DersliK 9-az new indd

AZƏRBAYCAN TƏSVİRİ SƏNƏTİNDƏ MÜASİRLİYİN ƏKSİ
69
ÖMƏR ELDAROV: GÖZƏLLİK VƏ HARMONİYA
Ad və mükafatları
Üslub və texnika
Əsərlərin mövzusu
Məşhur əsərləri
Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü (1953), “Şərəf 
nişanı” ordeni (1959), Azərbaycan SSR-in Əməkdar İn-
cəsənət xadimi (1963), SSRİ Dövlət mükafatı laureatı 
(1980), Azərbaycan Respublikasının Dövlət mükafatı 
laureatı (1982), Azərbaycan Respublikasının Xalq Rəs-
samı  (1982),  “Qırmızı  Əmək  Bayrağı”  ordeni  (1986), 
“İstiqlal” ordeni (1997), Rusiya Federasiyasının “Dos-
toynomu” medalı (2002), Azərbaycan Rəssamlıq Aka-
demiyasının rektoru (2000), “Azərbaycan Milli Elmlər 
Akademiyasının  həqiqi  üzvü  (2001),  “Şərəf”  ordeni 
(2012), “Birlik ulduzları–2014” mükafatı
heykəltəraşlıq
portret, süjetli əsərlər
“Məhəmməd Füzuli” (T.Məmmədovla birlikdə, 1963, 
Bakı), “Sədrəddin Ayni” (1979, Düşənbə), “İbn Sina” 
(1980, Düşənbə), “Heydər Əliyev” (1987, Naxçıvan), 
“İhsan  Doğramacı”  (2001,  Ankara),  “Heydər  Əli-
yev” (2001, Qars), “Üzeyir Hacıbəyov” (1955, Bakı), 
“Səttar Bəhlulzadə” (1975, Bakı), Vaqif Mustafaza-
də (1984, Bakı), “Fikrət Əmirov” (1988, Bakı), “Ni-
yazi”  (1989,  Bakı),  “Ziya  Bünyadov”  (2000,  Bakı), 
“Elegiya”  xatirə  abidəsi  (1989),  “Zərifə  Əliyeva” 
(1995, Bakı) və Azərbaycanın ümummilli lideri Hey-
dər Əliyevin (2004, Bakı) qəbirüstü abidələri və s.
Yaşadığı illər
Doğulduğu yer
Təhsili
21.12.1927
Dağıstan, Dərbənd şəhəri. Rusiya
Ə.Əzimzadə adına Azərbaycan Rəssamlıq məktəbinin 
heykəltəraşlıq bölməsi (1941–1944), İ.Y.Repin adına 
Leninqrad  Rəssamlıq,  Heykəltəraşlıq  və  Memarlıq 
Akademiyasının heykəltəraşlıq fakültəsi
Ömər Həsən oğlu Eldarov
Həyat xronologiyası
GÖRKƏMLİ RƏSSAMLAR
Sənətkarın dəfələrlə fərdi sərgiləri keçirilmişdir, yaratdığı heykəllər dün-
yanın bir çox muzeylərində layiqli yer tutmaqdadır. Onun ilk işlərindən – dip-
lom qorelyefindən tutmuş axırıncı əsərlərinə qədər bir parlaq, sabit yaradıcılıq 
xətti var ki, bu da yaşadılmış aləmin gözəlliyini romantik tutumda görməkdir, 
gözəlliyi xeyirxahlıq və məhəbbətdə axtarmaqdır, etik keyfiyyətlərə  üstünlük 
verməkdir. Ustadın heykəltəraşlıq irsi – onun əsərlərinin mahiyyəti, bütöv bir 
orqanizmin hissəsidir ki, bunun adı bənzərsiz Ömər Eldarov yaradıcılığıdır.
LAYİHƏ

---

AZƏRBAYCAN TƏSVİRİ SƏNƏTİNDƏ MÜASİRLİYİN ƏKSİ
70
ÖMƏR ELDAROV: GÖZƏLLİK VƏ HARMONİYA
Müəyyən edin
1. 
Ö.Eldarovun əsərlərinin oxşar və fərqli cəhətləri nədir?
Yaradıcı fəaliyyət
2. 
Plastilin və yaxud gildən hərəkətdə olan əsgər fiquru yapın.
3. 
Ö.Eldarovun  yaradıcılığı  haqqında  əlavə  məlumat  toplayın  və  təq-
dim edin.
Plastilin, yaxud gil, kağız, karton
 
Sərbəst iş üçün tapşırıqlar
3 
Ö.Eldarovun Azərbaycan heykəltəraşlığına verdiyi töhfə və yeniliklər 
  nədən ibarətdir?
Özünüzü yoxlayın
Sənətkarın ən yadda qalan əsərlərindən biri də “Zamanın dörd rəngi”dir. 
Müəllif burada son dərəcə fəlsəfi və etik problemləri həll edir. Burada həll 
olunan məkan-plastik vəzifəsi yeni və çox mürəkkəbdir. Rəssam müxtəlif 
çalarlı  dörd  qoz  ağacını  müxtəlif  yaşlı  qadınların  yaşına  müvafiq  pozada 
yonmuşdur. Qızın, gənc qadının, yaşlı və qoca qadının hərəkətləri ilin fəsil-
lərinə uyğundur. Burada eyni zamanda ağacın plastikasının  musiqisi barə-
də dərhal informasiya alırıq, fiqurları nəzərdən keçirdikdə isə plastikanın 
gözəlliyi, onun məkanla vəhdəti təəssüratlarımızı daha da zənginləşdirir. 
“Zamanın dörd rəngi”. 1975. Qoz ağacı
LAYİHƏ

---

AZƏRBAYCAN TƏSVİRİ SƏNƏTİNDƏ MÜASİRLİYİN ƏKSİ
71
Rəngkarlıq əsərinin məzmunu dedikdə nə başa düşülür?
TAHİR SALAHOV:  NEFT
 
MÖVZUSU
Tanış olun
Mövzu üzrə rəsm əsərləri geniş anlayış olduğu üçün bu kateqoriyaya ta-
rixi, hərb və məişət səhnələri, insan həyatında gündəlik baş verənlər və ən 
aktual hadisələr, insanlara və təbiətə ümumiləşdirilmiş fəlsəfi  baxışlar təsvir 
olunmuş əsərlər aid edilir. Bəzən bütün bu hadisələr bir əsərdə də cəmləşir. 
Rəssamın mövzu üzrə əsərlərdə qarşısına qoyduğu məsələlər müxtəlif olur.
Təsviri sənətdə süjetli (tematik) tablo – ümumi mövzu və ya təsvir 
obyektlərini birləşdirən bədii əsərlərin məcmusudur.
Müasir dövrümüzün məşhur azərbaycanlı rəssamlarından biri, ən çox 
süjetli əsərlər yaradan Tahir Salahovdur. 
Tahir Salahov yaradıcılığında neft mövzusuna xüsusi yer verir. Bakı 
şəhəri – neftçi əməyinin romantik məkanı hesab edilir. Şəhər neftlə, neft 
hasilatı  ilə  sıx  bağlıdır.  Bu  mövzu  hər  zaman  rəssamları  cəlb  edib.  O, 
dəfələrlə  kətan  üzərində  Bakı  neftçisinin  obrazını  yaratmışdır.  Rəssa-
mın V.İ.Surikov adına institutda müdafi ə etdiyi “Növbədən qayıdanlar” 
adlı diplom işi də bu mövzudadır. Sankt-Peterburq Rəssamlıq Akademi-
yasının kolleksiyasında saxlanılan sənət əsərində addımlayan gənc fəh-
lələr təsvir olunmuşdur. Kompozisiya əsası T.Salahov tərəfi ndən qoyul-
muş “Sərt üslub”da işlənmişdir. 
T.Salahovun əsərləri təkcə sənət xiridarlarının deyil, sadə insanların da 
diqqətini cəlb edir. Həyatın real və səmimi təsvir olunması əsil həqiqətləri üzə 
Süjetli əsərlərin janr müxtəlifl iyinin (bölgüsünün) hər biri haqqında 
danışın.
İncəsənətə dair dialoq
Xatırlayın
16
Süjetli əsərlər
Mifoloji janr
Batal janrı
Tarixi janr
Məişət janrı
Animalistika
Rəsm əsərlərində verilmiş mövzular nədən bəhs edə bilər?
Düşünün və izah edin
1
 Tematik (rusca тема – mövzu) janr – süjetli əsərlərin müxtəlifl iyidir. Buraya tarixi, 
məişət, batal, animalistik, mifoloji və digərləri daxildir. 
LAYİHƏ

---