165
yazılarının
müsabiqələrinin keçirilməsi ərzaq
məsələlərini,
əsasən də ərzaq təhlükəsizliyi problemlərini işıqlandıran
peşəkar jurnalistlərin yetişməsində, onların yeni yaradıcılıq
effektlərinə yiyələnmələrində xüsusi rol oynayır. Bu cür
müsabiqələrin respublika miqyasında kənd rayonlarının
KİV-ləri arasında keçirilməsi daha yaxşı nəticə verir. Belə
müsabiqələrin təşkili üçün ilk növbədə müsabiqənin
keçirilməsi Qaydaları işlənilib hazırlanmalıdır. Bu sənəddə
müsabiqənin təşkili və keçirilməsi şərtləri, müsabiqə üçün
materialların seçilməsi meyarları, laureatların və
diplomantların mükafatlandırılması tədbirləri müəyyən
edilməlidir.
Müsabiqənin təşkilat komitəsinin tərkibinə aidiyyəti
dövlət və hakimiyyət strukturlarının, məsələn, Prezident
Administrasiyası ictimai-siyasi və aqrar
siyasət məsələləri
şöbələrinin, kənd təsərrüfatı və s. nazirliklərin, informasiya-
analitik mərkəzlərin, iri ictimai təşkilatların (aqrarçılar
hərəkatı, jurnalist-aqrarçıların assosiasiyası və s. bu kimi
təşkilatlar ola bilər) nümayəndələri daxil edilir. Bu
qurumların təşkilat komitəsində təmsil olunmaları
müsabiqənin nüfuzunu xeyli artırır. Onlar müsabiqələrin
keçirilməsi üçün müvafiq hazırlıq işləri görür, müsabiqə
komissiyasının tərkibini formalaşdırır və müsabiqə
iştirakçılarını müəyyən edirlər.
Müsabiqənin keçirilməsi Qaydalarında müsabiqəyə
qəbul olunan publikasiyaların çap dövrü,
sənədlərin qəbulu
vaxtı və şərtləri göstərilir, müsabiqədə iştirak üçün KİV-in
və müəlliflərin komissiyaya təqdim etdikləri müraciətin
nümunəsi verilir. Müraciətə lazımi materiallar əlavə olunur.
Müraciətdə iştirakçı haqqında məlumat: müəllifin adı,
soyadı, atasının adı, iş yeri, vəzifəsi, telefonu, elektron
ünvanı; işin təqdim olunduğu nominasiya, müəllifin
arzusundan asılı olaraq digər məlumatlar göstərilir.
Bütün rayon qəzetləri redaksiyalarının və bu redaksi-
166
yaların jurnalist-aqrarçılarının müsabiqədə iştiraklarının
təmin olunması yeni yaradıcılıq element və effektlərinin
əldə olunması imkanlarını xeyli artırır,
milli və beynəlxalq
təcrübənin öyrənilməsi və mənimsənilməsi üçün şərait
yaradır.
Müsabiqə:
kənd təssərrüfatında sahibkarlığın, aqrar-sənaye
komplekslərinin (ASK) inkişafı, kəndin dirçəlişi məsələləri
barədə pozitiv ictimai fikrin formalaşması;
qabaqcıl təcrübənin, aqrar-sənaye komplekslərinin
uğurlarının və respublikanın iqtisadiyyatında, ərzaq təhlükə-
sizliyinin təminatında onların rolunun təbliği;
aqrar-sənaye komplekslərinin modernləşdiril-
məsinin və innovasion inkişafının təbliği;
jurnalistlərin sözügedən sahədə vəziyyətin, kənd
ərazilərinin problem və perspektivlərinin
obyektiv
işıqlandırılmasına maraqlarının stimullaşdırılması
və s. məqsədlərə nail olunması vəzifələrini yerinə
yetirir.
Yeni informasiya texnologiyalarının tətbiqi, daha çox
tele-radiokompaniyaların və İnternet-portalların bu cür
müsabiqələrdə iştirakı onların populyarlığını xeyli
artırmaqla yanaşı, aqrar sektorun və bütövlükdə ölkə
iqtisadiyyatının daha da inkişafına özünün ciddi töhfələrini
verir.
Ümumiyyətlə, jurnalist-aqrarçıların hazırlanması
prosesində jurnalistin peşə fəaliyyətinin və yaradıcılığının
əhəmiyyətinin aqroiqtisadiyyat məsələləri ilə bir-birinə
bağlı şəkildə təqdim olunması müsbət nəticələr verir.
Aqroiqtisadiyyatın əhatə etdiyi məsələlər jurnalistikanın
sosial-siyasi əsasları, jurnalistin yaradıcılıq fəaliyyətinin
nəzəri əsas və prinsipləri, jurnalistikanın siyasi əsasları,
jurnalistin peşə etikası və xüsusiyyətləri, kütləvi
informasiya vasitələrinin hüquqi tənzimlənməsi,
167
iqtisadiyyatı və menecmenti
71
məsələləri
ilə əlaqəli surətdə
təqdim olunması və mənimsənilməsi qlobal ərzaq
təhlükəsizliyinin təminatı sahəsində KİV-in iştirakını daha
təsirli edir.
Yuxarıda sadalanan elmi və praktik elementlər
jurna-
listin uzmanlığını və aqrar dünyagörüşünü formalaşdırır.
Jurnalist-aqrarçı “torpaq məsələsi”nin tarixi və nəzəriyyəsi;
ölkənin iqtisadi həyatında və onun ərzaq təhlükəsizliyinin
təmin olunmasında aqrosənaye komplekslərinin rolu və
iştirakı; onların aktual məsələlərinin, kəndlərin və kənd
ərazilərinin inkişafı üzrə dövlət proqramlarının əsas
müddəalarının KİV-də
işıqlandırılmasının səciyyəvi
xüsusiyyətləri; milli və beynəlxalq
səviyyəli jurnalist-
aqrarçıların yaradıcılıqları, publikasiyaları, onların
hazırlanmasının metodoloji forma və yolları barədə ətraflı
biliyə və praktik vərdişlərə yiyələnməli, eyni zamanda
aqroiqtisadiyyat sahəsində fəaliyyət göstərən milli, regional
və beynəlxalq təşkilatların həyata keçirdikləri layihələri
daim izləməli, onların fəaliyyəti haqqında geniş və operativ
məlumata malik olmalıdır.
Jurnalist-aqrarçı
həmçinin öz materiallarını
hazırlayarkən malik olduğu nəzəri bilik və məlumatları
praktik səviyyədə
tətbiq etməyi; aqrar-sənaye
komplekslərinin müasir inkişaf nəzəriyyələrinə
əsaslanmağı; aqroiqtisadiyyatın aktual suallarına adekvat
cavab almağın optimal mexanizmlərini müəyyən
etməyi
bacarmalıdır.
Beləliklə, aparılan araşdırma və təhlillər belə nəticəyə
gəlməyə əsas verir ki, müasir aqrar iqtisadiyyat öz
aralarında bir-biri ilə sıx tabeçilik əlaqəsində olan mürəkkəb
71
Məmmədli C.Я. Jurnalistikanın nяzяriyyяsi vя tяcrцbяsi.
Dяrslik. Bakы, “Zяrdabi LTD” MMC, 2012, sяh. 95-125, 188-255,
550-573.
168
struktura malik istehsalat spektridir. Tarixən zəngin aqrar
ölkə olan, heç vaxt ciddi aclıq problemi ilə qarşılaşmayan
və həmişə çörək dalınca başqa xalqların üz tutduqları
Azərbaycanın yüzillikləri əhatə edən aqrar tarixi və
ənənələri, özünəməxsus geoiqlim xüsusiyyətləri və
geosiyasi vəziyyəti ilə fərqlənən aqrosənayesi müasir
aqroiqtisadiyyatın, ekologiyanın, aqroqanunvericiliyin,
menecment, marketinq və monitorinqin
spesifik aspektləri
ilə sıx şəkildə bağlıdır.
Öz müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən (1991-ci il)
sonra ölkəmizdə istehsal olunan kənd təsərrüfatı məhsulları
90-na yaxın istehsal və istehlak sahəsində istifadə edilir.
Xalq təsərrüfatının 100-dən artıq sahəsi isə
aqroistehsalçıları öz məhsulları ilə təmin edirlər.
Respublikamızda istehsal olunan kənd təsərrüfatı məhsulları
artıq dünyanın ən iri şəhərlərinin mağazalarında satışa
çıxarılır. Azərbaycanın ərzaq təhlükəsizliyinin təmin
olunması üçün dövlət tərəfindən çoxsaylı layihələr həyata
keçirilir.
Lakin, təəssüflə qeyd olunmalıdır ki, XXI əsrin əvvəl-
lərində Azərbaycan aqrosənayesinin böyük uğurlar əldə et-
məsinə baxmayaraq, bu sözləri aqrar mövzunu işıqlandıran
KİV-lər haqqında demək olmur. Torpaq və kənd mövzusuna
KİV-də fraqmentar və sxematik şəkildə rast gəlinir. Pub-
lisistika və elmi təfəkkür üçün böyük əhəmiyyət kəsb edən
ziddiyyətlər - milli aqroiqtisadiyyatın potensial imkanları ilə
onun real nəticələri arasındakı təzadlar – demək olar ki,
qəzetlərin nəzərindən və müasir elektron KİV-lərinin kadr-
larından kənarda qalır.
Nəhayət, respublikada aqrojurnalistika məktəbinin
zəif olması (ümumiyyətlə, olmaması da demək olar),
torpaq
və kənd mövzularının qeyri-peşəkar işıqlandırılması, kənd
təsərrüfatının inkişaf tempinin KİV-lərin bu mövzuya
müraciət tezliyini və çox hallarda proqnozlarını