Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
23 Anevrizmanın genişlənməsini aortanın cırılmasının formalaş- masının ilkin təhlükəli xəbərdarlığı kimi qəbul etmək olar. Qaixan aortanın birincili infeksion (mikotik) anerizmaları nadir rast gəlinir.Çox vaxt qapaq endokarditlərindən sonra meydana çıxır. Qalxan aortanın psevdoanevrizmaları-kardial və torakal vaskul- yar cərrahiyyə əməliyyatlarından sonra rast gəlinir. Toxuma degene- rasiyası, texniki səhvlər, qreft materialının çatışmazlığı və ya infeksi- ya başlıca səbəbdir. Diaqnoz çox vaxt döş qəfəsinin rentgenoqra- fiyası və komputer tomoqrafiyası ilə qoyulur. Qalxan aorta qreftlərinin infeksiya ilə yoluxması təxminən 1-2%-dir. Aortik qreftlərdə infeksiya yoluxma risk faktorları: cərra- hiyyə əməliyyatında yetərsiz steril texnikaların istifadə olunması, uzun müddətli əməliyyat, massiv qan transfuziyası, peroperativ bakteriemiya və reoperasiya hesab olunur. 24 AORTA QÖVSÜNÜN ANEVRİZMASI Aorta qövsünün anevrizmaları etioloji olaraq aortanın digər sahələrindəki anevrizmalardan əsaslı olaraq fərqlənmir.Aorta qövsünün anevrizmaları aortanın digər bölmələrinin anevrizmaları ilə (qalxan aorta, aorta kökü, döş aortası, torakoabdominal aorta və ya abdominal aorta anevrizmaları) birlikdə rast gəlinə bilir. Aorta qövsünün anevrizmasının ölçüsü və qonşuluğundakı normal qalxan aorta və ya proksimal enən aorta ölçüləri ilə anevrizma ölçüləri nisbəti cırılma meydana gəlməsi üçün ən önəmli aşkarlayıcıdır. Herose həmkarları ilə birlikdə döş aortasının anevriz- malarında illik genişlənmə nisbətinin 0,42 sm olduğunu bildirirlər. Arterial hipertenziya şikayəti və siqaret çəkmək anevrizmanın meydana gəlməsi sürətini və cırılma riskini artırır. Aorta qövsünün anevrizmaları qonşuluğundakı mediastinal orqanlara: vena kava superior, innominat venalar, pulmonar arteriya, traxeya, bronxlar, ağciyər və sol qayıdan laringeal sinirə 25 təzyiq edə bilir. Simptomlar isə hava çatmamazlığı, stridor, səs qısalığı, hemoptiziya, öskürək və sinə ağrısı olaraq ortaya çıxa bilir. Ancaq, xəstələrin əksəriyyəti asimptomatikdirlər, aşkar- lanması rutin müayinələrlə və ya başqa xəstəliklərin araşdırılması zamanı döş qəfəsinin rentgenoqrafiyası və komputer tomoqrafiya ilə qoyulur. Torakal aortaqrafiya dəqiqləşdirmə üçün mühüm müayinə hesab olunur. Aortaqrafiyada aorta ilə birlikdə, aorta qapağı və braxiosefalik şaxələrdə görüntülər aşkarlanır. Braxiosefalik sis- temdəki anomaliyalar bu yolla müəyyənləşir. Komputer tomo- qrafiya üç ölçülü tomoqrafiya texnikaları və maqnetik rezonans görüntüləmələr xüsusilə aorta diseksiyonlu xəstələrin dəyərlən- dirilməsində son dərəcə faydalıdır. Exokardioqrafiya da aorta qövsünün anevrizmalarının dəyərləndirilməsində istifadə olunan bir görüntüləmə metodudur. Ayrıca exokardioqrafiya kardial funskyaların və qapaqcıkların dəyərləndirilməsində xüsusilə aorta çatışmazlığının aşkarlanmasında faydalıdır. Koronar arteriyaların dəyərləndirilməsi lazım gəldikdə koronar angioqrafiya edilməlidir. 26 AORTANIN TORAKOABDOMİNAL ANEVRİZMALARI Subklavian arteriyanın distalından etibarən enən döş aortası və abdominal aortanı tutan anevrizmalara torakoabdominal aorta anevrizmaları deyilir. Torakoabdominal anevrizmaların etiologiyasında ən vacib fak- tor media təbəqəsinin aterosklerozun hesabına degenerasiyaya uğra- masıdır. Torakoabdominal aorta anevrizmaları, anevrizmanın toraks və qarın boşluğunda yerinə və uznluqlarına görə Crawford tərəfindən 4 tipə ayrılır: Tip I: enən aortanın proksimal hissəsindən başlayıb qarın aortasının başlanğıcına qədər davam edir. Tip II: enən aortanın sonu və qarın aortasından çıxan renal arteriyaların başlanğıc yerlərinə qədər olan böyük bir hissəsini əhatə edir. Tip III: enən aortanın aşağı hissəsi ilə qarın aortasının böyük bir hissəsi daxildir. Tip IV: diafraqma sərhəddindən başlayaraq qarın aortasının böyük bir hissəsi və ya bütövlükdə daxildir. Torakoabdominal aorta anevrizmaları uzun müddət simptom- suz keçir. Xəstələrin yarıya yaxın bir hissəsində təsadüfən bir radio- diaqnostik araşdırma sırasında, ya da nonspesifik bəzi şikayətlərin 27 araşdırılması ilə diaqnoz qoyulur. Simptomatik xəstələrdə də simp- tomlar ümumiyyətlə, anevrizmanın ətraf toxuma və orqanlara etdiyi təz- yiq və verdiyi ziyanla bağlıdır. Daha şanssız bir qrup xəstə isə birbaşa anevrizma cırılmasına bağlı şikayətlər və ya ani hemodinamik kollaps ilə meydana çıxırlar. Torakoabdominal aorta anevrizmalı xəstələrin 9%-də diaqnoz qoyulanda artıq cırılma mövcud olur. Simptomatik xəstələrdə ən çox rastlanan şikayət beldə və yan nahiyəsində olan ağrılardır. Traxeya və ya daha aşağı tənəffüs yollarının təzyiqə uğraması və zədələnməsi ilə bağlı olaraq öskürək, hava çatmamazlığı, stridor və hemoptiziya ola bilir. Anatomik olaraq arteriyalara ən yaxın qonşuluqda yerləşən venalara təzyiq zamanı arteriovenoz fistullar meydana çıxa bilər və bu xəstələrdə hiperdinamik ürək çatışmazlığı inkişaf edir. Anevrizma kisələrinin böyük bir hissəsinin divarında tromb yarana bilir. Bəzən qopan tromb parçaları və ya piləklər periferik emboliyalara səbəb ola bilir. Tromboembolik hadisələrin intraabdominal orqanların arteriyalarında baş verməsi ani və ya yavaş - yavaş orqanlarda meydana çıxan işemiyalara səbəb ola bilər. Bu şəkildə xəstələrdə çatışmazlıq və ya bağırsaq işemiyası baş verir. Döş aortasının anevrizması Yüklə 2,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|