Dərs vəsaiti baki-2016
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
109 terminl əri izah edir, musiqi janrları və formaları, musiqi alətləri və ansambllar haqqında söhbət açır. Ə.Bədəlbəylinin bu əsəri keçmiş SSRİ ərazisində belə məzmunlu kitabçaların ilk nümunəsi idi. 1954-cü ild ə Bəstəkarlar İttifaqı idarə heyətinin 7-ci plenumunda b əstəkarın xalq çalğı alətləri orkestri üçün yazdığı “Simfoniyetta” ifa edilir. 1955-ci ild ə sənətkar məhşur Azərbaycan tarzəni Qurban Primov haqqında monoqrafiya yazır. O dövrd ə Azərbaycanda musiqi terminləri ancaq rus və ya başqa əcnəbi dillərdə işlədilir. Ə.Bədəlbəyli 1956-cı ildə “Musiqi terminləri lüğəti” kitabçasını çap etdirməklə azərbaycandili əhalinin musiqi terminl ərini daha aydın anlamağa və doğma dilimizin daha da z ənginləşməsinə şərait yaradır. 1959-cu ilin may ayında Moskvada Azərbaycan incəsənətinin dekada sında Ə.Bədəlbəylinin “Qız qalası” baleti böyük uğurla təqdim olunmuşdu. 1960- cı ildə bəstəkar və dirijor Əfrasiyab Bədəlbəyli Azərbaycan SRİ Ali Sovet Rəyasət Heyətinin fərmanı ilə Azərbaycanın “Xalq artisti” f əxri adına layiq görülür. 1964-1965-ci ill ərdə sənətkar gənclərin bədii özfəaliyyətinin XVIII v ə XIX respublika olimpiadasının təşkilatçılarından biri və münsiflər hey ətinin sədri, 1964-cü ildə Azərbaycanın şəhər və kənd texniki-peşə m əktəbləri bədii özfəaliyyətinin XXIII respublika baxışında isə münsifl ər heyətinin üzvü seçilmişdir. “Muğam-68” müsabiqə-festivalının keçirilməsində də Ə.Bədəlbəy- linin byük əməyi olmuşdur. Respublikamızın bir çox rayonlarından müsabiq ədə iştirak edən gənc müğənnilər, incəsənət xadimləri “Muğam- 110 68” festivalının təşkilini yüksək qiymətləndirmiş və tədbirin keçirilm əsini ənənə şəklində davam etdirməyi tövsiyə etmişlər. 1965-ci ild ə Ə.Bədəlbəyli Q.Almazzadə ilə birlikdə, S.S.Axun- d ovun eyni adlı povesti əsasında bəstəkar Əşrəf Abbasovun “Qaraca qız” baletinə, daha sonra, 1968-ci ildə qardaşı Turqud ilə birlikdə C.Cabbarlının eyni adlı pyesi əsasında R.Mustafayevin bəstələdiyi “Aydın” operasına librettolar yazır. 1969-cu ildə Ə.Bədəlbəylinin “İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti” kitabı çapdan çıxır. Ümumittifaq “Bilik”c əmiyyətinin üzvü olan sənətkar bir çox elmi konfranslarda, iclaslarda musiqi s ənəti haqqında məruzələrlə çıxış edirdi. 1970-ci ildə bəstəkarın “Söyüdlər ağlamaz” operası tamaşaya qoyulur. Operanın mövzusu Böyük Vətən mühararibəsi ill ərində Azərbaycanlı döyüşçünün şücaəti və arxa cəbhənin həyatına h əsr olunmuşdu. Bu ill ərdə Əfrasiyab Bədəlbəylinin Azərbaycan televiziyası və radiosu il ə xalq musiqisi və muğamlar haqqında silsilə çıxışları da geniş tamaşaçı və dinləyici kütləsinin böyük rəğbətini qazanmışdı. 1969-cu ild ə bəstəkar Fransanın paytaxtı Paris şəhərində Azərbaycan musiqisi haqqında mühazirələrlə çıxış edir. 1970-ci ild ə, Moskvada, ISME - Uşaq və Gənclərin musiqi t ərbiyəsi üzrə Beynəlxalq cəmiyyətin “Uşaqların, yeniyetmələrin və g ənclərin həyatında musiqinin rolu” adlı konfransı keçirildi. Konfransda, başda Əfrasiyab Bədəlbəyli olmaqla, Azərbaycan nümayəndə heyəti də iştirak etmişdir. 1971- ci ilin oktyabrında sənətkar Xor Cəmiyyətinin sədri v əzifəsinə seçilir. 111 1970-ci ild ə, türk musiqişünası Altan Araslı Türkiyədə çapdan çıxan “Musiqi məcmuəsi” jurnalında bəstəkarın “İzahlı monoqrafik musiqi l üğəti” kitabının ətraflı təhlilini vermişdir. 1977-ci ildə, Ankarada, “Türk folklor konqresinin m əlumatları”nda, türk dilində s ənətkarın “Azərbaycan xalq musiqisi” adlı məqaləsi çap olunmuşdur. Uzun ill ər boyu “Elm və həyat” jurnalının, “Ədəbiyyat və inc əsənət” qəzetinin redaksiya heyətinin üzvü olan Ə.Bədəlbəyli m ətbuat orqanlarının səhifələrində ressenziyalar, tənqidi və problematik m əqalələr çap etdirmişdir. Ə.Bədəlbəyli 1976-cı il yanvar ayının 9-da v əfat etmişdir. “Tarix ə yazılıb bu ad, bu soyad”... “Əbədidir məhəbbətin, əbədi”... Əfrasiyab Bədəlbəylinin çox yaxın sənət və həyat dostu Rəfiq Z əka Xəndanın onun 60-illiyinə həsr etdiyi şeirdən gətirdiyimiz bu s ətirləri maestronun həyat və yaradıcılığına epiqraf seçmək olar. 112 TOFIQ QULIYEV 1917- ci il noyabrın 7-nə keçən gecə Bakının Bilgəh qəsəbəsində yaşayan Ələkbər və Yaxşıxanım ailəsində mühüm hadisə baş verdi – onların övladı Tofiq dünyaya göz açdı. Ələkbər kişi əsl ziyalı idi. İxtisasca mühəndis-iqtisadçı olmasına baxmayaraq, o, musiqini çox sevir, fortepianoda göz əl çalırdı. B əstəkarın anası Yaxşıxanım Mahmudova əsl gözəl xalçaları il ə tanınan Pirəbədil kəndindən idi. O, Hacı Zeynalabdin Tağıyevin qızlar seminariyasında, sonra isə Müqəddəs Nina məktəbində təhsil almış, və 1937-ci ilə kimi hakim Ali məhkəmənin üzvü olmuşdur. Quliyevl ər ailəsində 6 övlad böyüyürdü, dörd oğlan, iki qız. Sonralar b əstəkarın bacıları – Simuzər xanım Quliyeva konserva- toriyanın professoru və ailənin ən kiçiyi Emilya- xanım da musiqiçi- pedaqoq olmuşlar. Bəlkə də maraq dairəsinin belə çox sahəli və geniş Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|