şikayəti qanunla müəyyən edilmiş müddətə riayət şərtinin ödənməməsi əsası ilə qəbuledilməz elan olunan ərizəçi məhkəməyə çatımlılıq hüququnun həddən artıq məhdudlaşdırılmasından əziyyət çəkmişdi. Halbuki, həmin şərtə riayət edilməməsinin səbəbi hakimiyyət orqanlarının © Avropa Şurası / Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi 2014 11
6- CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT - ƏDALƏTLI MƏHKƏMƏ ARAŞDIRMASI HÜQUQU ( CINAYƏT HÜQUQU ASPEKTI )
ərizəçiyə təqdim etmək öhdəliklərini yerinə yetirməməsi idi ( Davran Türkiyəyə qarşı , §§ 40-
47). 40. Əvvəl çıxarılmış qərarın icra edilməsi tələbi: Həbs orderinin çıxarılmasına baxmayaraq, könüllü təslim olmayan ərizəçilərin hüquqi normaların düzgün tətbiq edilməməsi ilə bağlı ərizələrinin avtomatik olaraq qəbuledilməz hesab olunmasına gəldikdə isə: – demokratik cəmiyyətdə müdafiə hüququnun və hüququn aliliyi prinsipinin aşkar əhəmiyyəti nəzərə alındıqda, hüquqi normaların düzgün tətbiq olunmaması ilə bağlı şikayətin ərizəçinin ədalət mühakiməsindən yayınması səbəbindən qəbul olunmaz hesab edilməsi qeyri-proporsional sanksiyadır (
§ 38;
həmçinin bax: Qeren Fransaya qarşı , § 45;
Omar Fransaya qarşı , § 42). – hüquqi normaların düzgün tətbiq edilməməsi ilə bağlı şikayətin yalnız ərizəçi apellyasiya verdiyi məhkəmə qərarından sonra təslim olmadığı səbəbilə qəbul edilməz hesab olunması o deməkdir ki, həmin qərar ərizəçini etiraz edilən qərara görə vaxtından əvvəl azadlığından məhrum olmağa vadar edir, halbuki, həmin qərar apellyasiya barədə qərar qəbul edilənə və ya apellyasiya şikayəti üçün verilən vaxt limiti bitənə qədər yekun hesab edilə bilməz. Bu, ərizəçi üzərinə qeyri-proporsional yük qoyur və məhkəmə qərarlarının icrasının təmin edilməsi ilə bağlı qanuni zərurətlə Kassasiya Məhkəməsinə çatımlılıq, müdafiə hüququnun həyata keçirilməsi arasında ədalətli balansın pozulmasına gətirib çıxarır. (
, §§ 40-41; Qeren Fransaya qarşı , § 43).
41. Eyni yanaşma təslim olmaq öhdəliyinə riayət etmədiyi üçün ərizəçinin hüquq məsələləri ilə bağlı şikayət hüququndan məhrum edilməsi halına da tətbiq edilir ( Xalfaui Fransaya qarşı , § 46;
Papon Fransaya qarşı (№ 2) , § 100). 42. Lakin sürət həddinin aşılmasına görə təyin edilən cərimənin əleyhinə apellyasiya üçün depozit tələbi - bu tələbin məqsədi yol hərəkəti qaydaları pozuntuları sahəsində gecikdirmə məqsədli və əziyyətli apellyasiya şikayətlərinin qarşısının alınmasıdır - məhkəməyə çatımlılıq hüququ üzərində qanuni və proporsional məhdudiyyət hesab oluna bilər (
(qər.)). 43. Məhkəməyə çatımlılıq hüququnu pozan başqa məhdudiyyətlər, məsələn, hakimiyyət orqanlarının birinci instansiya məhkəməsinin çıxardığı qərarı yumşaltmaq barədə yalançı vəd verməklə təqsirləndirilən şəxsi apellyasiya şikayətini geri çəkmək üçün dilə tutması halında (
, §§ 46-51); yaxud rəsmi qaydada təyin edilmiş vəkili yardım göstərməkdən imtina etdikdən sonra apellyasiya məhkəməsi təqsirləndirilən şəxsə hüquq məsələləri ilə bağlı şikayətinin verilməsi üçün yeni vaxt limiti haqqında məlumat vermədikdə baş verə bilər ( Kulikovski Polşaya qarşı , § 70).
44. İntizam orqanı və ya inzibati orqan milli sistemdə "tribunal" və ya "məhkəmə" adlandırılmadıqda belə, 6-cı Maddənin müstəqil anlamı çərçivəsində "məhkəmə" xarakteristikasına malik ola bilər. Məhkəmənin presedent hüququnda tribunal bu terminin 12
Yüklə 1,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|