Dərs vəsaiti / metodik vəsait

Tariflərin 
əsasən 
üç 
növü daha çox tətbiq edilir.
Birincisi, 
ilin müəyyən vaxtlarında bütün nəqliyyat növ­
lərində və ya ayrı-ayrı marşrutlarda tətbiq edilən tariflərdən 
bütün vətəndaşlar istifadə edə bilərlər.
İkincisi, 
güzəştli tariflər əhalinin ayrı-ayrı təbəqələri üçün 
də tətbiq edilə bilər.
Bu tariflərdən əsasən tələbələr, şagirdlər, məktəblilər və 
magistrantlar, həmçinin bəzi kateqoriyalı təqaüdçülər istifadə 
edirlər.
Daşıma haqqına edilən 
endirim 
aşağıdakı hallarda tətbiq
edilir:
>
tədris prosesi ilə bağlı olan istehsalatdan ayrılmaqla 
oxuyan şəxslər uçuşdan istifadə etdikdə;
> bu kateqoriyalı şəxslərə ordinaturada, ali və orta ixtisas 
məktəblərinin əyani formasında təhsil alan tələbələr, 
xidməti ezamiyyətə gedənlər və s. aid edilir.
Anoloji 
endirimlər 
dəmiryolu nəqliyyatında, şəhərlərarası 
avtobus daşımalarında da bir neçə katiqoriya əlillər, Böyük Vətən 
Müharibəsi iştirakçıları, dövlətin ərazi bütövlüyü uğrunda 
döyüşlərdə yaralananlar, şəhid ailələri və s. üçün mövcuddur.
Üçüncüsü, 
ayrı-ayrı turist və istirahət edən şəxslər qrupu, 
həmçinin nəqliyyat daşıma fünksiyasım yerinə yetirdikdə, qrup 
şəklində turist gəzintilərinin iştirakçıları üçün tətbiq edilir.
Bəzi nəqliyyat təşkilatlan turist gedişlərini mükafatlan­
dırmaq üçün güzəştləri artıra bilər. Xüsusən də, xarici təcrübədə 
geniş yayılmış 
çarter9 
daşımaları sistemini genişləndirmək məq­
sədəuyğundur.
Müntəzəm reyslərdən fərqli olaraq çarter reysləri bir və ya 
bir neçə daşımam yerinə yetirmək üçun bütün təyyarələri icarəyə
20
verən avia şirkətlər və ya turizm agentlikləri tərəfindən təşkil 
edilir.
Aviaçarter 
daşımaları 
sürətli 
templə 
inkişaf 
edir. 
Beynəlxalq turizimdə avia-çarter daşımalarını müntəzəm xətlərdə 
tətbiq edilən yüksək tariflərinə nisbətən kifayyət qədər güzəştli 
olması bu inkişafı diqqət mərkəzində saxlayır. Çarter daşıma­
larının inkişafı şübhəsiz ki, nəqliyyat xidmətlərinə turistlərin 
tələbatının mükafatlandırılmasında müsbət rol oynayır.
Avia daşımalarda digər 
güzəşt (qoşa 
reys-başlanğıc 
məntəqədən son məntəqəyə və geriyə) növü də tətbiq edilə bilər. 
Belə ki, təyyarənin sərnişin tutumundan 100% istifadə etdikdə, 
bu hər bir səyahətçi və turist üçün məntəqələr arasında uçuşlar 
mövcud avia tariflə müqaisədə 2 dəfə ucuz başa gəlir. Bu cür 
tariflərin tətbiqinə