Diplomatik yozishmalar yozma nutqning yuzaga kelishi va rivojlanishi

---

EURASIAN JOURNAL OF ACADEMIC RESEARCH 
Innovative Academy Research Support Center 
UIF =
 8.1 | 
SJIF =
 5.685 
www.in-academy.uz
 
Volume 3 Issue 6, Part 3 June 2023 ISSN 2181-2020 
Page 118 
 
DIPLOMATIK YOZISHMALAR YOZMA NUTQNING YUZAGA 
KELISHI VA RIVOJLANISHI 
Mirzamatova Ziyoda Abdullayevna 
Farg’ona Davlat Universiteti, mustaqil tadqiqotchi 
Til nazariyasi. Amaliy va kompyuter lingvistikasi yo’nalishi 
https://www.doi.org/10.5281/zenodo.8081741
ARTICLE INFO 
 
ABSTRACT
 
Received: 18
th
June 2023 
Accepted: 25
th
June 2023 
Online: 26
th
June 2023
 
 
Mazkur maqolada diplomatik yozishmalar va ularning 
turlari tuzilishi haqida ma’lumotlar mayon etilgan. 
Shuningdek, diplomatik yozishmalarning yozma nutqda 
yuzaga kelishi va rivojlanish bosqichlari bo’yicha 
munozaralar yoritilgan. 
KEY WORDS 
Diplomatik munosabatlar va 
yozishmalar, 
nota, 
memorandum, 
diplomatik 
bayonnomalar, morfologik va 
sintaktik xususiyat, rasmiy stil, 
muhr. 
Ma’lumki, har qanday hujjat muayyan axborotni u yoki bu tarzda ifodalash uchun xizmat 
qiladi, shunday ekan, har qanday hujjatdagi birlamchi va asosiy unsur bu tildir. Rasmiy 
hujjatlar tili ham ma’lum davrda faqat hukmron bo’lgan qatag’on davrning tilida yuritildi. 
O’zbek tili Davlat tili maqomiga ega bo’lgach, rasmiy hujjatlar tili ham o’zgardi. Hozigi kunda 
o’zbek hujjatchiligini takomilashtirish, ularning sof o’zbek tilidagi yagona andozalarini 
yaratish, bular bilan bog’liq atamalarning bir xilligiga erishish borasida ish olib borish dolzarb 
muammolardandir. 
Shu asnoda, diplomatik yozishmalar hujjat turlari orasida eng yoshi va ayni paytda eng 
qadimiysiham hisoblanadi. Chunki O‘zbekistan mustaqil davlat sifatida tan olinganidan 
keyingina shunday hujjatlarni o`zbek tilida yozish masalasi ko`tarildi, bunga esa hali ko`p vaqt 
bo’lgani yo`q. 
Aslida ushbu yozishmalar yangidan qayta tug’ildi, desak ham bo’ladi, chunki bunday 
yozishmalar X—XII asrlardayoq mavjud bo’lgan. Ular «yorliqlar» deb atalgan va o`ziga xos 
lisoniy qoliplarga, ma’noviy tarkibiy qismlarga ega bo’lgan. Hozir ham diplomatik hujjatlari 
shakl va lisoniy jihatdan o`ziga xos xususiyatlarga ega. Ularni yozishda nimani yozish 
masalasigina emas, uni qay yo`sinda yozish masalasi ham muhim bo’lib, bu uning 
tuzuvchilaridan chuqur malaka va katta tajribani talab etadi. 
Diplomatik yozishmalarda
 
hujjat turini uning mazmunidan kelib chiqqan holda to`g`ri 
tanlash va yozish qonun-qoidalariga to’la va aniq amal qilish, hujjat yo`llanayotgan mamlakat 
an’analarini hisobga olish zarurdir. Diplomatik hujjat, albatta, javob talab qiladi. Hujjatning 
qaysi turi yuborilgan bo’lsa, shu turi bilan javob qaytarilishi shart. Bayonotga bayonot bilan, 
shaxsiy xatga shaxsiy xat bilan javob beriladi. Xatga imzo qo`yib yuborilgan shaxsiy xatga 
faqat ismi-sharifi yozilgan, lekin imzo qo`yilmagan shaxsiy xat bilan javob qaytarish 

---