Daş DÖVRÜ haqqinda biLİNMƏYƏNLƏR
Yüklə 362,05 Kb. Pdf görüntüsü
|
49 Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 Peru, Kusko 50 Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 www.dasdovru.elmisaytlar.com Puma Punkudakı piramida qalıqlarını meydana gətirən daşların böyüklüyü görənləri heyrətləndirir.Piramidanın ən alt pillələlərini təşkil edən bloklardan biri 60x50 metr genişliyində və təxminən 447 ton ağırlığındadır.İstifadə edilən digər daşların da ağırlıqları 100-200 ton arasında dəyişir.Bu nəhəng daşların təkamülçülərin önə sürdüyü kimi kötüklər üzərində qalın iplərlə çəkilərək daşındığını iddia etmək məntiqli bir izah deyil. Təkamülçü arxeologiyanın Puma Punkudakı izah verə tapıntılardan biri də bir çox blok daşın birləşmə nöqtəsində tapılan izlərdir. Bu izlər metal məngənə izini xatırladır. Əvvəllər fərz edilirdi ki, T şəklindəki bu izlər isti qəliblərin daş blokların üzərinə qoyulması ilə hazırlanmışdır. Ancaq daha sonra elektron mikroskopla edilən müşahidələr ərimiş metal izlərini ortaya çıxarmışdır. Spektro- qrafik müşahidələr isə bu izlərin 2.05% ar- sen, 95.15% polad, 0.26% dəmir, 0.84% si- likon və 1.70% nikel qarışığından ibarət bir maddənin izləri oluduğunu göstərmişdir. Bütün bunlar keçmiş cəmiyyətlərin tikinti sənətində qabaqcılmateriallardan istifadə etdiklərinin dəlilidir.(Graham Hancock, Heaven’s Mirror, Three River Press, New York, 1998, s. 304) Peru, Puma Punkuda təkamülü yalanlayan tapıntılar. 51 Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 Düşünən İnsan, Sentyabr 2016
52 Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 www.dasdovru.elmisaytlar.com Perunun liman şəhərindəki Naska xətləri alimlərin açıqlaya bilmədikləri tapıntılardan biridir. 1939-cu ildə New York Universitetindən dr. Pol Kosokun həmin bölgəni havadan müşahidə etməsi ilə aşkara çıxan bu xətlər olduqca heyrətamizdir. Kilometrlərlə uzanan bu xətlər bəzən bir hava limanını, bəzən müxtəlif quşları, bəzən meymunları, bəzən də hörümçəkləri xatırladır. Xətlərin Perunun bu quru çöl ərazisində kim tərəfindən, nə məqsədlə və necə çəkildiyi hələ də naməlumdur. Müxtəlif alimlər bu mövzuda fərqli fərziyyələr irəli sürmüş, lakin bu fərziyyələrdən heç biri hələ təsdiqlənməmişdir.Digər tərəfdən kilometrlə uzanan, müəyyən şəkillər yaradan bu xətləri çəkən insanların bəzi alimlər tərəfindən iddia edildiyi kimi ibtidai həyat yaşamadıqları aydındır.Bu insan- lar ancaq müəyyən bir yüksəklikdən görünə bilən və nə olduğu anlaşıla bilən şəkilləri qüsursuz bir nizam içində meydana gətirmişdilər.Əlbəttə bu düşündürücü və heyrət doğuran bir vəziyyətdir. Hələdə açıqlanmayan Perudakı NASKA şəkilləri
53 Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 Meymun, 92 m Kolibri quşu, 83 m
54 Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 www.dasdovru.elmisaytlar.com Hörümçək, 68 m 55 Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 Düşünən İnsan, Sentyabr 2016
56 Tarixin təkamülü hekayəsini izah edərkən təkamülçülərin qarşısına çıxan bir çox vacib problemlər mövcuddur. Bunlardan biri insan şüurunun necə ortaya çıxdığı, digəri isə nitqin ilk olaraq necə meydana gəlməsidir.Bu iki məsələ insanı digər canlılardan ayıran əhəmiyyətli xüsusiyyətlərdir. İnsanlar danışarkən düşüncələrimizi dil sayəsində nizamlı qəliblərlə və qarşı tərəfin başa düşəcəyi formada mənalı ifadələrlə çatdırırıq.Bütün bunlar son dərəcə özəlləşmiş əzələ hərəkətləri və söz sırasını tələb etdiyi halda, biz bunlara diqqət vermirik.Biz sadəcə danışmaq istəyirik.100-ə yaxın əzələnin həmahəng şəkildə yığılıb açılaraq səslər, hecalar və sözlər tələffüz etməsi ilə və isim, fel, əvəzlik kimi nitq hissələrinin uyğun sıralanması ilə qarşı tərəfin başa düşəcəyi cümlələr meydana çıxır.Bu qədər mürəkkəb mərhələlərə əsaslanan bacarıqdan istifadə etmək üçün bizim istəməkdən başqa, haradasa heç nə etməməyimiz nitqin bioloji quruluşla məhdudlaşan bir bacarıq olmadığını açıqca göstərir. İnsanın nitq bacarığı təkamül prosesinin xəyalən labüd olması ilə və yaxud xəyali mexanizmləri ilə açıqlanmayan son dərəcə mürəkkəb bacarıqdır.Təkamülçülər uzun müddətli araşdırmalara baxmayaraq, son dərəcə mürəkkəb bir bacarıq olan nitqin sadə heyvani ünsiyyət vasitələrindən təkmilləşdiyi istiqamətindəki iddialara dəlil göstərmək cəhdləri uğursuz olmuşdur.Pensilvaniya Universitetindən David Premakın “İnsan nitqi təkamül Nitqin təkamülü
müəmması Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 www.dasdovru.elmisaytlar.com
57 nəzəriyyəsi üçün bir xəcalətdir”1 kimi sözləri bu uğursuzluğu açıq-aydın gözlər önünə sərir. Məşhur dilçi Derek Bikerton bu “xəcalət”insəbəblərini qısaca belə şərh etmişdir: Nitq insandan əvvəlki bir nəsildən gəlmiş ola bilərmi? Xeyr.Heyvanların ünsiyyət vasitələrinə oxşayırmı? Xeyr... Heç bir meymun gərgin təlim keçməsinə baxmayaraq, dilçiliyin qaydalarının əsaslarına yiyələnə bilməmişdir.Sözlər, söz sırası necə meydana gəldi? Bu problem nitqin təkamülünün özəyində qalır.2
Yer üzərində mövcud olan bütün dillər mürəkkəbdir və bu mürəkkəbliyin mərhələli olaraq necə qazanılmış olması təkamülçülər üçün xəyal belə edilməzdir. Təkamülçü Riçard Dokinzə görə ən ibtidai qəbilə dilləri də daxil olmaqla, dünyadakı hər dil yüksək dərəcədə mürəkkəbdir: Bu mövzuda açıq misal nitqdir. Heç kim necə başlandığını bilmir... Semantika, yəni sözlər və mənalarının mənşəyi də eyni dərəcədə müəyyən edilməmişdir... Dünyadakı minlərlə dilin hamısı çox mürəkkəbdir.Bunun mərhələli olaraq inkişaf etdiyini düşünməyə meyilliyəm, lakin belə olmasının zəruriliyi tam olaraq açıq deyil. Bəziləri müəyyən bir yer və müəyyən bir zamanda tək bir zəka tərəfindən icad edildiyini və ani olaraq başlandığını düşünür.3 V.K.Vilkins və J. Veykfild adlı iki beyin üzrə təkamülçü tədqiqatçı isə bu mövzu ilə əlaqədar bunları demişdir: Dilin təkamülünün mərhələləri ilə əlaqədar dəlil yoxdur. Buna baxmayaraq, alter nativ fikirləri qəbul etmək çətindir. Əgər növün özünəməxsus xüsusiyyətləri hissələrə ayrılmış şəkildə təkmilləşmirsə, bu vəziyyəti izah etmək üçün iki yol vardır. Ya hələ kəşf etmədiyimiz bir Dünyada 6000-dən çox dil var. Bu dilləri mey- dana gətirən minlərlə söz və bu sözləri cümlələr halına gətirən qrammatik qaydalar bir-birindən tamamilə fərqlənir. İki psixoloqun - Uilyam Naqi və Riçard Anderson- un ingilis dilində danışan ölkələrdə apardıqları araşdırmaya görə, 1-ci sinifə gedən uşaq 13 min, 2ci sinifə gedən uşaq təxminən 120 min söz bilir. Zehnimizdəki bu nəhəng lüğəti meydana gətrimək üçün 1 yaşından 17 yaşına qədər 10 söz yada oyanıq olduöumuz zaman hər 90 dəqiqədə yeni bir söz öyrənməli üstəlik öyrəndiyimiz hər sözü də heç vaxt unutmamalıyıq. Halbuki, süurlu olaraq belə bir səy göstərmirik Sözlər biz fərqində belə olmadan zehnimizdə öz yerlərini mənaları ilə birlikdə tuturlar. Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 Düşünən İnsan, Sentyrabr 2016
58 güc, bəlkə də İlahi bir müdaxilə ilə lazımi formada yerləşdirilmişdir, ya da növlərin inkişafına nisbətən ani bir dəyişikliyin, bəlkə də bir növ öz- özünə əmələ gələn və ya geniş yayılmış mutasiyanın nəticəsidir… Amma belə təsadüfi bir mutasiyanın təsadüfi təbiəti bu iddianı şübhəli edir. Bundan əvvəl müəyyən edildiyi kimi (Pinker və Blum, 1990) dil kimi mürəkkəbə və görünüşə görə vəzifələrinə bu qədər ideal bir şəkildə uyğun bir sistemə yol açacaq mutasiyanın ehtimalı yox deyiləcək qədər aşağıdır. 4 Dilçi Noam Çomski də nitq qabiliyyətinin mürəkkəbliyi qarşısında düşüncələrini belə ifadə edir: Nitqin əmələ gəlməsi ilə əlaqədar bura qədər heç bir söz demədim. Səbəbi isə deyilməli çox az sözün olmasıdır. Kənardan görünən bir neçə səciyyəvi xüsusiyyətdən başqa, nitq böyük ölçüdə bir sirdir.5 Təkamülçü ön mühakimələrdən asılıb qalmayan insan üçün isə nitq bacarığının qaynağı çox açıqdır.Bu qabiliyyəti insana verən uca Allah`dır. Allah insanlara nitqi ilham edir və onları danışdırır. Bu həqiqət bir Quran ayəsində belə xəbər verilir:
Təkamülçülər dilin əsaslandığı bioloji quruluşların mürəkkəbliyini izah edə bilməyəcəkləri kimi, dili Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 www.dasdovru.elmisaytlar.com 59 mümkün edən şüurun əsasını da izah edə bilmirlər.Maddəyə heç bir şəkildə reduksiya olunmayan insan şüuru və dildəki mürəkkəblik dili üstün bir ağılın yaratdığını göstərir.Bu üstün ağılın sahibi Rəbbimiz olan uca Allah`dır. 1. Swisher III, Roger Lewin, Java Man, Abacus, London, 2002, səh. 205 2. Derek Bickerton, «Babel’s Cornerstone,» New Scientist (vol. 156, October 4, 1997, səh. 42 3. Richard Dawkins, Unweaving the Rainbow Boston, Houghton-Miflin Co., 1998, səh. 294 4. Wilkins, W.K. & Wakefield, J., Brain evolution and neurolinguistic preconditions. Behavioral and Brain Sciences 18 (1): 161-226 5. Noam Chomsky, Powers and Prospects, səh.16
Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 Düşünən İnsan, Sentyrabr 2016
60 Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 www.dasdovru.elmisaytlar.com
61 Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 Düşünən İnsan, Sentyabr 2016
62 ORTA ƏSR MÜSƏLMAN ALİMLƏRIN ELMİN İNKİŞAFINDAKI TÖHFƏLƏRİ Müsəlman alimlər astronomiya, riyaziyyat, həndəsə, tibb kimi elmi sahələrdə çox əhəmiyyətli kəşflər həyata keçirmişlər. Bu məlumatların vasitəsilə elmdə və ictimai həyatda böyük dəyişikliklər və çox əhəmiyyətli irəliləyişlər olmuşdur. Bu müsəlman elm adamları və tədqiqatlarından bəziləri belədir: Ə bdüllətif əl-Bağdadi anatomiya üzrə tədqiqatları ilə tanınır. Alt çənə və döş sümüyü kimi orqanizmdəki bir çox sümüyün anatomiyası haqqında keçmişdə buraxılmış səhvləri düzəltmişdir. Bağdadinin “Əl-ifadə vəl- etibar” adlı əsəri 1788-ci ildə tərtib edilərək latın, alman və fransız dillərinə tərcümə edilmişdir. “Makalatün fil-havas” adlı əsəri isə beş duyğu orqanının tədqiqindən bəhs edir. İbn Sina bir çox xəstəliklərin müalicə üsullarını açıqlamışdır. Ən məşhur əsəri olan “Əl-qanun fit-tibb” ərəbcə yazılmış və 12-ci əsrdə latın dilinə tərcümə edilərək Avropa universitetlərində 17-ci əsrə qədər əsas dərslik kimi qəbul edilmiş və oxunmuşdur. “Əl-qanun fit-Tibb”də bəhs olunan tibbi biliklərin böyük əksəriyyəti bu gün belə öz aktuallığını qoruyub saxlamışdır.
Aristoteldən etibarən davam edən beyin və ürəklə bağlı bir çox səhv fikriləri darmadağın etmişdir. Ürək və beyinlə bağlı məlumatları bu gün bizdə olan məlumatlara Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 www.dasdovru.elmisaytlar.com 63 Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 olduqca yaxındır.
, Həmdullah Müstəvli əl-Qəzvini (1281- 1350) və İbnün-Nəfisin anatomiyaya aid tədqiqatları müasir tibb elminin əsasını formalaşdırmışdır. Əli bin İsanın üç cildlik göz xəstəliklərinə dair yazdığı “Təzkirətül-kəhhalin fil-ayn və əmraziha” adlı əsərinin birinci cildi tamamilə gözün anatomiyasına həsr edilərək çox dəyərli məlumatları əks etdirir. Bu əsər daha sonralar latın və alman dillərinə tərcümə edilmişdir. Biruni Qalileydən 600 il əvvəl dünyanın dövr etdiyini sübut etmiş, Nyutondan 700 il əvvəl yer kürəsinin səthini hesablamışdır. Əli Quşçu ayın fazaları haqqında əhəmiyyəti böyük olan tədqiqatlar aparmış, mövzu ilə əlaqədar bir kitab çıxarmışdı. Ay haqqındakı tədqiqatları özündən sonrakı dövrlərdə yaşayanlar üçün istiqamət vermişdir.
Nyutondan əsrlər əvvəl diferensial hesabı kəşf etmişdir.
apardığı astronomik müşahidələrin doğruluğu özündən sonrakı alimləri heyran qoymuşdur. 533 ulduzu müşahidə etmiş, Günəşin Yerdən ən uzaq olduğu məsafəni düzgün şəkildə hesablamışdır. Triqonometriya haqqında apardığı tədqiqatlar və hesablamalarla riyaziyyat sahəsində öncüllərdən olmuşdur.
isə triqonometriyaya sekans və kosekans terminlərini qazandırmışdır.
ilk cəbr kitabını yazmışdır. Məğribi “Tühfətül-ada” adlı kitabında üçbucaq, dördbucaq, dairə və digər həndəsi fiqurların səthinin ölçülərini tapmaq üçün metodlar göstərmişdir. İbni-Heysəm optik elmin qurucusudur. Rocer Bakon və Kepler onun əsərlərindən faydalanmış, Qaliley də onun əsərlərindən faydalanaraq teleskopu kəşf etmişdir. Kindi isə Eynşteyndən 1100 il əvvəl nisbilik fizikasıvə nisbilik nəzəriyyəsini irəli sürmüşdür. Pasterdən təxminən 400 il əvvəl yaşayan Ağşəmsəddin mikrobları ilk olaraq tanıdan italyan həkimi Frakastorodan təxminən 100 il əvvəl mikrobların varlığından bəhs etmişdir.
əl-Məcusi 10-cu əsrdə yazdığı “Kamil əs- Sina`a ət-Tibbiyyə” kitabı ilə tibb elminin öncülü olmuş, əsəri bir çox xəstəliyin müalicəsində əsas istinad mənbəyi kimi qəbul edilmişdir.
cüzamın səbəb və müalicə üsullarını izah etmişdir. Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 64 Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 Burada sadəcə bir neçəsinə yer verilən müsəlman alimləri Quranı və Peyğəmbərimizin (səv) yolunu izləyərək müasir elmin təməlini təşkil edəcək kəşflər etmişlər. Bundan başqa, daha öncə də bildirdiyimiz kimi, hazırkı dövrdə olduğu kimi, tarixin, demək olar ki, hər dövründə inkişaf etmiş və geridə qalan sivilizasiyalar eyni dövr içərisində mövcud olmuşlar. Necə ki, günümüzdə bir tərəfdə kosmos texnologiyası mövcud olduğu halda, digər tərəfdə dünyanın müxtəlif yerlərində insanlar ibtidai şəraitdə öz həyatlarına davam edirsə, keçmişdə də bir tərəfdə möhtəşəm Misir sivilizasiyası var ikən, digər tərəfdə olduqca geridə qalmış mədəniyyətlərə sahib olan cəmiyyətlər mövcud olmuşdur. Son dərəcə mükəmməl şəhərləri inşa edən, mütərəqqi texnologiyaya sahib olmaları qoyduqları izlərdən aydın olan Mayyalar Veneranın orbitini hesablayıb, Yupiterin peyklərini kəşf edərkən, eyni dövrdə Avropanın bir çox yerlərində insanlar dünyanın Günəş sisteminin mərkəzində olduğuna inanırdılar. Misirlilər müvəffəqiyyətlə beyin əməliyyatları apararkən dünyanın başqa yerlərində insanlar xəstəliklərin guya pis ruhların təsiri ilə əmələ gəldiyini hesab edirdilər. Şumerlər hüquq sistemi, ədəbiyyat, incəsənət anlayışları, astronomiya üzrə bilikləri ilə Mesopotamiyada köklü bir mədəniyyət qurarkən dünyanın bir başqa yerində hələ yazıdan istifadə etməyən cəmiyyətlər var idi. Bir sözlə, necə ki, günümüzdə sadəcə inkişaf etmiş sivilizasiyalar yaşamırsa, keçmiş də sadəcə geridə qalmış sivilizasiyaların var olduğu bir dövr deyildi. Düşünən İnsan, Sentyabr 2016 www.dasdovru.elmisaytlar.com
Harvard universitetinin antropoloqu Ernest Huton: “Rekonstruksiya (xəyali təsvİrlər) çox riskli cəhddir. Dodaqlar, gözlər, qulaqlar və buna oxşar orqanların altdakı sümüklərlə heç bir əlaqəsi yoxdur. Məsələn, Rekonstruksiyadan istifadə edərək bir neandertal kəllə sümüyünü həm meymuna, həm də filosofa oxşada bilərsiniz. Qədim insanların skelet qalıqlarına əsaslanaraq çəkilən təsvirlərin heç bir elmi əsası yoxdur və cəmiyyəti istiqamətləndirmək məqsədilə istifadə edilir”. (Earnest A. Hooton, Up From The Ape, McMillan, New York, s. 332.) www.heyatingercekmenseyi.com Yüklə 362,05 Kb. Dostları ilə paylaş:
|