Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
17 Bu növ emboliyaların inkişafının risk amillərinə siqaret çəkmək, hiperxolesterinemiya, arterial hipertenziya, şəkərli diabet, qanda hemosistein və fibrinogenin miqdarının artması aid edilir. Bundan əlavə hormonal dərmanların qəbulu və hiperkoaqulyasiya trombositlərin aqreqasiyasını sürətləndirərək tromb əmələ gəlməsinə şərait yarada bilər.Aşağı ətraf damarlarının və qarın boşluğu orqanları damarlarının emboliyası az hallarda əhəmiyyətli kliniki təzahürlərlə müşayiət olunmasına baxmayaraq baş beyinin və gözün torlu qişasının arteriyalarının emboliyası bir qayda olaraq əhəmiyyətli kliniki təzahürlərin inkişafı ilə özünü göstərir. Amarenko həmkarları ilə birlikdə təsdiq etmişlər ki, aortada 4 mm ölçüdə pilək, həmin damarın divarının qalınlığı - insultun ən vacib risk amili FP-nin əmələ gəlməsi və daxili yuxu arteriyasının stenozunun inkişafıdır. Belə aterosklerotik piləkləri olan xəstələrdə diaqnozun qoyulması emboliyanın ilk təsadüfündən sonra əsasən sürətlənir. Qida borusundan aparılan ExoKQ-ya ilk növbədə daha vacib diaqnostik müayinədir, hansı ki, aorta qapağının, qalxan aortanın, həmçinin diafraqmaya qədər enən aortanın vəziyyətini kifayət qədər dəqiq qiymətləndirməyə imkan verir. Qeyd etmək lazımdır ki,bu üsul qarın aortasını və aorta qövsü hissəsini müayinə etməyə imkan vermir,belə ki,qida borusu və aorta qövsü arasında sol baş bronx yerləşmişdir. Aortadan əlavə olaraq kontrastlaşdırılmış KT-nin və ya MRT-nin köməkliyi ilə yüksək həlledicilik qabiliyyətinə və 1,5 ql gücə malik aparatlardan istifadə etməklə müayinə etmək olar (əsasən aorta divarında kiçik patoloji ocaqların qiymətləndirilməsi üçün). Damar daxili USM qeyri-invaziv üsullara nisbətən daha yüksək ağırlaşma riskinə malikdir, amma o digər üsullara nisbətən daha məlumat verici və keyfiyyətlidir, buna görə də ondan differensial diaqnostikada istifadə olunur. Emboliyanın müalicəsi üzrə dəqiq göstərişlər yoxdur,əsasən tibbi köməklik risk amillərinin təsirinin aradan qaldırılmasına və onların azaldılmasına doğru yönəldilməlidir. Statinlərdən istifadə etməklə yanaşı arterial təzyiqin, xolesterinin səviyyəsinin və karbohidrat mübadiləsinin kompensasiyasının saxlanılmasına 18 böyük əhəmiyyət verilməlidir. Bundan əlavə trombositar antiaqreqatlar profilaktik məqsədlə göstərişdir, bu halda eritrositar antiaqreqatların və antikoaqulyantların tətbiqinə tələbat dəqiq təyin olunmuşdur. Antikoaqulyantlar ehtiyatla istifadə olunmalı- dır. Wader tədqiqatlarında müəyyən etmişdir ki, xolesterin emboliyası olan xəstələrdə antikoaqulyantların qəbulu emboliyanı sürətləndirə bilər (məsələn, “göyərmiş barmaq ”sindromu). Mülahizələrlə razılaşmaq olar ki, antikoaqulyantların qəbulu xoralaşmış piləklər üzərində tromb əmələ gəlməsinin qarşısını alır. Bununla belə, antitrombotik dərman preparatlarının qəbulu haq- qında fikirlər ziddiyyətlidir, bu xəstələrdə damar ağırlaşmaları riski yüksəkdir. Aortanın aterosklerotik zədələnməsində, həmçinin emboliya riskinin yüksəlməsində varfarin və antiaqreqatlardan istifadəyə nisbətən statinlərin təyini zamanı daha yaxşı nəticələr əldə olunmuşdur . Müalicə hər xəstə üçün risk amillərinin təsirinin azaldıl- masına yönəldilməli və mütləq olaraq statinlər təyin olunmalıdır. 19 AORTA KÖKÜNÜN PATOLOGİYALARI Aortanın qapaqcıqları - aorta qapağı üç qapaqcıqdan ibarət olan trikuspid bir qapaqdır. Qapaqcıqlar eyni ölçülərdə və ağırlıqdadırlar, ancaq meyit diseksiyalarının 50%-də bir qapaqcığın digərlərindən bir az daha böyük olduğu müəyyən edilmişdir. Hər qapaqcığın ortasında və sərbəst kənarında Arantius düyünü adı verilən fibroz bir nodul tapılır. Aorta kökü - aorta qapaqcıqlarını dəstəkləyən sol mədəcikdən başlayan qalxan aortanın başlanğıc hissəsinin bir parçası olaraq qəbul edilir. Aorta kökünün ən geniş kəsimi Valsalva sinusları səviyyəsindədir. Valsalva sinusları-aorta kökünün genişlənmiş hissəsidir. İtalyan anatomu Antonio Valsalvanın adı ilə tanınır.Valsalva sinuslarının aorta qapağının bir parçası olduğu və qapaqcıqların açılıb qapanmasındakı əhəmiyyəti Leonardo da Vinci tərəfindən 1513-cü ildə vurğulanmışdır. Aorta kökünün sistola sırasında, komissuralar səviyyəsində genişləndiyi və bunun aorta qapağının açılma mexanizmindəki rolu 1970 -ci illərdə aşkarlanmışdır. Aorta dəliyinin stenozu-sol mədəciyin çıxacağında subval- vulyar, valvulyar,supravalvulyar formada rast gəlinən və qan axınına mane olan obstruksiya şəklində özünü göstərir.Valvulyar aorta dəliyinin stenozu revmatizm mənşəli ürək xəstəliyi, anadangəlmə bikuspid,unikuspid aorta qapağı və ya trikuspid aorta qapağının degenerativ kalsifikasiyası səbəbi ilə əmələ gələ bilər.Aorta qapaqlarının sklerozu - qapaqların zəif qalınlaşmasına səbəb olur. Degenerativ kalsifik aortal stenozun əmələ gəlməsi Avropa və Şimali Amerikada öyrənilmiş və lipokalsifik depozitlərin qapaqların qalınlaşmasına səbəb olduğunu müəyyənləşdirmişdilər. Kalsifikasiya qapaqcıqların aorta divarı ilə kəsişdiyi yerdə başlayır və qapaqcıq kənarlarına doğru davam edir. Revmatizm mənşəli aortal stenoz - qapaqcıqların qalınlaşma- sı,sərtləşməsi,deformasiyası və kalsifikasiyası ilə xarakterizə olunur. Yüklə 2,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|