altı
Hovuz və hamam
Ötənlərdə oğlumla kiçik bir söhbətimiz oldu.
Daha doğrusu evin xanımı evsizlikdən, şə-
raitsizlikdən şikayətlənəndə oğlum da söh-
bətə qoşuldu:
- Niyə ev almırsan, ata?
- Alacağam, oğlum.
- Bəs maşın?
- Onu da alacağam.
- Evimizin hovuzu da olacaq?
- ...
- Deyirəm ki, evimizin hovuzu olacaq? Yekə
hovuzlu ev alaq. Mən də girib üzərəm.
Oğluma nə cavab verdiyimi dəqiq xatırlamı-
ram. Amma xəyallar məni uşaqlıq illərinə
apardı.
...Sadə, iki otaqlı kənd evində böyümüşəm.
Sadə müəllim maaşı ilə dolanmışıq.
97
Valideynlərimizdən heç nə tələb etmədən,
aza qane olmuşuq.
Arzularımızı ürəyimizdə saxlamışıq ki, atam
naümid halda qaşlarını çatmasın, nənəm
deyinməsin, anam ağlamasın...
Yamaqlı şalvarla, “taxta qaloş”-İran qaloşu
deyilən çox keyfiyyətsiz qaloşla getmişəm
məktəbə.
Dərsliklərimiz, dəftər-qələmimiz də ürəyimiz
istədiyi kimi olmayıb.
Bir çantanı dörd-beş il sürümüşəm arxamca.
Atamın, şəhərdə yaşayan qohumlarımın
paltarlarını geyinmişəm.
Gecələr neft lampasının işığında “Kapitan
Qrantın uşaqlar"ını, “Don Kixot”u”, “Qulli-
verin səyahəti”ni, “Robinzon Kruzo”nu,
“Qırmızı qvardiya”nı, “Balaca şahzadə”ni
oxumuşam...
Qışda saat altı olmamış kəndimizdə həyat
dayanardı.
Evlərin pəncərəsindən közərən neft lam-
paları kəndimizə miskin bir görkəm verirdi.
Dərsdən sonra sinif yoldaşlarımın kitabların-
dan növbəti mövzunu köçürürdüm.
98
Müəllimlərimiz bütöv dərsi, 45 dəqiqə kons-
pekt yazdırırdı.
Çoxumuzun barmaqlarının ucu qabar olardı.
Uşaqlığı sovet imperiyasının çökdüyü dövrə
düşən yüz minlərlə həmyaşıdım kimi,
məhrumiyyətlər görmüşəm.
14-15 yaşıma qədər içməli suyu qonşuların
həyətindən, küçədəki bulaqdan daşımışıq.
Hamamımız isə heç olmayıb.
Hər həftə anam odun peçini qalayır, su qız-
dırır, bizi növbəylə alüminium vannanın
içində çimdirirdi.
Böyüdükcə özümüz o vannanın içində çim-
məyə alışdıq.
Elə hərbi xidmətə gedəndə də, universitetə
qəbul olunanda da eyni vannanın içində çim-
mişəm.
Hamamı olan qonşulara, qohumlara həsəd
aparırdım.
Yayda üzümüz gülürdü.
Havalar qızan kimi arıxanada özümüzə
“hamam” düzəldirdik.
99
Payız yağışları başlayana qədər “letni
hamam” işimizə yarayırdı.
Bütün yayı Nazar çayının axarının qarşısını
daşla kəsib “ambarça” düzəldirdik.
Saatlarla sudan çıxmırdıq.
İllərlə ən böyük arzum təzyiqlə axan ilıq
suyun altında yuyunmaq olub.
13 il əvvəl kəndimizdən çıxanda, qərar ver-
dim ki, bir daha geriyə qayıtmayım.
Hamamsızlıq, ürəyim istədiyi kimi yuyuna
bilməməyim məni ən çox bezdirən
səbəblərdən idi.
Kirayə yaşadığım evlərin mənim üçün yega-
nə maraqlı tərəfi daimi isti suyun, hamamın
olması idi.
Bəlkə də güləcəksiniz, amma hamam hər
zaman mənim üçün nisgilli bir istək olub.
İndi uşaqlıq xatirələrimi başlı-başına buraxıb
gəldiyim o kənd, o ev çox dəyişib.
İllərlə həsrətini çəkdiyimiz hamam da var,
təzyiqli duş da.
24 saat işığı yanır evimizin.
Hər dəfə kəndə gedəndə qəribə hisslər keçi-
rirəm.
100
Həyətin bir küncündə balaca bir uşaq, dü-
yünlü olduğu üçün yarılmayan fıstıq kötü-
yün üstündə oturub həsrətlə o hamama ba-
xır.
***
Oğlumla qısa söhbətimizdən sonra saatlarla
özümə gəlmədim.
Mən adicə hamam arzusuyla yaşayırdım,
oğlum hovuz arzulayır.
Mən dərsik üçün sinif yoldaşlarımın qapısını
döyürdüm, o 5 yaşında internetdə oyunlar
oynayır.
Mən arzularımı içimdə boğurdum, o dilə
gətirir.
Amma xoşbəxtəm.
Mən uşaqlığımı yaşaya bilməmişəm, o isə
xoşbəxt uşaqlardan biridir.
Onu da bilirəm ki, bir gün uşaqlığımı ona
danışsam, nağıl zənn edəcək...
101
yeddi
Evimizdəki yad adam
Bəri başdan deyim ki, bu nə gileydi, nə də
narazılıq.
Bu ölkədə yazı-pozuyla məşğul olmaq izti-
rabdan, məhrumiyyətdən, problemdən başqa
bir şey deyil. Bilirəm, ağzıgöyçəklər yüz söz
deyəcək bu yazıdan sonra. Onu da bilirəm
ki, haqlı olaraq “narazısan, get başqa işlə
məşğul ol” deyəcəklər. Deyin dostlar, deyin.
Bu ölkədə ən asan şey bir yazarı qabağına
qoyub uşaq kimi danlamaqdır.
Çox dedilər “qayıt bu yoldan”, “get düz-
əməlli bir işlə məşğul ol”, daha pullu, daha
perspektivli təkliflər də etdilər. Getmədim,
gedə bilmədim. Yox, bəlkə də getməyə cəsa-
rətim çatmadı. Şöhrət, tanınmaq, oxunmaq,
tərif eşitmək yolumu kəsdi, yolumu bağla-
dı...
Etiraf edim ki, yazmağa başlayanda nə
ədəbiyyata, nə mədəniyyətə, nə də ölkəyə,
millətə xidmət etmək məqsədini qarşıma
qoymuşdum. Bütün bunları fikirləşəcək yaş-
da deyildim neft lampasının işığında cızma-
qaralar edəndə...
102
Dostları ilə paylaş: |