Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
6 bəzi hissələri,kövşək bağ toxuması və timusdan perikard vasitəsi ilə ayrılır.Aorta kökü və distal aortanın həmən solunda ana pulmonar arteriya vardır.Ana pulmonar arteriya qövsü aortadan həmən öncə aortanın arxasına doğru qıvrılaraq sol və sağ pulmonar arteriyalara ayrılır. Aorta kökü - aorta qapaqlarını dəstəkləyən sol mədəcik çıxımının bir parçası olaraq qəbul edilir.Aorta kökündə üç ədəd genişlənmə (Valsalva sinusları) meydana gəlir.Qalxan aorta trunkuns pulmonalis ilə birlikdə perikard tərəfindən örtülmüşdur. Aorta kökü və qapağı funksional bir birlik olaraq işləyir və bu birliyi meydana gətirən elementlər: Valsalva sinusları,aorta qapaqcıqları,komissuralar və qapaqcıqlararası üçbucaq sahələr hesab edilir.Aorta kökü anatomiyasının öyrənilməsinin aorta qapaq endokarditləri və aorta kökü abseslərinin aşkarlanmasında çox böyük əhəmiyyəti vardır.Aorta kökündən iki ədəd şaxə çıxır: sol koronar arteriya və sağ koronar arteriya. Sol koronar arteriya - posteriorda yer alan sol koronar sinusdakı (sol Valsalva sinusu) ostiumdan çıxır.Pulmonar arteriya ilə sol atrium arasından irəliləyərək şaxələrə ayrılır.Ümumiyyətlə, sol koronar arteriyanın uzunluğunun 10-20 mm arasında dəyişdiyi müəyyən edilmişdir.Ancaq 40 mm-ə qədər olan hallar da rast gəlinmişdir.Sol koronar arteriya sol anterior descending (LAD) və sol circumflex şaxələrınə ayrılır (Cx). 1 % hallarda sol koronar arteriya mövcud olmur, LAD və Cx arteriyaları fərqli orifislərdən çıxırlar. Sol anterior descending arteriya (LAD),sol koronar arteriyanın bifurkasiya yerindən birbaşa olaraq davam edərək, anterior interventrikulyar sahədə ürəyin apeksinə doğru irəliləyir. LAD-ın şaxələri: diaqonal arteriyalar,septal perforatorlar və sağ ventrikul şaxələrdir. Diaqonal şaxələri 2-6 ədəd arasında dəyişir, sol ventrikulun anterolateral divarını qidalandırırlar. Ümumiyyətlə, birinci diaqonal arteriya ən geniş hesab olunur. Septal perforatorlar ventrikulyar septuma perpendikulyar olaraq yayılırlar və septumun 2\3 anterior hissəsini qidalandırırlar. Ümumiyyətlə, septal perforatorların miqdarı 3-5 ədəd arasında dəyişir. Birinci septal 7 perforator ən geniş şaxə hesab olunur və çox vaxt birinci diaqonal şaxənin distal hissəsindən septuma istiqamətlənir. Koronar angioqrafiyada LAD-nin tanınmasında septal perforatorların təxmini 90 dərəcə ilə septuma yönəlməsi köməkçidir. Sağ ventrikul şaxələri hər zaman tapılmaya bilər. 4% hallarda LAD, proksimal bir səviyyədə bir birinə bərabər iki şaxəyə ayrılır və şaxələr bir-birilərinə paralel olaraq apekse yönəlirlər. Nadir hallarda LAD sol ventrikul apeksini keçərək, posterior interventrikulyar sahədə məsafə itirilə bilər. Sol circumflex arteriya(Cx)- sol koronar arteriyadan ayrılaraq, LAD-ə iti bucaq altında sol atrioventrikulyar sahədə irəliyə doğru gedir. 85-95% hallarda sol mədəciyin küt kənarında bitir. 10-15% hallarda sol atrioventrikulyar sahəni keçərək Cx-a yönəlir və posterior descending arteriyaya keçmiş olur. Həmin arteriya sol mədəciyin lateral divarını və postero-medial papilyar əzələni qidalan- dırır.Ayrıca sol qulaqcığa və 40-50% hallarda sinus düyününə şaxələr verir.Posterior descending arteriya eyni zamanda atrioventrikulyar düyünü də qidalandırır. Sağ koronar arteriya - sağ koronar sinusdakı ostiumdan çıxaraq,sağ atrioventrikulyar sahə içində önə,yana və aşağıya doğru irəliləyir.Bu hissədə sinoatrial düyün arteriyası,sağ ventrikul conus (infundibulyar) şaxəsi,sağ ventrikul kəskin marginal şaxələrini verir.Kəskin marginal şaxələr sağ ventrikul anteriorun sərbəst divarını qidalandırır. 10-20% hallarda kəskin marginal şaxələrdən biri sağ mədəciyin diafraqma səthinə keçərək distal ventrikulyar septumu qidalandırır.Conus (infundibulyar) şaxəsi proksimal RCA- dan çıxır və sağ mədəciyin qıfında yol alaraq LAD ilə kollateral meydana gəlməsinə səbəb olur. Posterior descending arteriya – posterior interventrikulyar sahədə irəliləyərək apeksə doğru yönəlir. LAD-da olduğu kimi ventrikulyar septuma perpendikulyar olaraq yayılan septal perforatorları verir və septumun 1\3 posterior hissəsini qidalandırır. Sağ posterolateral arteriya sol ventrikulun posterior hissəsinə şaxələr verir. Sol ventrikul postero-inferior hissəsinin qidalanması ol- 8 duqca dəyişkəndir. Sağ koronar, Cx və ya hər ikisindən şaxələr ala bilir. Aorta qövsü-qalxan aortanın davamı olub,yuxarı divararalı- ğında yerləşir.II sağ sternokostal oynağın üst kənarı hövzəsindən başlayaraq döş sümüyü dəstəsinin arxasında, traxeyanın ön səthini çarpazlayaraq traxeyanın solundan kraniala,sola və arxaya doğru dönür və daha sonra traxeyanın sol ön tərəfindən,sol qayıdan qırtlaq siniri,ezofageus və ductus torasikusu çarpazlayaraq önurğa sütununun önündə aşağıya doğru enir.Öndə anqulus sterni, arxada 4-cü və 5-ci fəqərələr arasındakı intervertebral disk hövzəsindən sonra enən aorta olaraq davam edir. Aorta qövsünün önündə sol braxiosefalik vena yerləşir. Ön tərəfində plevra,sağ ağciyər və timus ilə qonşudur. Daha dərində sol plevra,diafraqma siniri və n.vagus ilə qonşuluğu vardır.Aorta qövsünün patoloji dilatasiyası traxeyaya təzyiq edərək hava çatmamazlığına, ezofaqusa təzyiq edərək udqunma çətinliyinə, qayıdan qırtlaq sinirinə təzyiq edərək pis və boğuq səsli öskürəyə, ya da simpatik sistemə təzyiq səbəbi ilə pupillarda anizokareyaya səbəb ola bilir. Digər tərəfdən patoloji daralma (aorta koarktasiyası) nəticəsində geniş kollateral damarlar meydana gələ bilir. Braxiosefalik arteriya-aorta qövsünün ilk şaxəsidir. Döş sümü- yünün orta səviyyəsində aorta qövsünün sağ konveks səthindən çıxır. Traxeyanın sağ tərəfindən yuxarı doğru irəliləyərək sağ sternokla- vikulyar oynağın arxasında sağ körpücükaltı arteriya və sağ karotis kommunis arteriya olmaqla iki şaxəyə ayrılır. Sol ana karotis arteriyası-aorta qövsünün ikinci böyük şaxə- sidir, braxiosefalik arteriyanın sol tərəfində və arxasında yerləşir.Bu arteriya,traxeyanın sol tərəfindən yüksələrək sol sternoklavikulyar oynağın arxasından boyuna keçir. Sol körpücükaltı arteriya-sol ana karotis arteriyasının təxminən 2,5 sm distalından,aorta qövsündən çıxaraq,traxeyanın soluna verti- kal olaraq istiqamətlənir və sol vagus sinirin,sol frenik sinirin,sol superior kardial simpatik sinirin və sol braxiosefalik venanın Yüklə 2,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|