Dərslik I hiSSƏ Azərbaycan Respublikası Təhsil
Yüklə 4,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şəkil 82. Yerli keçi
- Şəkil 83. Qarabağ at cinsi
... Ч>, Şəkil 79. Gödək qoyunu Gödək qoyunu Xalq seleksiyası yolu ilə yaradılmışdır. Bu qoyunlar xırda olub, ayaqları qısa, möhkəm, gövdəsi gödək, lakin dərin, quyruğu yağlı, ucu cılız irtməkli və quyruq aynası örtülü formadadır, konstitusiyası quru və möhkəmdir. Ağır şəraitə davamlı, çevik və uzaq yol getməyə qabil, yerli şəraitə uyğunlaşmış qoyunlardır. Rəngi (80 % -i) ağ, başı və ayaqları qonur və qara olur. Diri kütləsi qoyunlarda 30-37 kq, qoçlarda 40-42 kq, illik yun qırxımı qoyunlarda 1,4 kq, qoçlarda 2-3 kq olur, süd məhsuldarlığı 30 kq- dır. Azərbaycanın şimal rayonlarında (Şəki-Zaqatala və Quba-Xaçmaz zonalarında) yetişdirilir. Şəkil 80. Herik qoyunu Herik qoyunu xalq seleksiyası yolu ilə yaradılmışdır, herik qoyunu qabayunludur. Ləzgi qoyunlarının məhsuldarlığını yüksəltmək məqsədilə, onlar Tuş qoyun cinsinin qoçları ilə çarpazlaşdırılmışdır. Alınmış mələzlər 438
özlüyündə yetişdirilərək Hcrik adlandınlır. Herik Ləzgi qoyunu mələzlərin- dən az fərqlənir. Gəncə-Qazax bölgəsində Tuş və Bozax qoyunlarının çarpazlaşdırılmasmdan alınan mələzləri də Herik adlandırırlar. Herik qoyunları Azərbaycan dağ merinosu ilə də yaxşılaşdırılmışdır. Şəki-Zaqatala bölgəsində yetişdirilir.
Ləzgi qoyunu xalq seleksiyası nəticəsində yaradılmışdır, xırda olub, ayaqları qısa, konstitusiyası möhkəm, gövdəsi gödək, döş qəfəsi yaxşı inkişaf etməklə, quyruğu yağlı, ucu cıllz irtməkli, quyruq aynası örtüklüdür. Bədəni ağ, ayaqlan və başı qonur və qara rəngdə olur. Ana qoyunların diri kütləsi 30-37 kq, qoçlarınkı isə 45-50 kq-dır. Yun qırxımı orta hesabla ana qoyunlarda 1,4 kq, qoçlarda 2-3 kq olur. Ləzgi qoyunlarının Azərbaycan dağ merinosu ilə yaxşılaşdırılması yaxşı nəticə verir. Azərbaycanın Zaqatala, Qax, Şəki, Yevlax, Göyçay, Ağdaş və Qəbələ rayonlarında yetişdirilir. Soyuq hava şəraitinə dözümlülüyü ilə fərqlənir. 439
Şəkil 82. Yerli keçi 1936-cı ildən başlayaraq yerli keçi cinslərini yaxşılaşdırmaq məqsədilə Türkiyədən Anqara cinsli keçilər gətirilərək Gəncə-Qazax və Dağlıq Qarabağ bölgələrində yerləşdirilmişdir. Yerli keçi cinsi Azərbaycanın bütün bölgələrində yayılmışdır. Yerli keçilərin eksteryeri aşağıdakı kimidir: başı yüngül, sifəti qısa, buynuzların istiqaməti yuxan, cidovu dar, bədəni yastı, şux duruşludur. Sərt yetişdirmə şəraitinə yaxşı uyğunlaşmışdır. 5-6 ay sağılır və orta süd məhsuldarlığı 150 kq və südün yaglılıgı 3,8-4,6 % təşkil edir. Yaşlı keçilərin orta diri kütləsi 35-40 kq, ət çıxan isə 48-50 faiz olur. Keçilər qoyun sürüləri ilə birlikdə yay və qış otlaqlarında otarılır. Yemə az tələbkar, çox dözümlü olurlar. Şəkil 83. Qarabağ at cinsi Qarabağ at sinsi Azərbaycanın ən qədim dağ minik cinsidir, gözəl eksteryerə, mütənasib bədən quruluşuna malik olmaqla ilxı şəraitinə davamlıdır. Rəngi narıncı, sarı, qızılı və kürəndir. Zaqafqaziyada və Şimali 440 Qafqazda olan at cinslərinin və Don atmın yaxşılaşdırılmasında böyük təsiri olmuşdur. Qarabağ atının əsas eksteryer xüsusiyyətləri belədir: başı quru, çox yaraşıqlı, cidovu orta hündürlükdə, arxası və beli düz, döşü enli, ayaqlan quru, möhkəm və enli duruşlu, temperamentli, oynaq və konstitusiyası möh kəmdir. Süysününün hündürlüyü 148,5 sm, döş qucumu 165,8 sm və incik qucumu 18,3 sm-dir. Yığcam formada olmaqla, çox dözümlüdür. Şakil 84. Dilbaz at cinsi Dilbaz at cinsi XV1I1 əsrin sonu, XIX əsrin əvvəllərində yerli atların Şərq atları ilə çarpazlaşdınlması nəticəsində və Q arabağ cinsinin təsiri altında yaradılmışdır. Minikdə, yükdə və yüngül qoşquda istifadə olunmaqla ilxı şəraitinə çox dözümlüdür. Rəngi boz vo kəhər olur, konstitusiyası quru və möhkəm, başı olduqca cazibədar və quru, gözləri qabarıq və alovlu, hündür duruşlu, cidovu orta hündürlükdə, arxası və beli düz, ayaqları quru, orta sümüklü, möhkəm və geniş duruşludur. 1600 m məsafəni 2 dəq. 20 saniyəyə qot edir. Dilbaz atları 130-140 kq yüklə gündə 50-60 km yol gedə bilir. Bu atlar Qazaxda məşhur Dilbazilər sülaləsinin təsərrüfatlarında yaradılmışdır. 441
Şəkil 85. Quba atı Quba atı Kür-Ara/, düzənliyində yayılmaqla Dilbaz və Qarabağ atlarının cırlaşmış qalıqlarından ibarətdir. Şirvan atları dağ tipli atlara nisbətən bır qədər iri olmaqla, yüngül qoşqu istiqamətlidir, rəngi əsasən kəhər, tünd kəhər və kürəndir, konstitusiyası quru və möhkəmdir. Cidov ■ hündürlüyü orta hesabla 140 sm, bədənin çəpinə uzunu 142 sm, döş qucumu 165 sm, incik qucumu 18 sm-dir. Yüngül qoşqu işlərində istifadə edilir. 1600 m məsafəni 3 dəqiqə 18 saniyəyə qət edir. Şirvan atı ilxı şəraitinə olduqca dözümlüdür. Addımı sərbəst olmaqla yaxşı qaça bilir. Bu atlar əsasən Şirvan zonasında (Ağdaş. Göyçay, Kürdəmir, Ucar rayonlarında) yayılmışdır, duzlaşmış otlaqlara uyğunlaşmışdır.
Dəvəçilik ölkəmizdə heyvandarlığın on qədim sahələrindəndir. Dünyada mövcud olan bir hürgüclü (dromoder) vo iki hürgüclü (bakterian) dəvə
Yüklə 4,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|