Dərs vəsaiti «İqtisadi nozəriyyə» ‘ənninin «Mikroiqlisad»
Yüklə 2,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Şəkil 5
a* cr J 3 6 CD Bu o vaxta qədər davam edir ki, digər amillərin artımına düşən son məhsul artımı əmək amilinə nisbətən aşağıdadır. Son məhsul istehsalının artımının amiltutumluğu, onların qiymət səviyyəsinə təsir göstərməklə, kəmiyyətlərinin dəyişilməsinə səbəb olur. Ümumiyyətlə, əmək təklifinə aşağıdakı amillər təsir göstərir: • Əmək qabiliyyətli əhalinin sayı; • Müəyyən müddət ərzində (gün, həftə, ay, il) orta iş saatlarının miqdarı; • Əhalinin mədəni-texniki səviyyəsini əks etdirən keyfiyyət halı; • Əhalinin müvafiq istehsal strukturuna uyğun gələn peşə-ixtisas səviyyəsi; • Əmək məhsuldarlığının səviyyəsi. Əmək bazarında əməyin qiyməti özünü əməkhaqqında əks etdirir. Əməkhaqqının da səviyyəsi müxtəlif kateqoriyalı işçilərə olan tələb və təklifin tarazlığı əsasında müəyyən olu 140 nur. Əməkhaqqı ümumiyyətlə, iqtisadi sistemlərin formasından asılı olmayaraq əhalinin əsas gəlir mənbəyini təşkil edir. Bazar iqtisadiyyatında əməkhaqqının formalaşması səviyyəsindən asılı olaraq bir çox iqtisadi prosesləri tənzimləmək olur. Məsələn, nominal və real əməkhaqqı arasındakı fərqin azaldılması üçün dövlət antiinflyasiya tədbirləri görmək məcburiyyətində qalır. Çünki nominal əməkhaqqı əldə olunacaq pul gəlirlərini əks etdirirsə, lakin real əməkhaqqı isə pul məbləğində olan əməkhaqqı ilə əldə olunacaq əmtəə və xidmətlərə olan qiymətin səviyyəsi ilə müəyyən olunur. İşçilərin ixtisaslaşma səviyyəsindən, yerinə yetirdikləri işlərin xüsusiyyətindən asılı olaraq əməkhaqqının səviyyəsində fərq mövcud olur. Bazar şəraitində belə fərqlərin azaldılması imkanları daha genişdir. Çünki burada yüksək keyfiyyətli məhsul istehsalına daha yüksək ixtisasa malik olan işçilər cəlb olunur. Bununla da yüksək ixtisaslı əmək mənfəətin əldə olunmasında daha çox payın əldə olunmasına səbəb olduğundan, daha çox əməkhaqqı əldə etməyə nail olur. Lakin bazara keçid şəraitində belə prose.sə nail olmaq mümkün olmur. Çünki yüksək ixtisas səviyyəsi hələ istənilən səviyyədə olmur və ya tətbiq olunan texnologiya müasir deyil, ya da ki, rəqabət mühiti istənilən səviyyədə deyil. Ümumiyyətlə, əməkhaqqı səviyyəsində mövcud olan fərq, başlıca olaraq professional işçi qrupları arasında Yüklə 2,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|