Down sendromlu çocuklarda motor geliŞİMİ ve müdahalesi
Yüklə 119 Kb. Pdf görüntüsü
|
119 Tablo 6.2 Onbeş BMS test öğesi “DS’lu Çocukların Temel Motor Becerileri” testi BMS, spesifik olarak DS’lu çocuklar için yapılandırılmıştır. BMS, 15 test öğesine ayrılmış 15 temel motor becerinin “postüral kontrol seviyesini” ölçer (tablo 6.2). Temel motor becerilerin gelişiminin (yatma, oturma, ayakta durma, yürüme) periyodunu kapsayan bu 15 beceri, gelişimsel sıradadır ve birlikte yükselen bir ölçeği oluştururlar. Her bir becerinin spesifik bir gelişim seyri vardır. Böyle bir gelişimi desteklemek için artan bir “postüral kontrol seviyesi” gerekmektedir. Motor gelişim, test öğesi başına ayrılmış ölçeklerle belirtilir. Beceri başına ölçek basamakları gelişimsel sıradadır ve aynı zamanda artan bir ölçek oluştururlar. Tablo 6.3 test öğesi 7’nin ölçek dağılımının örneğini sağlar (oturmada postüral kontrol). Araç, güvenilirlik ve geçerlilik konsepti için ölçülmüştür. (BMS’in altta yatan teorik sistem bazındaki beklentileri karşılaması kapsamında) (Lauteslager ve diğerleri, 1996; Lauteslager ve diğerleri, 1998). Buraya kadar, BMS, yaşları 0 ila 4 arasında değişen ve yaş ortalamaları 2 yaş 7 ay olan 42 DS’lu deneğe uygulanmıştır. Veriler, Wright &Linacre’nin Kısmi Kredi Modeli ile analiz edilmiştir (PCM; 1992). Bu veriler baz alınmış; PCM kullanılarak tek boyutlu bir değişken yapılandırılmış; böylelikle deneklerin “postüral kontrol seviyesi”, test öğeleri ve ölçek basamaklarına birer değer verilerek ifade edilebilmiştir. Aynı zamanda test öğelerinin ve deneklerin fit analizi de yapılmıştır. BMS’in gözlemcilere dayalı güvenilirliği ve bir gözlemcinin değerlendirmesinin güvenilirliği yüksek derecelidir ve sırasıyla Cohen’in kappa’sında .85 ve .89; Cronbach’ın alfasında ise .94’dür. 6.1.2 Ölçüm araçları 1. Sırtüstüyken bacakları kaldırma 2. Sırtüstüyken uzanma 3. Sırtüstüyken başı kaldırma 4. Yüzüstündeyken dirsek desteği 5. Yüzüstünden sırtüstüne dönme 6. Sırtüstünden yüzüstüne dönme 7. Oturma 8. Zeminde ileri doğru hareket etme 9. Destekle yürüme 10. Destekle ayakta durma 11. Destekle ayağa kalkma 12. Desteksiz ayakta durma 13. Oturuşa geçme 14. Desteksiz yürüme 15. Desteksiz ayağa kalkma 120 Tablo 6.3 Test öğesi 7’nin seviye klasifikasyonu, “Oturmada postüral kontrol”. PCM analizi, test öğelerinin değişken “postüral kontrol seviyesini” tek boyutlu olarak ölçtüğünü göstermektedir. BMS’in yapısal geçerliliği de desteklenmiştir çünkü varsayılan sıra, postüral kontrol seviyesindeki test öğelerinin klasifikasyonunda çizilmiştir. Aynı zamanda, test öğesi başına ölçek basamaklarının varsayılan sırası da konfirme edilmiştir. Bununla birlikte, BMS skoru ile yaş arasında belirgin bir korelasyon vardır (r=.81; p<.001). BMS’in yapısı ve motor gelişimle olduğu varsayılan korelasyonun karşısında, BMS’in motor gelişimi kaydettiği hipotezi tasdik edilir. BMS’e ek olarak, Bayley Bebek Gelişimi Ölçeği’nin zihinsel ölçekleri (BOS2-30; van der Meulen&Smrkovsky, 1983) kullanılmıştır. Günümüzde, BOS 2-30, DS’lu çocukların motor ve zihinsel gelişimlerini kaydetmek için en çok kullanılan araçlardan biridir. Her bir yaş grubunun zihinsel ölçeği için güvenilirliği (Cronbach’ın alfası) .73 ve .93 arasında olup, ortalaması da .89’dur. Motor ölçeğin güvenilirliği de .62 ile .90 arasında olup, ortalaması .81’dir. Ölçek 0. Test öğesi doğru şekilde yönetilmiştir ancak çocuk aşağıda tanımlanan aşama spesifikasyonlarından hiçbirine motor davranış göstermemiştir. 1. Çocuk pozisyonunu iki eliyle desteklerken, stimülasyon sırasında en az 5 saniye boyunca bağımsız olarak oturur. 2. Çocuk pozisyonunu tek eliyle desteklerken, stimülasyon sırasında en az 5 saniye boyunca bağımsız olarak oturur. 3. Çocuk stimülasyon sırasında kollardan destek almadan ve eğik bir sırtla en az 2 saniye boyunca bağımsız olarak oturur. 4. Çocuk stimülasyon sırasında, kollarından destek almadan, lumbar lordoz olmadan, dik bir sırt ile en az 2 saniye bağımsız olarak oturur. 5. Çocuk stimülasyon sırasında kollarından destek almadan bağımsız olarak oturur. Sırtını esnetirken, en az 2 saniye boyunca açık bir lumbar lordoz gözlenir. 6. Çocuk stimülasyon sırasında kollarından destek almadan bağımsız olarak oturur. Sırtını esnetirken ve lateral olarak ağırlık transferi yaparken, en az 2 saniye boyunca açık bir lumbar lordoz ve lateral fleksiyonda olan gövde gözlenir. Uygulama Çocuk, yatay yüzeyde desteksiz oturma pozisyonuna yerleştirilmiştir. Çocuk, kollarıyla yukarıya doğru ulaşmak suretiyle gövdeden esnemesi ve kollarıyla yanlara ulaşarak ağırlığını yanlamasına transfer etmesi için teşvik edilmiştir. 121 Table 6.4 Araştırma tasarımı: Test anları (T1’den T6’ya ), baz periyodu (P1), tedavi periyotları (P2 and P4) ve dinlenme periyotları (P3 and P5). Araştırmanın deneysele benzer bir tasarımı vardır (basit zaman serileri; Baarda&de Goede,1990); bütün çocuklara fizyoterapi uygulanmıştır ve her çocuk kendi kontrolünü sağlamaktadır. Bunu tamamlamak için araştırma periyodu (tablo 6.4), 4 haftalık bir baz periyodu (P1), her biri 13 haftadan oluşan iki tedavi periyodu (P2 ve P4) ve her biri 13 haftadan oluşan iki dinlenme periyodu (P3 ve P5) olmak üzere 5 periyoda bölünmüştür. Birinci ve ikinci tedavi periyodunda, her bir çocuğa haftada bir kez fizyoterapi uygulanmıştır. Periyot 3 ve periyot 5 tedavinin olmadığı dinlenme periyotlarıdır. İlk test periyodunun öncesinde (P2), çocuğun doğal gelişimi kaydedilmiştir (P1; baz periyodu). Çocuk bu taban çizgi periyodunda fizyoterapi tedavisi almamıştır. İlk tedavi periyodundan önce (P2) bir pediatrik fizyoterapist tarafından ebeveynlere tavsiyeler verilmiştir. Bu anlamda ebeveynlere verilen tavsiyeler çocuğun bakım ve davranışlarıyla ilgilidir; örneğin kaldırma ve taşıma metotları gibi... Tayin edilmiş tedavinin uygulaması ile çocuğun BMS’de işlemselleştirilmiş motor gelişimi arasındaki korelasyonu araştırdığımızdan, çocukların iki tedavi periyodundaki (P2 ve P4) BMS skoru artışının, dinlenme periyodundaki BMS skoru artışından (P3 ve P5) daha büyük olup olmadığını test ettik. Bu amaçla, yer alan çocukların gelişimi her bir periyot için kaydedilmiştir. BMS totalde bir fizyoterapist tarafından 6 kez uygulanmıştır (T1’den T6’ya). T1 intake’de uygulanmış; daha sonra 5 periyodun sonuçlanmasında T2 ve T6 uygulanmıştır (tablo 6.4). Her BMS ölçümü videoya kaydedilmiştir. Bu video kasetlerdeki motor davranış bir gözlemci tarafından (fizyoterapist) protokole göre skorlanmıştır. Gözlemci test anlarından habersizdir ve bu yüzden hangi periyodun 6.1.3 Tasarım ve prosedür T1 P1 T2 P2 T3 P3 T4 P4 T5 P5 T6 Baz Birinci Birinci İkinci İkinci periyodu tedavi dinlenme tedavi dinlenme 4 hafta periyodu periyodu periyodu periyodu 13 hafta 13 hafta 13 hafta 13 hafta Yüklə 119 Kb. Dostları ilə paylaş:
|