Dərs vəsaiti kimi tövsiyyə edilmişdir. B a k I 1
Yüklə 84,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Q E Y D L Ə R
. İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------47------------------------------------ olmayan ucuz atom və molekullardan, deyək ki, palçıqdan, dəniz suyundan, xəzəldən və s. ixtiyari sifarişi (makroskopik obyektləri): almazları, bifşteksləri, televizorları, xəz mantoları, hər cür maşın detallarını yığa- caqlar. Özü də bəzi detalları əvvəlcədən almaz qəfəsinə çevirdikləri kömür atomlarından yığıb onların az qala əbədiliyini təmin edəcəklər. Riçard Fillips Feynman (ingiliscə Richard Phillips Feynman) görkəmli amerika alimidir. Əsas nailiyyətləri nəzəri fizika sahəsində əldə etmişdir. Kvant elektrodinamikanın yaradıcılarından biridir. 1965-ci ildə fizika elmi sahəsində Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Bununla yanaşı çoxlu sayda mükafatlarda almışdır (məsələn, A,Eynşteyn adına mükafat, Nils Bor qızıl medalı və s.). Nəzəri fizika ilə yanaşı biologiya sahəsində də məşğul olmuş, bu sahəyə öz tövhələrini vermişdir. . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------48------------------------------------ İnkişaf həm də mikroaləmə doğru gedə bilər: assemblerlər mikronun cüzi hissəsi boyda nanosubmarinalar (sualtı qayıqcıqlar) yaradacaqdır ki, bunları da şprislə insan orqanizminə yeridib qan damarları ilə axıdaraq xolesterin topalarını ləğv etməyə, yaşla əlaqədar olaraq qocalmaya səbəb olan DNK molekullarındakı səhvləri düzəltməyə və insanı az qala ölümsüz etməyə yönəldiləcəkdir. Digər nanomaşınlar insan orqanizminin bütün künc-bucaqlarına daxil olub, xərçəng hüceyrələri törədən mikrobları axtarıb məhv edəcəkdir. E.Dreksler təbiətdə nadir rast gələn və çətin əldə edilən ixtiyari molekul birləşmələrinin də kütləvi istehsalının mümkün olacağına inanır. Yəni, bir sıra xammal növlərini daha dəniz dibindən çıxarmaq lazım gəlməyəcək, laboratoriyalarda istehsal ediləcəkdir. Müəyyən məqsəd üçün xüsusi tərkibdə layihələşdirilən və təbiətdə mövcud olmayan molekulları da istehsal etmək mümkün olacaqdır. E.Dreksler öz kitablarının bir çoxunda nanotexnologiya mövcud olan dünyanı təsvir edir. O, göstərir ki, nanoyığıcıların istehsal etdikləri şeylər olduqca ucuz olacaqdır. Çünki, bunun üçün həmin texnoloji avadanlığı yalnız işə buraxmaq kifayətdir. O zaman iqtisad elminə ehtiyac qalmayacaq. Çünki E.Drekslerə görə, iqtisad elmi defisitlər və onların aradan qaldırılması haqqında elmdir. Heç bir şey defisit olmayacaq. Hər evdə mikrodalğalı soba boyda sintezator olacaq. Bir vedrə suyu həmin sintezatora töküb, 1 saatdan sonra kompüter, təzə kostyum və ya hazır xörək çıxarmaq mümkün olacaq. Kənd təsərrüfatı tamamilə dəyişəcəkdir. Məsələn, ”karbon . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------49------------------------------------ qazı üstəgəl torpağın mineral maddələri – ot – inək - süd” zəncirindən bütün artıq həlqələri çıxarıb havadan süd almaq mümkün olacaq. Çünki süd molekullarını törədən atomlar havada vardır. Lakin bu cəsarətli müəllif həmin gözəl dünyada bəzi təhlükələr də görür. Məsələn, istənilən adam istədiyi silahı, o cümlədən, atom bombasını istehsal edə bilər. Zərərli sənaye tullantılarını atomlara qədər parçalamaq üzrə ixtisaslaşan nanomaşınlar qrupu bu və ya digər səbəbdən nəzarətdən çıxa və faydalı olan hər şeyi palçığa və toza çevirə bilər. Alimlərin çoxu E.Drekslerin quraşdırmalarına qeyri- elmi fantastika kimi baxsalar da, artıq müasir komüter displeylərində gələcək molekulyar mexanizmlərin çertyojları meydana çıxmaqdadır. Amerikanın 2 maliyyəçisi isə atomu ”tutub yerini dəyişə bilən əl” və assembleri idarəedən qurğu yaratmaq üçün 250 min dollar mükafat təsis etmişdir [80]. . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------50------------------------------------ Q E Y D L Ə R: Şərq dünyasının ən məşhur musiqiçi və musiqişünaslarından sayılan Səfi əd-Din Əbdülmömin ibn Yusif ibn Faxir Urməvi Azərbaycanın qədim mədəniyyət mərkəzi Urmiya şəhərində 1216-cı ildə anadan olmuşdur. İbtidai təhsilini öz vətənində almış, musiqi savadının əlifbasını və udda çalmağı da burada öyrənmişdir. Sonradan Ərəb Xilafətinin paytaxtına, bütün Yaxın və Orta Şərqin elm və mədəniyyət mərkəzi olan əfsanəvi Bağdad şəhərinə gələrək, dövrünün ən yaxşı universitetlərindən sayılan "Müstənsəriyyə"də təhsilini davam etdirmişdir. O, burada fəlsəfənin, məntiqin, tibbin, riyaziyyatın, astronomiyanın və dillərin əsasları ilə tanış olur. Musiqi sənətini öyrənməkdə davam edən Səfiəddin xəttatlıqda da böyük uğur qazanır. Təsadüfi deyil ki, əvvəlcə o, musiqi sahəsində deyil, xəttat kimi şöhrət tapır və Abbasilər sülaləsinin son nümayəndəsi xəlifə əl-Müstəsimin sarayına dəvət olunur. Az vaxtda xəlifənin yaxın əhatəsinə daxil olan sənətkar bir müddətdən sonra saray kitabxanasının rəhbəri və baş xəttatı təyin olunur. Kitabların üzünü köçürmək və kitabxana rəhbərliyi Səfiəddini musiqi təhsilini davam etdirməkdən yayındırmır, əksinə zəngin kitab xəzinəsində o, öz biliyini artırır, eləcə də saraydakı qəbullar zamanı ud çalması ilə hamının rəğbətini qazanır. Səfiəddin özünü həm də istedadlı pedoqoq kimi tanıtmışdı. Bütün Şərq aləmində ünlü sənətçilər kimi ad çıxarmış bir çox musiqişünaslar onun şagirdləri Yüklə 84,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|