92
60–80 m
0,1
m
1,5
m
Minanı hədəfə tuşlamaq üçün
ondan 60–80 m uzaqlıqda quru
lan və hündürlüyü 1,5 m olan
payacıqdan istifadə olunur
Taktikitexniki xüsusiyyətləri
Tipi
Qəlpəli,
istiqamət-
ləndirilmiş
xətəryetirici
Kütləsi
12,1 kq
Atımın kütləsi
6,2 kq
Qabarit ölçüləri:
uzunluğu
345 mm
eni
153 mm
hündürlüyü
202 mm
Qəlpələrin sayı
2000 ədəd
Xətəryetirici qəlpələrin
uçub səpələnmə bucağı
120°
90 m məsafədə tam xətər
yetirmə zonasının eni
60 m
Gövdə və bərkitmə qov
şaqları qəlpələrinin arxaya
və yan isti qa mətlərə uçub
səplənmə məsafəsi
100 mə
qədər
Qurulma üsulu
Əllə
Piyada əleyhinə qəlpəli, istiqamətlən
dirilmiş
МОН90 minası
körpülərin və su
keçidlərinə yaxın yolların, dəniz desantı
çıxarılan yerlərin, yaşayış məntəqələrindəki
küçələrin, dağlardakı, meşələrdəki cığırların
və s. mina lan ması üçündür. “90” minanın irəli
xətəryetirmə radiu sunu göstərir (yəni 90 m).
İş prinsipi. МОН90 minası idarə olunan və idarə olunmayan variantda quru
la bilər. Mina atımının partlaması nəticəsində qəlpələr nişanlama plankasındakı
oxun göstərdiyi istiqamətə tərəf uçub səpələnir. Qəlpələrin əksəriyyəti üfüqi
bucağı 50° olan zonaya yayılır. Məhvetmə sektorunun uzunluğu 90 m, hün
dürlüyü isə minanın yaxınlığında 30 sm, ən kənarda 8 mdir.
МОН90 minasının quruluşu, iş prinsipi və zərərsizləşdirilməsi МОН50 mi
nasında olduğu kimidir.
LAYİHƏ
93
İş prinsipi. Naqillərlə cərəyan impulsu verərkən zapal yuvasına bağlanmış
elektrode tonator partlayır, aralıq detonatorunu və minanın partlayıcı maddə
atımını partladır. Bu zaman qəlpələr tuşlanan istiqamətdə uçub səpələnir.
МОН100 minasının xətəryetirmə zonası 1; 0,9; 0,5 və 0,1 ədədləri ilə
xətəryetirmənin ehtimal dərəcəsi göstərilib. Xətəryetirmə zonası qırıq xətlərlə
çərçivələnib və ştrixlənib.
Piyada əleyhinə
МОН100
və
МОН200 minaları
ərazini düşmənin canlı qüvvəsinə qarşı minalamaq
üçün nəzərdə tutulmuş qəl pəli, istiqamətləndirilmiş
təsirli minalardır. МОН100 və МОН200 minalarının
quruluş ları eynidir. Onlar hazır qəlpələrlə və partlayıcı
atımla təchiz olunmuş gövdədən, elektrodeto natordan,
qurulma və bərkidilmə üçün qur ğu dan ibarətdir.
Taktikitexniki xüsusiyyətləri
Adı
МОН-100 МОН-200
Tipi
Qəlpəli istiqamətlən-
dirilmiş xətəryetirici
Kütləsi
5 kq
25 kq
Partlayıcı maddənin (trotil) kütləsi
2 kq
12 kq
Gövdənin diametri
236 mm
434 mm
Qəlpələrin miqdarı
400 ədəd
900 ədəd
Tam xətəryetirmə zonasının eni
6,5–9,5
(100 m
məsafədə)
10,5–14,5
(200 m
məsafədə)
Xətəryetirmə sahəsi
1270 m
2
2870 m
2
Xətər yetirə biləcək qəlpələrin
səpələnmə məsafəsi
160 mdək 240 mdək
Uçma məsafəsi (qurulma üsu
lundan asılı olaraq arxa tərəfə
300–400 m məsafəyə uça bilər)
30 m
50 m
Qurulma üsulu
Əllə
1
2
3
4
5
6
7
8
1 – qayka; 2 – konus; 3 – əyri
başlı mıxça; 4 – partladıcı mad də
atımı; 5 – gövdə; 6 – qəlpələr;
7 – EDPr elektrodetonatoru;
8 – aralıq detonator.
LAYİHƏ
94
İdarə olunan variantda qurulmuş minanın zərərsizləşdirilməsi üçün lazımdır:
– idarəetmə məntəqəsində cərəyan mənbəyini elektrikpartlayış şəbəkəsin
dən ayırmaq və naqillərin uclarını izolə etmək;
– elektrodetanatoru naqillərdən açmaq;
– minanın zapal yuvasından elektrodetonatoru çı xartmaq.
– minanı və onun qurulma ləvazimatlarını qurulma yerindən çıxartmaq.
1. ПОМЗ2М və ОЗМ72 minalarını müqayisə edin.
2. Sizcə, ОЗМ72 minasının istehkam qarmağı ilə zərərsizləşdiril mə
sinin daldalanacaqdan həyata keçirilməsinə səbəb nədir?
3. Piyada əleyhinə istiqamətlənmiş minaların qurulma yerlərinə görə
digər qəlpələnən piyada əleyhinə minalardan fərqi nədədir?
4. Minaların qurulmasında iştirak etmək istərdinizmi? Fikrinizi əsas
landırın.
Sual və tapşırıqlar
17. TANK ƏLEYHİNƏ MİNALAR
Minalıpartlayan maneələr mühəndis maneələrinin əsasını təşkil edir.
Onlar mina sahələri, mina qrupları və tək mina şəklində tətbiq olunur. Minalı
partlayan maneələr tank və piyada əleyhinə minalardan, həmçinin atımlardan
qurulur.
Tank əleyhinə minaların tətbiqini necə təsəvvür edirsiniz?
Tank əleyhinə minaların ərazini düşmənin tanklarına və digər döyüş texni
kalarına (özüyeriyən raket və artilleriya qurğularına, zirehli transportyorlara və
yük avtomobillərinə) qarşı minalamaq üçün nəzərdə tutulduğunu artıq 10cu
sinifdə öyrənmisiniz.
LAYİHƏ
95
TM-62M minasının quruluşu
1 – gövdə; 2 – plastmas və ya polietilen
tıxac; 3 – rezin araqat; 4 – partlayıcı maddə
atımı; 5 – dib; 6 – əlavə detonator.
Partladıcıların quruluşu
Gövdə plastmasdandır, onun
alt hissəsində minaya bağ
lamaq üçün xarici yiv var.
Partladıcıların iş prinsipi. Qoruyucunu çıxartdıqdan və buraxıcının düy
məciyini basdıqdan sonra saat mexanizmi işə düşür. 30–120 saniyədən son
ra mina döyüş vəziyyətinə gəlir. Tank tırtılının (avtomobil təkərinin) part
ladıcının lövhəciyi üzərinə çıxması nəticəsində mina partlayır.
Taktikitexniki xüsusiyyətləri
Göstəricilər
ТМ62М
TM57
Tipi
Tırtıl əleyhinə, fuqas
Gövdənin materialı
Metal
Metal
Kütləsi
9,5–10 kq
9,0–9,5 kq
Partlayıcı atımının
kütləsi
7,0–7,5 kq
6,5–7,0 kq
Diametri
320 mm
320 mm
Hündürlüyü
128 mm
128 mm
İşə salınması üçün
lazım olan qüvvə
Partladıcı ilə
müəyyən edilir 150–550 kq
Qurulma üsulu
Mexaniki vasitələrlə və əllə
Partladıcının döyüş və
ziyyətindən daşınma və
ziyyətinə keçirilməsi xü
susi açarın köməyi ilə
yerinə yetirilir. Bunun
üçün açarı saat əqrəbi is
tiqamətində ¾ dövrə dön
dərmək lazımdır.
Tırtıl əleyhinə minalar
Tırtıl əleyhinə minaların
üzərindən döyüş texnikalarının tırtılı (avto mobilin
təkəri) keçərkən partlayır.
TM57, ТМ62М minaları
atımla təchiz edilmiş gövdədən və partladıcı dan
ibarətdir. Gövdə poladdandır, üst hissəsində yivli mərkəzi stəkan vardır.
1
2
3
4
5
6
LAYİHƏ
Dostları ilə paylaş: |