Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 07. 08. 2014-cü il tarixli 869 nömrəli əmri ilə təsdiq
Yüklə 24,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Nəticəni müzakirə edin
- Parazit göbələklər .
Düzgün variantı seçin: a) Göbələklər toxum/spor vasitəsilə çoxalır. b) Papaqlı göbələyin meyvə cismi mitseli saplarından/köklərdən təşkil olunub. c) Göbələklər avtotrofdurlar/heterotrofdurlar. d) Ağ göbələk/ zəhərli göbələkdir. yalançı tülküqulağı Öyrändiklärinizi yoxlayın Öyrändiklärinizi yoxlayın I.Yeməli göbələklər II. Zəhərli göbələklər 2. Yaşadığınız ərazidə rast gəlinən yeməli göbələklərin şəkillərini dəftərinizə çəkin, adlarını yazın. 1. Uyğunluğu müəyyən edin. 1. 4. Qırmızıbaş göbələk 5. göbələyi Ağ göbələk 2. Tozağacı göbələyi 3. Solğun əzvay göbələyi Milçəkqıran 55 54 BİTKİLƏR, BAKTERİYALAR VƏ GÖBƏLƏKLƏR ALƏMİNİN MÜXTƏLİFLİYİ / Bakteriyalar, göbələklər, şibyələr 2 2 Öyrändiklärinizi tätbiq edin Öyrändiklärinizi tätbiq edin Çürümüş meyvələrdə, köhnəlmiş çörəyin üzərində kif örtüyünü müşahidə etmisiniz. Bunlar kif göbələkləridir. Bu göbələklər təkcə zərər vermir. Onlar- dan sənayenin müxtəlif sahələrində, tibbdə istifadə olunur. 23. Göbələklərin müxtəlifliyi · Hansı əlamətlərinə görə kif göbələk hesab edilir? Kif və maya göbələkləri də üzvi qalıqlarla qidalandıqları üçün saprofit göbələklərdir. Məqsəd: Kif göbələklərinin quruluşunun öyrənilməsi Təchizat: Lupa, mikroskop, kifli çörək parçası. İşin gedişi: 1. Çörək üzərindəki kifə əvvəl adi gözlə, lupa, sonra isə mikros- kopun köməyi ilə baxın. 2. Onun xarici görünüşünü təsvir edin. Gördüklərinizi dəftərinizə çəkin. Nəticəni müzakirə edin: 1. Bu göbələklər papaqlı göbələklərdən nə ilə fərqlə- nir? 2. Kifin əmələ gəlməsi hansı şəraitdə baş verir? Fäaliyyät – Fäaliyyät – Laboratoriya iåi. Kif göbələklərinin quruluşu b a с Penisil göbələyindən bakteriyalara qarşı işlədilən penisillin maddəsi (antibiotik) alınır. Ondan ağciyər iltihabında, angina, difteriya zamanı və digər xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilir. Maya göbələkləri. Birhüceyrəli göbələklərdir ( ). Təbiətdə şəkər olan mühitdə rast gəlinir. Tumurcuqlanma yolu ilə çoxalır. c Saprofit göbələklər Parazit göbələklər. Göbələklərin bəziləri müxtəlif orqanizmlərdə pa- razitlik edir. Məsələn, çovdar mahmızı ( ), və pas göbələkləri, əsasən, taxıllarda parazitlik edərək, məhsuldarlığı aşağı salır. Ağacların zədələnmiş yerlərinə bəzən parazit qov göbələyinin ( ) spor- ları düşərək mitseli əmələ gətirir. Mitseli ağacın üzvi maddələri ilə qi- dalanır və meyvə cismini əmələ gətirir. Çoxillik meyvə cismi at dırnağına bənzəyir. Ağac məhv olduqda belə onu tərk etmir. Onun alt hissəsindəki borucuqlarda yerləşən sporangilərdə sporlar yetişir. d g sürmə ( ) e Kif göbələkləri. Bunlara mukor və penisil aiddir. Mukor göbələyi ağ kif şəklindədir ( ). Onun şaxələnmiş mitselisi uzun, çoxnüvəli hücey- rədən ibarətdir. Sporları xüsusi strukturlarda – sporangilərdə yaranır. Mukorun sporangisi başcıqşəkillidir. Penisil göbələyi çoxhüceyrəlidir ( ). Yaşıl kif əmələ gətirir. Sporları salxımcıqşəkilli sporangilərdə yaranır. a b g Parazit göbələklər e d Öyrändiklärinizi tätbiq edin Öyrändiklärinizi tätbiq edin Göbələyin adı Qidalanma tipi (saprofit və ya parazit) Təbiətdə və insan həyatında əhəmiyyəti Mukor göbələyi Penisil göbələyi Maya göbələkləri Sürmə göbələyi Qov göbələyi Cədvəli tamamlayın: Düzgün variantı seçin: a) Göbələklər toxum/spor vasitəsilə çoxalır. b) Papaqlı göbələyin meyvə cismi mitseli saplarından/köklərdən təşkil olunub. c) Göbələklər avtotrofdurlar/heterotrofdurlar. d) Ağ göbələk/ zəhərli göbələkdir. yalançı tülküqulağı Öyrändiklärinizi yoxlayın Öyrändiklärinizi yoxlayın I.Yeməli göbələklər II. Zəhərli göbələklər 2. Yaşadığınız ərazidə rast gəlinən yeməli göbələklərin şəkillərini dəftərinizə çəkin, adlarını yazın. 1. Uyğunluğu müəyyən edin. 1. 4. Qırmızıbaş göbələk 5. göbələyi Ağ göbələk 2. Tozağacı göbələyi 3. Solğun əzvay göbələyi Milçəkqıran 55 54 BİTKİLƏR, BAKTERİYALAR VƏ GÖBƏLƏKLƏR ALƏMİNİN MÜXTƏLİFLİYİ / Bakteriyalar, göbələklər, şibyələr 2 2 Öyrändiklärinizi tätbiq edin Öyrändiklärinizi tätbiq edin Çürümüş meyvələrdə, köhnəlmiş çörəyin üzərində kif örtüyünü müşahidə etmisiniz. Bunlar kif göbələkləridir. Bu göbələklər təkcə zərər vermir. Onlar- dan sənayenin müxtəlif sahələrində, tibbdə istifadə olunur. 23. Göbələklərin müxtəlifliyi · Hansı əlamətlərinə görə kif göbələk hesab edilir? Kif və maya göbələkləri də üzvi qalıqlarla qidalandıqları üçün saprofit göbələklərdir. Məqsəd: Kif göbələklərinin quruluşunun öyrənilməsi Təchizat: Lupa, mikroskop, kifli çörək parçası. İşin gedişi: 1. Çörək üzərindəki kifə əvvəl adi gözlə, lupa, sonra isə mikros- kopun köməyi ilə baxın. 2. Onun xarici görünüşünü təsvir edin. Gördüklərinizi dəftərinizə çəkin. Nəticəni müzakirə edin: 1. Bu göbələklər papaqlı göbələklərdən nə ilə fərqlə- nir? 2. Kifin əmələ gəlməsi hansı şəraitdə baş verir? Fäaliyyät – Fäaliyyät – Laboratoriya iåi. Kif göbələklərinin quruluşu b a с Penisil göbələyindən bakteriyalara qarşı işlədilən penisillin maddəsi (antibiotik) alınır. Ondan ağciyər iltihabında, angina, difteriya zamanı və digər xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilir. Maya göbələkləri. Birhüceyrəli göbələklərdir ( ). Təbiətdə şəkər olan mühitdə rast gəlinir. Tumurcuqlanma yolu ilə çoxalır. c Saprofit göbələklər Parazit göbələklər. Göbələklərin bəziləri müxtəlif orqanizmlərdə pa- razitlik edir. Məsələn, çovdar mahmızı ( ), və pas göbələkləri, əsasən, taxıllarda parazitlik edərək, məhsuldarlığı aşağı salır. Ağacların zədələnmiş yerlərinə bəzən parazit qov göbələyinin ( ) spor- ları düşərək mitseli əmələ gətirir. Mitseli ağacın üzvi maddələri ilə qi- dalanır və meyvə cismini əmələ gətirir. Çoxillik meyvə cismi at dırnağına bənzəyir. Ağac məhv olduqda belə onu tərk etmir. Onun alt hissəsindəki borucuqlarda yerləşən sporangilərdə sporlar yetişir. d g sürmə ( ) e Kif göbələkləri. Bunlara mukor və penisil aiddir. Mukor göbələyi ağ kif şəklindədir ( ). Onun şaxələnmiş mitselisi uzun, çoxnüvəli hücey- rədən ibarətdir. Sporları xüsusi strukturlarda – sporangilərdə yaranır. Mukorun sporangisi başcıqşəkillidir. Penisil göbələyi çoxhüceyrəlidir ( ). Yaşıl kif əmələ gətirir. Sporları salxımcıqşəkilli sporangilərdə yaranır. a b g Parazit göbələklər e d Öyrändiklärinizi tätbiq edin Öyrändiklärinizi tätbiq edin Göbələyin adı Qidalanma tipi (saprofit və ya parazit) Təbiətdə və insan həyatında əhəmiyyəti Mukor göbələyi Penisil göbələyi Maya göbələkləri Sürmə göbələyi Qov göbələyi Cədvəli tamamlayın: Yüklə 24,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|