D ü Ş Ü n c e d ü n ya s I n da
Yüklə 1,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Neriman Nerimanov
71 S İ Y A S E T V E K Ü L T Ü R D E R G İ S İ yönetiminin yerli Türk halklarının temsilcilerine bırakılması gerektiğini ifade eden Rıskulov, çok geçmeden Lenin tarafından “pantürkist” olarak ilan edilir. Türkçü ve Türkbirlikçi görüşlerini her platformda dillendirmekten çekinmeyen Rıskulov, Frunze ve Lenin’in kendine yönelik suçlamalarına şu şekilde cevap vermiştir: “Türk dilli halkların yakınlaşmasına engel olmak amacıyla kasten iftira edilen ve kötülenen Pantürkizm adıyla resmi şekilde tarifi yapılan düşünceye başka bir açıdan bakılması gerek.” Pantürkizm fikrinin Türk asıllı halklar için çok büyük faydası olduğunu açıklayan Rıskulov, sözlerinin devamında, “Birçokları onu Panislamizm, yani dini ittifak ile kıyaslasalar da bu meselenin bizim için çok önemli olduğunu söylememiz gerek. Avrupalı emperyalistlerin tarif ettikleri Pantürkizm hayatta olmamıştır. Onun başka türü var. Bizim kastettiğimiz Türkiye, emperyalist Türkiye’dir. O, şu anda yok. Doğunun pek çok halkını arkasından sürükleyen yeni Türkiye var. Bizim elimizde, Asya’da, Türkistan’da toplumu Şura kuruluşuna çekmede, çok önemli olan Kemalist ayaklanmanın tecrübesi var. Bunu görmezlikten gelemeyiz. Ayrıca, Pantürkizmi eski bakış açısından incelemenin gereği yok... Şimdi Kemalist Türkiye, Türk halklarının gerçekleştirdiği devrimin idareciliğini Meclis Rusya yapamaz diye açıklamada bulunuyor. Onların söylediklerinin doğru olduğunu kabul etmemiz gerekir.” (Coşkunarslan 2004: 145) Moskova tarafından “pantürkist” olarak nitelendirilen “sapkın” Rıskulov 17 , tıpkı diğer pek çok milliyetçi komünist gibi, 1937’de tutuklanmış ve 9 ya da 10 Şubat 1938’de idam edilmiştir. Ölümünden sonra, 20. Parti Kongresi’nin ardından aklanmıştır. Neriman Nerimanov Milliyetçi Türk komünizminin Kafkasya’daki en önemli temsilcisi, Neriman Nerimanov’dur. Türkiye’de Mehmet Emin Resulzade’ye nazaran daha az tanınan Nerimanov’la ilgili araştırmalar son zamanlarda artmaya başlamıştır. Yapılan araştırma ve yayınlar da göstermiştir ki, Türk topluluklarının özgür ve bağımsız geleceği adına Bolşevik Devrimine iştirak edip de daha sonra yine Türk topluluklarının özgür ve bağımsız geleceği adına Moskova’ya karşı mücadele eden milliyetçi Türk komünistler hakkında yapılacak tespitler, Neriman Nerimanov’u anlamadan hiçbir zaman eksiksiz olmayacaktır. Neriman Nerimanov ve “Nerimanovculuk” üzerine önemli araştırmalar yapan Hüseyin Adıgüzel’in ifadesiyle, Nerimanov, Lenin’in ilkelerine inanmış, “Türk Meclis Cumhuriyeti”nin dilinin Türkçe olması ve devlet yönetiminin yerli Türk halklarının temsilcilerine bırakılması gerektiğini ifade eden Rıskulov, çok geçmeden Lenin tarafından “pantürkist” olarak ilan edilir. 72 D Ü Ş Ü N C E D Ü N Y A S I N D A T Ü R K İ Z komünizmin teorisi ile pek fazla ilgilenmemiş, millî ve bağımsız devletinin hayaliyle yaşamış ve ölmüş bir kişidir. Millî duyarlılıklara değer vermeyen ve sınıflar arası mücadeleyi kanlı direnişler ve savaş olarak niteleyen, küçük ve orta ölçekli burjuvaziyi ortadan kaldıran Bolşevizmden nefret etmiştir. Bir başka deyişle, uygulanan Bolşevizmden nefret eden bir komünist olmuştur (Adıgüzel 2004b: 147). Bolşevik Devrimi’nin ilk yıllarında Azerbay- can’da iktidardaki “Müsavat” hükûmetiyle Müsa- vatçılar, Rus Kızıl Ordusu’nun Bakü’ye gelmesiyle birlikte orada hazır bulunan Taşnak çeteleriyle işbirliği yaparak binlerce Azerbaycan Türkünü katledebileceğini, bu katliamın önüne ancak iktidarı komünistlere bırakarak geçebileceklerini düşünerek iktidardan çekilmişlerdir. Müsavat hükûmetinin istifasından sonra, iktidar komünistlerin eline geçer ve iktidarı ele geçiren komünistler, Pankaratov önderliğinde Rus ve Ermeni şovenizmini öne çıkararak büyük bir katliama girişirler. Müsavatçı, karşı devrimci, faşist, ırkçı, milliyetçi gibi suçlamalarla binlerce Türk ve Müslüman katledilir. Ortodoks Rus şovenizmi, Ortodoks Sovyet şovenizmi olarak yeninden hortlatılır. Türk ve Müslüman halk büyük bir korku içinde Bakü’yü terk etmeye başlar (Adıgüzel 2004a: 75). Lenin tarafından Azerbaycan Devrim Komitesi’nin Başkanı olarak tayin edilip 16 Mayıs 1920’de Moskova’dan Bakü’ye geçen Nerimanov, Bakü’ye gelir gelmez, Ermeni savaşının bitirilmesi ve Kızıl Ordu’nun Bakü’ye girdiği sırada vereceği zararın en aza indirgenmesi doğrultusunda çalışmaya başlamıştır. Lenin’in atamasıyla Azerbaycan’a gelir gelmez duruma el koymuş, Ermeniler tarafından gerçekleştirilen katliamlar hakkında etraflı bilgiler almış, Devrim Komitesi’nin izni ve emri olmadan hiç kimsenin öldürülmemesini emretmiştir. Halkın içine girerek olaylara yerinde müdahale eden Nerimanov, Azerbaycan Türklerinin gördüğü zararı en aza indirgemiş, duruma hâkim olmuştur. Duruma hâkim olur olmaz da Azerbaycan Türklerine düşmanca tavırlar içinde olan kadroları görevlerinden uzaklaştırmıştır (Adıgüzel 2004b: 142-144). Azerbaycan’da parti içerisinde, bir yanda Neriman Nerimanov’un başını çektiği “Türkleşme ve Yerlileştirme” siyasetinin savunucuları, diğer yanda buna karşı olan “Beynelmilelleştirme” siyasetinin savunucularının şiddetli çatışmaları yaşanmıştır. Azerbaycan’da “beynelmilelleştirme” siyasetinin savunucularının Nerimanov’un Azerbaycan’da başlattığı “sos- yal ve medeni hayatın Türkleşti- rilmesi ve yerli- leştirilmesi siya- seti” ölümünden sonra da yoldaş- ları tarafından sürdürülmüş ve “repressiya” yıllarında (1937-1940) onun fikirlerini savunanlar, “milliyetçi komü- nistler” ve “Neri- manovcular” diye suçlanmışlardır Yüklə 1,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|