~ 90 ~
3) Bütün Iranda hakimiyy
ətin Türklər tərəfindən idarə olunması və
Quzey Az
ərbaycanın da bu dövlətə birləşdirilməsini istəyənlər
və bu yöndə
çalışanlar;
4) Güney Az
ərbaycanın müstəqillik qazanması, Güney Azərbaycan
Demokratik Respublikasının yaranmasını istəyənlər və bu yöndə çalışanlar.
Göründüyü kimi bunlardan ikisi milli muxtariyy
ətə, biri tam
müst
əqilliyə, biri isə imperiyaya əsaslanır və hətta Quzey Azərbaycanı da bu
imperiy
anın tərkibində görmək istəyir. Bunlardan üçü Milli müqəddəratın
t
əyini ilə bağlı bir-birini ardıcıllıqla məntiqi baxımdan tamamlayan inkişaf
prosesidir v
ə demək olar ki, XX əsrin birinci yarısında bunlardan birinci və
ikincisi bu v
ə ya digər dərəcədə əldə edilmişdi. Fəqət onlar dayanıqlı
olmadığından fars şovinizmi və xarici müdaxilə nəticəsində minlərlə şəhid
ver
ərək sonda məğlubiyyətə düçar edilmişlər. Güney Azərbaycanda olan milli
inqilabların ən böyük tələbi milli dil və Azərbaycan əyalətlərinin iqtisadi
c
əhətdən inkişaf etdirilməsi uğrunda mübarizə təşkil etsə də, Iranın fars
şovinistləri bunu bir siyasi məsələ kimi qəbul etmiş və xarici ağalarının
birbaşa müdaxiləsi ilə bunları beşiyindəcə boğmuşlar. Indi də Güney
Az
ərbaycanla bağlı bu cərəyanın tərəfdarları tarixdən ibrət dərsi almayaraq
yen
ə də Iranda federasiya və bu federasiyanın tərkibində Azərbaycanın
Güneyin
ə milli Muxtariyyət verilməsi tələbi ilə çıxış edirlər. Bu Güneyli
qardaşlarımız və onların Quzeyli tərəfdarları federasiyaya ümid bağlayır və
h
ətta sübut etməyə çalışırlar ki, dünyanın super dövləti olan ABŞ da bu
ideyanı dəstəkləyir. Ilk baxışda federasiya çox cazibədar və hətta mütləq həll
olunası bir məsələ kimi görünür. Bu federasiya tərəfdarları unudurlar ki, bütün
h
əyatını Iranda Islam inqilabına sərf etmiş Şəriətmədarinin istədiyi və
d
əfələrlə vəd edilən məhdud muxtariyyəti belə Azərbaycan Türklərinə
verm
ədilər və fürsət düşən kimi Şəriətmədarini və onun tərəfdarlarını
şərlədilər və ABŞ-la gizli əlaqədə ittiham edərək «Müsəlman Xalq Partiyası»
nı qanundan kənar elan etmiş və özlərini də məhv etmişlər. Bütün bu tarixi
faktları bilən ümummilli lider Elçibəy göstərirdi ki, «Iranda demokratik
federasiya yaranarsa (bel
ə) onun ömrü uzun olmayacaq. Ya tamamilə
dağılacaq, ya da yenidən diktaturaya çevriləcəkdir».
Ən qəribəsi budur ki, Elçibəyin sağlığında bizim tanıdığımız Quzeyli və
Güneyli b
əzi siyasətçilərimiz, hətta Elçibəyin yaxınları kimi tanınanlar
istiqlalçı kimi tanındıqları halda bu gün Güney Azərbaycan məsələsinə xarici
dövl
ətlərin «pəncərəsindən» baxmağa başlayıblar. Bu «pəncərədən» baxanda
is
ə Güney Azərbaycanın müstəqilliyi görünmür. Onların gözündə görünən
Iranda rejim d
əyişikliyi və ya ən yuxarısı Iranın federallaşmasıdır. Bunlar
~ 91 ~
federalistl
ər adlanır. Bəziləri hətta öz siyasi karyeraları xatirinə bu
məsələyə
d
ə loyal yanaşırlar. Belələri sanki böyük mücahid Şeyx Məhəmməd
Xiyabaninin «And olsun şərəfimə! Istiqlalı olmayan bir millət yaşaya bilməz.
Ey qeyr
ətli Azərbaycan Türkləri! Ey azadlığın qorxu bilməyən qəhrəmanları!
Ey öyülm
əyə ehtiyacı olmayan igidlər! Sizlərdən düşmənlərinizə qarşı
mücadil
ə, cəsarət və qeyrət istənilir».
Dem
əli, tarix özü bizlərə diktə edir ki, Güneyli qardaşımız Rəhman bəy
Əsədullahinin dediyi kimi; «Bəziləri düşünür ki, Iranda demokratiya olarsa,
federativ dövl
ət yaranacaq və farslar özləri Azərbaycana milli hüquqlar
ver
əcək. Bu cəfəngiyatdır… Yalnız istiqlaliyyət yolu ilə milləti qorumaq olar.
N
ə qədər ki, Güney Azərbaycan müstəqil deyil, biz çətinliklərdən xilas ola
bilm
əyəcəyik».
Iranın parçalanmasının əleyhinə olan özlərini ən praqmatik adlandıran
Irançı Türklər dünyada və Güney Azərbaycanda gedən prosesləri özlərinə
m
əxsus dəyərləndirərək Istiqlal əleyhinə çıxmalarının səbəblərini
əsaslandırarkən belə fikirlər irəli sürürlər ki, tarixən
uzun müddət Türklərlə
farslar bir yerd
ə və hətta bir vahid dövlətdə yaşadıqlarından onların adət-
ənənələrində, ümumi dəyərlərində yaxınlıq və bəzi hallarda eynilik
mövcuddur. H
əmçinin Türk-fars, fars-Türk nigahları əsasında müəyyən
qruplar formalaşıb və ən başlıcası, Azərbaycan Türklərinin böyük bir qismi
Iranın müxtəlif ərazilərinə köçmüş və köçürülmüşlər. Güney Azərbaycan
Irandan ayrıldığı təqdirdə bu soydaşlarımızın taleyi necə olacaq?
Ilk baxışda göstərilən bu arqumentlər əsaslı sayıla bilər. Lakin bütün
bunlar Iranın ərazi bütövlüyünü müdafiə edən fars şovinizminin dəyirmanına
su tökm
əkdən başqa heç nəyə yaramır. Belələrinə cavab olaraq Elçibəy
göst
ərirdi ki; «Bu necə vətəndir, necə qardaşlıqdır, nə cür birlikdir, necə
insanlıqdır ki, 30 milyon Türkün öz dilində məktəbi yox, mədrəsəsi yox,
s
ərbəst mədəni ocaqları yox, azad mətbuatı, ana dilli radio-televizyası yoxdur.
N
ə üçün 30 milyonluq Türk xalqı fars namizədlərinə səs verməlidir?… Bu
gün Iran parlamentind
əki Türk deputatlar tələb edə bilərlərmi ki,
Az
ərbaycanda Türk dilində məktəblər açılsın? Xeyr, edə bilməzlər. Əks
t
əqdirdə başlarına min bir oyun açılar… Bütün bunlar Iran fars şovinizminin
imperiya siyas
ətidir».
H
əmçinin belələrinin sadaladıqları soydaşlarımız Güney Azərbaycan
Türkl
ərinin heç beş faizini də təşkil etməzlər. O beş faizə doxsan beş faizi və
ana V
ətəni qurban vermək olarmı?!
Başqa bir qrup Iranda yalançı Pəhləvilərə qədər tarixən olduğu kimi
Türkl
ərin hakimiyyətini istəyir və «Iran Türklərindir və hakimiyyət də