Chizmachilik

148-rasm.


149-rasm.

4 tesh.

A ko’rinish


B

150-rasm.

B ko’rinish


151-rasm.


B

B ko’rinish

152-rasm.


V ko'rinish

V

B

B ko’rinish

153-rasm.

Mahalliy ko‘rinish bu detalning ayrim joylarini qisqa bir qismini ko‘rsatishda ishlatiladi va to‘lqin chiziq bilan chegaralab qo‘yiladi, bunda ham qaraladigan tomondan strelka va harflar, tasvir ustiga “ko‘rinish” deb tagiga chizib qo‘yiladi (153-rasm).
Chiqarilgan elementlar bu biror detalning alohida qo‘shimcha tasviri bo‘lib, kattalashtirib ko‘rsatilgan qismidir. Bu tasvirlar mahalliy ko‘rinishlarga o‘xshatib to‘lqin chiziqlar bilan chegarala­nadi. Detalning olinadigan joyi esa, aylana yoki oval chiziq bilan chegaralanib ustiga I, II, … raqamlar yoziladi. Tasvir ustiga esa I raqam tagiga chizib uning masshtabi yoziladi (154-rasm).

154-rasm.


Qirqim va kesimlar. Mashinosozlik yoki boshqa tarmoq­larda ishlatiladigan detallar turlicha bo‘lib ular oddiy, murakkab, ichida teshiklari bor yoki boshqa bir shaklda o‘yib olingan joylari bo‘lishi mumkin. Detalni tashqarisidan qaraganda ichidagi barcha elementlari ko‘rinmaydi albatta, bu ko‘rinmas chiziqlarni shtrix chiziqlar bilan tasvirlansa, ko‘rinmas chiziqlar nihoyat ko‘payib ketadi va detalni tushinish, o‘qish qiynilashadi. Shuning uchun detalni xayoliy tekislik bilan kesib qirqim va kesimlar bajaraladi.
Kesim deb, detalni xayoliy tekislik bilan kesib, kesuvchi tekislikda hosil bo‘lgan tasvirga aytiladi. Kesim bitta yoki bir necha parallel kesuvchi tekisliklar bilan bajarilishi mumkin. Kesimning qirqimdan farqi shundaki, qirqimda kesilgan yuza bilan birgalikda uning orqasida ko‘rinadigan barcha elementlar bilan bajarilsa, kesimda faqat kesilgan ya’ni kesuvchi tekislikdagi kesim yuza tasvirlanadi. Kesimlar turlicha usulda, ko‘rinishda bajariladi.
Detal simmetrik bo‘lsa ustiga chizilgan kesim 155-a,rasm­dagidek, simmetrik bo‘lmasa, 155-b,rasmdagidek bajariladi.