Dərslik Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 12. 06. 2009-cu IL tarixli, 17 saylı kollegiya iclasının və
Yüklə 16 Kb. Pdf görüntüsü
|
Qeyd etdiyimiz kimi qarın yatalağı və paratiflərdə infeksiya mənbəyi xəstə və ya törədicigəzdirən ola bilər, ona görə də infeksiya mənbəyinə qarşı aparılan tədbirlər onların təcrid edilməsini nəzərdə tutur. Xəstənin infeksiya mənbəyi kimi təcrid edilməsi onun xəstəxanaya qoyulması ilə əldə edilir. Xəstəliyin vaxtında aşkar edilməsinin böyük əhəmiyyəti vardır. Diaqnozu vaxtında qoymaq üçün hemokultura, kopro və urokultura almaq üsullarından, seroloji üsullardan (Vidal reaksiyası, eritrositar diaqnostikumla qoyulan passiv hemaqqlutinasiya reaksiyası və s.) istifadə edilir. Diaqnoz qoyulan kimi ocaqda xəstənin yatağı yanında cari dezinfeksiya aparılır, xəstə xəstəxanaya göçürüldükdən sonra isə ocaqda yekun dezinfeksiya aparılır. Xəstənin ifrazatı (nəcis, sidik, qusuntu kütləsi) üzərinə ifrazatın 1/5 qədər xlorlu əhəng töküb qarışdırır və 1 saat ağzı qapalı qabda saxladıqdan sonra ümumi kanalizasiyaya tökürlər. Xəstənin ifrazatı ilə çirklənmiş əşya, qab və paltarlar 3-5%-li lizol, 1-3%-li xloraminlə, xəstəni daşıyan nəqliyyat isə 1%-li xloramin və ya 0,5% durulaşdınlmış xlorlu əhəng məhlulu ilə dezinfeksiya edilir. Bakteriyagəzdirənlər ayaqyoluna gedəndən sonra əllərini sabunla və 2%-li xloraminlə yumalıdırlar. Ayaqyolu mütləq dezinfeksiya edilməlidir, onun istifadəsində ayrıca əl dəsmalı və qab-qacaq olmalıdır. Xəstəxanadan çıxandan sonra 6 aya kimi yemək hazırlamaqdan çəkinməli, alt paltarlarını yumazdan əvvəl qaynatmalıdır və s. Törədicigəzdirən sağıcıdırsa, südü sağdıqdan sonra onu istifadəyə verməzdən əvvəl qaynatmalıdır. 2. Yoluxma mexanizminə qarşı aparılan tədbirlər yoluxma yolu və yoluxdurucu amillərə qarşı yönəldilir. Bu tədbirlərin sırasına: su mənbələrinin abadlaşdın İması və əhalinin təmiz su ilə təchiz edilməsi, quyuların sanitar-texniki vəziyyəti üzərində ciddi nəzarət (nasos qoyulması, ictimai vedrə ilə təminat və s.), su və müxtəlif ərzaq məhsullannm çirklənməsinə yol verilməməsi, şəxsi gigiyena qaydalarının gözlənilməsi, milçəklərlə mübarizə və s. aiddir. Su təchizatının mərkəzləşdiriliməsi, mərkəzi kanalizasiya sisteminin yaradılması, üzvi tullantıların yaşayış yerlərindən kənar edilərək zərərsizləşdirilməsi, əhalinin sanitariya mədəniyyətinin yüksəldilməsi, milçəklərlə mübarizə, qidalanma və kommunal gigiyena qaydalarına ciddi riayət edilməsi və s. bu xəstəliklərin yayılmasının qarşısının abnmasmda böyük kömək göstərir. ictimai yerlərdə (vağzallarda, məktəblərdə, klublarda, yataqxanalarda, sahə düşərgələrində və s.) su təchizatı üzərində daim nəzarət qoyulmalıdır. Suyun qaynadılması ilə yanaşı su saxlanılan qabların təmiz saxlanmasına diqqət yetirilməlidir. Kanalizasiyası olmayan yaşayış 167 downloaded from KitabYurdu.org məntəqələrində çirkablar və tullantılar toplandıqları yerdə və ya kənara daşınaraq zərərsizləşdirilməlidir. Fərdi və xüsusilə ictimai ayaqyoluların dezinfeksiyası daimi nəzarət tələb edir. Həyətyanı ayaqyolularını yay vaxtında dezinfeksiya etdikdə duru nəcis kütləsinin üzərinə hər nT-ə 2 kq miqdarında quru xlodu əhəng tökmək lazımdır. Ayaqyolunun oturacağına, onun döşəməsinə və divarlarına 20% xlorlu əhəng südü çilənməlidir. Əgər ayaqyolu təmizdirsə bu məqsədlə 3%-li duruldulmuş xlorlu əhəng məhlulundan da istifadə etmək olar. Mənzillərdəki ayaqyollarında 0,5%- li duruldulmuş əhəng məhlulu və bu qatılıqda xloramin məhlulundan istifadə etmək olar. Qarın yatalağı və paratiflərlə mübarizə tədbirləri sistemində qidalanma gigiyenasına görə nəzərdə tutulan sanitarıya nəzarətinin də böyük əhəmiyyəti vardır. Burada əsas məqsəd ərzaq məhsullarının xəstəlik törədiciləri ilə çirklənməsinin qarşısını almaqdır. Ərzaq məhsullarının çirklənməsinin qarşısı qida obyektlərinin sanitariya rejimini gözləməklə, ərzaq məhsullarının daşınması qaydalarına əməl etməklə, xörəyin hazırlanması prosesini mexanikləşdirməklə, xörəkləri hazır olan kimi isti-isti paylamaqla, ərzaq məhsulları ilə məşğul olanların sanitariya sahəsində biliyini artırmaqda, milçəklərə qarşı mübarizə aparmaqla və s. yollarla almır. Deyilənlərdən göründüyü kimi, əhalinin sanitariya mədəniyyətini artırmaqla infeksiyanın məişət-təmas yolu ilə yayılmasının qarşısını almaq olar. 3. Sağlam həssas şəxslərə qarşı aparılan tədbirlər. Bu, əsasən əhali arasında spesifik profilaktikanın aparılması yolu ilə əldə edilir. Qarın yatalağı və paratifin spesifik profilaktikası planlı şəkildə və epidemioloji göstərişə əsasən həyata keçirilir. Xəstəlik qeyd edilməyən yaşayış məntəqələrində spesifik profilaktika aparmağa ehtiyac yoxdur. Xəstəlik sporadik qeyd edilən və su təchizatı pis olan yaşayış məntəqələrində bu işi məhdud şəkildə aparmaq lazım gəlir. Bu zaman peyvəndlə ilk növbədə iaşə obyektləri (ərzaq ambarı, ərzaq mağazası, çörəkxana, südçülük ferması, yeməkxana və s.), su təchizatı sisteminin işçiləri, məktəb süpürgəçiləri, tarla düşərgəsinə su daşıyanlar, kommunal işçilər, zibil daşıyanlar, cəmaşirxana işçiləri və.s., həmçinin xəstəxananın yoluxucu bağırsaq xəstəlikləri şöbəsinin işçiləri əhatə edilməlidir. Habelə mühacirlər, yeni tikintilərdə işləyənlər, torf və meşə materialları tədarükü ilə məşğul olanlar, nəqliyyat işçiləri və s. peyvəndlə əhatə olunmalıdır. Planlı peyvəndə 7 yaşından yuxarı, 60 yaşına qədər kişilər və 55 yaşına qədər qadınlar cəlb edilirlər. İmmunitetin yaranma müddətini nəzərə 168 downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 16 Kb. Dostları ilə paylaş:
|