Dərs vəsaiti Bakı Biznes Universitetinin 20 illik yubileyinə bir töhfədir
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
93 Biznes-plan təbii bir haldır, çünki müəssisənin iqtisa- di fəaliyyətinin ən əsas məqsədi ilə, yəni maksimum mən- fəət əldə edilməsi ilə bilavasitə əlaqədardır. Bu növ plan- laşdırmanın strateji planlaşdırmadan fərqi ondan ibarətdir ki, o, daha qısa müddət üçün tərtib edilir və həmin müd- dətdə mənfəət əldə etməyə, yaxud da onun mövcud səviy- yəsinin artırılmasına xidmət edir. Lakin bu plana yalnız mənfəət əldə edilməsini təmin edən birdəfəlik akt kimi baxmaq olmaz, çünki: - birincisi, bu plan müəssisənin məqsəd və vəzifələri- ni, fəaliyyətinin ardıcıllığını və inkişaf perspektivlərini əks etdirən bir sənəddir; - ikincisi, bu plan bir növ universal xarakter daşıyır, yəni onun iqtisadi məzmunundan və tətbiqi sahəsindən asılı olmayaraq, sahibkarlıq fəaliyyətinin bütün formaları üçün xasdır və müəssisənin fəaliyyətini qiymətləndirmək üçün əsas təşkil edir; - üçüncüsü, bu plan müəssisənin hər hansı bir layihə- sini müəyyənləşdirmək istəyən banklar və investorlar üçün zəruridir. Deməli, biznes-plan müəssisəsinin həyata keçir- mək istədiyi layihəni elə əks etdirməlidir ki, o iqtisadi əməkdaşlıq sahəsində gələcəkdə tərəflər arasında aparılan danışıqlar prosesində işin müvəffəqiyyətliyini əsaslandıra bilən tutarlı dəlil olsun; - dördüncüsü, bu plan səmərəli təsərrüfatçılıq imkan- larını əks etdirir. Belə ki, biznes-plan əsasında müəs- sisənin bütün iqtisadi ehtiyatlarının, o cümlədən maliyyə vasitələrinin səmərəli istifadə dərəcəsini ifadə edən xərclər və gəlirlərin müqayisəli təhlili durur. Başqa sözlə, müəs- sisənin biznes-planı elə işlənib hazırlanmalıdır ki, o kənar- dan cəlb ediləcək maliyyə vasitələrinin məqsədyönlü isti- 94 fadəsinə, müəssisənin səmərəli istehsal-təsərrüfat fəaliy- yətinə və mənfəətin əldə edilməsinə (özü də maksimum dərəcədə) təminat vermək olsun; - nəhayət, beşincisi, bu plan layihənin icrasının kadr təminatı ilə bağlı məsələləri, məsələn, işçilərin cəlb edil- məsi, onların hazırlanması, ixtisasların artırılması, yenidən hazırlanması və s. əks etdirir. Biznes-planın tərtibində ümumi məqsəd istehsal sa- hibkarlığı üçün maliyyə mənbəyi tapmaq, investorları biz- nes fəaliyyətinə şirnikləndirməkdir. Biznes-planlar tərtib olunarkən aşağıdakı şərtlərə əməl edilir: - biznes–plan çox yığcam, sadə, tez dərk oluna bilən tərzdə peşəkarlıqla tərtib olunmalıdır; - biznes–planın investorlar üçün cazibədar və anlaşıqlı olması məqsədilə o, bölmələr üzrə işlənib hazırlanmalıdır; - biznes–plan özünün obyektiv qiymətini almalı və bunun üçün o, sahibkarlıqla məşğul olacaq kollektivin hər biri tərəfindən öyrənilməlidir, auditor xidmətindən də istifadə etmək və onun rəyini də bilmək vacibdir; - biznes-plan potensial investora ilkin variantda təqdim edilməli və əgər planın onda maraq doğruluğuna inam yaranırsa, yalnız bu halda – planın məxfi saxlanılan cəhətləri də aşkarlanır və onun müfəssəl variantı sərmayə- çiyə təqdim olunur. Biznes-planın qarşısında konkret şəraitdən asılı ola- raq, aşağıdakı vəzifələr qoyulur: a) reallaşdırılacaq layihə- nin məqsədəuyğunluğunu iqtisadi cəhətdən əsaslandırmaq; b) xərclər ilə əldə ediləcək gəlirlərin müqayisəli təhlili əsasında gözlənilən iqtisadi-maliyyə nəticələrini araşdır- maq; c) yerinə yetiriləcək məqsəd və vəzifələrin xarakteri- 95 nə və təyinatına uyğun olaraq, maliyyə mənbələrini və on- ların ödənilməsi şərtlərini müəyyənləşdirmək; v) layihənin reallaşdırılması üçün kadr sahəsində müəssisənin imkan- larını və ehtiyatlarını, yerinə yetiriləcək məqsəd və və- zifələrin əsas istiqamətlərini əsaslandırmaq və s. Müəssisədə biznes-plan müəyyən tələblərə uyğun olaraq işlənib hazırlanır və əsasən aşağıdakı bölmələrdən ibarət olur: - həyata keçiriləcək layihənin məqsəd və vəzifələri bölməsi; - xülasə bölməsi; - sahibkar tərəfindən istehlakçıya təklif edilən məh- sulun və yaxud xidmətin xarakteri bölməsi; - tələbin, satış bazarının və həcminin təhlili və qiy- mətləndirilməsi bölməsi; - texniki-təşkilati tədbirlər bölməsi; - layihənin ehtimal təminat bölməsi; - layihənin səmərəlilik bölməsi; Göstərilən bölmələr aşağıdakılarla bağlıdır. 1. Həyata keçiriləcək layihənin məqsəd və vəzifələri bölməsi–özündə aşağıdakı məlumatları əks etdirir: əldə ediləcək mənfəətin səviyyəsini; layihənin həyata keçiril- məsi nəticəsində əhalinin gündəlik tələbatlarının ödənil- məsi imkanlarını; məhsul qıtlığının aradan qaldırılmasını; ekoloji mühitin yaxşılaşdırılmasını; müəssisənin kadr ya- radıcılığı potensialının inkişafını; iqtisadi-işgüzar əlaqələ- rin dinamikasını; iqtisadi imkanların təbliğini və s. Bu böl- məni işləyib hazırlayan zaman həyata keçiriləcək bu və ya digər məqsəd və vəzifələrin iqtisadi səmərəliliyi müəyyən- ləşdirilir. 96 2. Xülasə bölməsi – layihənin əsas ideyalarının və məzmunun qısa şərhindən ibarətdir və bundan sonrakı böl- mələrin ümumi nəticələrini özündə əks etdirir. Bu bölmə daha dəqiq və məsuliyyətli işlənib hazırlanmalıdır, çünki investorlar həmin bölmə ilə ətraflı tanış olduqdan sonra investisiya qoyuluşu və əməkdaşlıq haqqında qərar qəbul edirlər. Bu bölmədə aşağıdakılar göstərilir: layihənin qısa məzmunu və son məqsədi; istehsal estetikası və onun di- gər layihələrdən fərqli xüsusiyyətləri; qarşıya qoyulmuş məqsəd və vəzifələrə nail olmağın yolları; layihənin həya- ta keçirilməsi müddətləri; layihənin həyata keçirilməsi ilə əlaqədar olan xərclərin həcmi və onların maliyyələşdiril- məsi mənbələri; məqsəd və vəzifələrin yerinə yetirilməsi nəticəsində əldə ediləcək səmərə, mənfəət və digər növ gəlirlərdən istifadə istiqamətləri. 3. Sahibkar tərəfindən istehlakçıya təklif edilən məh- sulun və yaxud xidmətin xarakteri bölməsi – özündə aşağı- dakıları əks etdirir: yeni məhsulun (şin, xidmətin) ödəyə- cəyi tələbatların sferası; həmin tələbatları ödəmək üçün is- tehlakçılara təklif edilən mövcud məhsullardan yeni məh- sulun üstünlükləri; yeni məhsul növlərinin realizəsi üçün nəzərdə tutulmuş qiymət; həmin məhsulun realizəsindən əldə ediləcək mənfəətin məbləği və norması, yəni istehsa- lın rentabellik səviyyəsi və s. 4. Tələbin, satış bazarının və həcminin təhlili və qiy- mətləndirilməsi bölməsi – sahibkarlıq fəaliyyətinin qarşı- sında duran məqsəd və vəzifələrlə əlaqədar olan layihənin həyata keçirilməsinin təsiri altında formalaşır. Bu bölmədə aşağıdakılar öz əksini tapır: yeni məhsulların (xidmətlərin) əsas istehlakçıları; satışın hazırkı və perspektiv həcmi; məhsulun satış qiyməti və onun gələcəkdə aşağı salınması Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|