7
Cənubi Qafqaz ərazisinin əksər hissəsinin, o cümlədən Qərbi Azərbaycan
(indiki Ermənistan Respublikası - C.B.) torpaqlarının azərbaycanlılara - yəni
regionun avtoxton əhalisinə məxsus olduğunu sübut etmişlər. Qeyd etmək
lazımdır ki, Azərbaycan ərazisində ibtidai icma quruluşunun bütün
mərhələləri izlənilir. Paleolit, mezolit, neolit, eneolit və tunc dövrünün bütün
mərhələlərinə aid arxeoloji abidələr bu ərazidə yaşamış əhalinin müasir
azərbaycanlıların əcdadları olduqlarını təsdiqləyir. Arxeoloji, antropoloji,
odontoloji, etnoqrafik, epiqrafik və tarix elminin digər sahələri müasir dövrdə
təcavüzkar erməni ideologiyasına qarşı ağır mübarizə şəraitində Azərbaycan
alimləri tərəfindən çox uğurla istifadə olunur. 1945-ci ildən bu günə qədər
ermənilərin Azərbaycan xalqına qarşı ərazi iddialarının qətiyyətlə dəf
olunması işində arxeoloji nümunələrlə yanaşı qədim, antik, ilk orta və orta
əsrlər dövrünə dair yazılı mənbələrdən də geniş istifadə olunmuş və onların
böyük əksəriyyəti çap olunmuşdur. Azərbaycan alimlərinin Qafqaz və ilk
növbədə Cənubi Qafqaz tarixi ilə bağlı apardıqları tədqiqatlar Rusiya, ABŞ,
Fransa, Almaniya, İngiltərə, Yaponiyadan olan alimlərin böyük əksəriyyəti
tərəfindən aparılan tədqiqatlarla elmi yanaşma metodologiyası baxımından,
demək olar ki, eynilik təşkil edir.
Rusiya alimləri - İ.M.Dyakonov, B.Piatrovski, ABŞ alimi, mənşəcə
erməni olan N.Qarsoyan, Azərbaycan alimləri akademik İ.H.Əliyev, t.e.n.
S.M.Qaşqay,
akademik
Z.M.Bünyadov,
akademik
N.M.Vəlixanlı,
Ə.Ə.Əlizadə; t.e.d. V.Z.Piriyev, t.e.d., prof. M.Şərifli, akademik İ.Hüseynov,
AMEA-nın müxbir üzvləri O.Ə.Əfəndiyev, Y.M.Mahmudov, M.Nemətova,
t.e.d. M.X.Heydərov, t.e.d. S.C.Əsədov, t.e.n. İ.S.Məmmədov və digərləri
son 60 ildə nəşr etdirdikləri əsərlərində mövcud yazılı mənbələrə əsaslanaraq
Cənubi Qafqazın aborigen əhalisinin azərbaycanlılardan ibarət olduğunu
təsdiq etmişlər. Bu baxımdan BDU-nun Tarix fakültəsinin əməkdaşları t.e.n.
İ.N.Avşarova və t.e.n. Q.Ə.Pirquliyeva tərəfindən çapa hazırlanmış «Qafqaz
arxeologiyası» adlı dərslik diqqəti cəlb edir. 7 hissə, 9 fəsil, istifadə olunmuş
ədəbiyyat siyahısı, illüstrasiyalardan ibarət olan bu dərslik öz strukturuna
görə elmi baxımdan düzgün tərtib edilmişdir. «Qafqaz arxeologiyası»
dərsliyinin çapı tarix elminin arxeologiya sahəsinə olan marağın təmin
edilməsi işində, arxeoloji biliklərin tələbələr tərəfindən daha uğurla
öyrənilməsində mühüm rol oynaya bilər.
Dostları ilə paylaş: