Çingiz Məmmədov
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- GecikmiĢ cavab
72 Mixail Vasilyeviç: — Zaporojyeli nekrasovçular 1 müsəlman dininə keçmişlər. Lev Nikolayeviç: — İnsan inkişaf etdikcə dinin əsasları da: taosizm, buddizm, xristianlıq da inkişaf edir. Bunların da hamısının dini əsasları birdir. Zaman keçdikcə bu da birliyə və sadəliyə gətirib çıxardır». GecikmiĢ cavab Düz səksən iki il keçəndən sonra «Literaturnaya qazeta» yeddi nömrəli dosyesində (1991-ci il) general İbrahim ağa Vəkilovun ailə məktubu haqqında məlumat verdi. Dosye islam dininin bütün doğmalarını özündə birləşdirən dahi kitab — Qurana həsr olunmuşdu. Bu təşəbbüs İslam dininin əsasları barədə çoxminli rus oxucularına açıq, mübaliğəsiz məlumat vermək üçün gözəl bir başlanğıc idi. Yazıçı Lev Tolstoyun Yelena Vəkilovaya yazdığı məktubdan hissələr dərc edən qəzet həm də sorğu verərək yazırdı: təəssüf edirik ki, Vəkilovanın şəxsiyyəti haqqında heç bir məlumatımız yoxdur. Azərbaycanda bu sorğuya cavab verən bircə adam tapıldı. O da generalın yeganə nəvəsi, professor Leyla Qalib qızı Vəkilova idi. Cavabından bu məsələni dəqiq açıqlayan Leyla xanım yazır: «Əhvalat belə olmuşdu: Qızlıq famili Yermolayeva olan Yelena Yefimovna hərbi-zadəgan ailəsində doğulmuşdur. Tiflisdə zabit toplanışlarının birində o, gənc zabit İbrahim ağa Paşa ağa oğlu Vəkilovla görüşüb tanış olur. Bizim Vəkilovlar nəsli Azərbaycanın qəza şəhəri Qazaxdandırlar. Zadəgan silkinə məxsus olan nəslimiz rəsmi olaraq üç yüz əlli ildən çoxdur ki, davam edir. Bizim nəsl öz xalqına, vətəninə bir çox görkəmli hərbçi, alim, yazıçı və sair bəxş etmişdir ki, onların arasında müasir Azərbaycan ədəbiyyatının korifeyi, şair Səməd Vurğunun adını çəkməmək olmaz. İki gənc — Yelena Yefimovna və İbrahim ağa Paşa ağa oğlu bir-birini sevirlər. Lakin onların birgə səadətlərinə din ayrılığı mane olurdu. Azərbaycanlı İ. Vəkilov islam, Y. Yermolayevna isə pravoslav dininə məxsus idi. Rusiya imperiyasının o vaxtkı qanunlarına görə kəbin kəsdirmək üçün ikisindən biri öz dinindən imtina etməli idi. Ancaq onların heç biri tərbiyə olunduqları dini ehkamlara qarşı çıxa bilmir. Belə olduğu halda mənim babam İbrahim ağa Vəkilov imperatora müraciət edir. Əlahəzrətdən xahiş edir ki, onların dinlərini dəyişdirmədən kəbin kəsdirmələrinə icazə versin. Uzun çəkişmələrdən sonra bu icazə verildi. Lakin Rusiya imperiyasının qanunlarına görə belə kəbindən sonra dünyaya gələn uşaqlar pravoslav dinində tərbiyə almalı idilər. 1 1708-ci ildə Bulavin üsyanı yatırıldıqdan sonra ataman İqnat Nekrasovun rəhbərliyi ilə Türkiyəyə keçən Don kazakları— müəl. 73 Beləliklə, Yelena Yefimovna hər üç uşağını — qızı Rənanı, oğlanları Boris və Qlebi xaç suyuna salır. Lakin atalarının, dost və qohumlarının təsiri ilə uşaqlar islam dininə daha çox meyl və rəğbət göstərirlər. Analarını çox sevən hər üç uşaq böyüyəndə ondan xahiş edir ki, onların müsəlman dininə keçmələrinə razılıq versin. Məhz bu səbəbə görə də mənim nənəm onu üzən «nə etməli?» sualı ilə «xristian dininin vicdanı» sayılan yazıçı Lev Tolstoya müraciət etməyə məcbur olur. Lev Tolstoy dörd səhifəlik geniş məktubla nənəmə cavab yazır. Həmin məktubdan bəzi parçaları siz qəzetinizin yeddinci nömrəsində — dosyedə dərc etmisiniz. Tolstoyun məktubundan sonra Yelena Yefimovnanın və İbrahim ağa Paşa ağa oğlunun uşaqlarının üçü də müsəlman dinini qəbul edir. Oğlanları adlarını belə dəyişirlər; Boris — Faris bəy, Qleb isə Qalib bəy olur. Yelena Yefimovna bütün həyatını sadiq ərinə və sevimli uşaqlarına sərf etmişdir. Hərbi vəzifəsinə görə ərinin hara göndərilməsindən asılı olmayaraq (babam qərargah generalı rütbəsinə qədər yüksəlmişdi) nənəm həmişə onu müşayiət etmişdir. O, çox savadlı qadın imiş, bir neçə dil bilirmiş, ədəbi-bədii tərcümələrlə məşğul olmuş, maraqlı xatirələr yazmışdır. Nənəm 1923-cü ildə Tiflisdə vəfat etmişdir. Mənim babam və onun hər iki oğlu öz xalqına, Vətəni Azərbaycana böyük inam və sadiqliklə qulluq etmişlər. Xüsusilə, 1918—20-ci illərdə Azərbaycan Demokratik Respublikasının qurulmasında onların əvəzsiz xidmətləri olmuşdur. Babam İbrahim ağa hərbi topoqraf idi. O, İran, Türkiyə və Zaqafqaziyanın xəritəsini yaratmışdı. Azərbaycanın ictimai həyatında görkəmli yer tuturdu. Azərbaycanda Demokratik Respublika olduğu zaman, o, Gəncənin general- qubernatoru idi. Türk, İran və Rusiya ordenləri ilə təltif olunmuşdu. Atam Qalib İbrahim ağa oğlu Vəkilovun hərbi-texniki təhsili vardır. Birinci dünya savaşında iştirak etmişdi. Hərbi xidmətlərinə görə bir sıra ordenlərlə, o cümlədən müqəddəs Georgi xaçı ilə təltif olunmuşdu. Əmim Faris İbrahim ağa oğlu isə ixtiralarına görə bir sıra patent qazanmış istedadlı mühəndis idi. Təəssüf ki, bizim ailəmiz də siyasi təzyiqlərdən kənarda qalmadı. 1931-ci ildə atam birinci dəfə həbs olundu, sonra səhhətinə görə həbsdən azad edildi 1937-ci ildə onu ikinci dəfə həbs etdilər və günahsız olmasına baxmayaraq, keçmiş çar və musavat zabiti kimi güllələdilər... Əmim isə on səkkiz il Karaqanda, Maqadan və Sibir sürgünü çəkmişdi. Atamdan xatirə olaraq məndə yalnız onun (ölümündən sonra) bəraət alması haqqında olan arayışlar qalmışdır. Sizin dosyenin səhifəsində adını çəkdiyiniz Y. Y. Vəkilovanın ailəsi haqqında mənim demək istədiyim bunlar idi. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|