Down sendromlu çocuklarda motor geliŞİMİ ve müdahalesi
Yüklə 119 Kb. Pdf görüntüsü
|
143 Bu çalışma; Hollanda’daki DS’lu küçük çocukların ebeveynlerinin, çocuklarının motor gelişimi için artan şekilde pediatrik fizyoterapi rehberliği talep etmeleriyle harekete gelmiştir (van der Kleij, Hoekman, Retel&van der Velden, 1994). Ancak, profesyonel grup bu rehberliği birbirinden tamamen farklı formlarda vermektedir. Hollanda’daki pediatrik fizyoterapi bu amaca özel, açık ve iyi yapılandırılmış bir metoda sahip değildir. Mevcut çalışmanın esas amacı, DS’lu küçük çocukların motor gelişimi için sistematik bir fizyoterapi rehberliği sağlamak amacıyla bilimsel bazlı bir metodun tanıtılmasına katkıda bulunmaktır. Son yıllardaki bazı gelişmeler bu çalışmanın tasarımını, özellikle de müdahale araştırmasının tamamlayıcı öğelerinin yapısını (teorik sistem, motor ölçüm aracı, fizyoterapi rehberlik sistemi, araştırma tasarımı) etkilemiştir. İlk olarak DS’lu çocukların motor gelişiminin spesifik motor problemlere yol açtığı gerçeği literatürde kademeli olarak tanınmıştır. Çocukların zihinsel gelişime kıyasla, motor alanda daha kısıtlı oldukları anlaşılmıştır. Bununla birlikte, motor gelişimleri sadece geri kalmış değildir; aynı zamanda engelsiz çocukların gelişimlerine kıyasla sapmıştır. Ayrıca belli motor bozukluklardan etkilenmiştir, öyle ki motor becerileri uygun şekilde etkili değildir. DS’lu çocukların kendi spesifik motor gelişim süreçleri vardır. Bu, geçmiş yıllarda uygulanan motor müdahalenin içeriğinin tanımlayıcı faktörü olmuştur. 1980’lerde, özellikle başlangıçta hareket aktivasyonunun genel formlarında kısıtlanmış limitli müdahale, bir kısım araştırmacıyı motor problemlerin spesifik karakterini tanıyıp spesifik motor stimülasyonu seçmeye itmiştir. Ancak eksik olan; motor bozukluklar ve motor faaliyetlerdeki engellerin gelişme yolları için düşünülmüş bir model, teorik bir yapıdır (Henderson, 1985; Block, 1991). Bu çalışmada, teorik yapının gelişimi (“postüral kontrol sistemindeki bozukluklar”) çocukların motor bozukluklarının terapötik yaklaşımında temel olmuştur. Bu teorik modelde önemli olan nokta, motor gelişim sırasında meydana gelen motor sakatlıkları değil; çocukların fonksiyonel motor davranışındaki sınırlamanın kaynağını vurgulamaktır. Teorik sistem, motor sakatlıkların motor davranış gelişimi üzerindeki etkilerine ve bu yüzden fonksiyonel alanda meydana gelen 7 Nihai Sonuçlar 7.1 Teorik Yapı 144 engellere odaklanmış bir motor gelişim modelidir. Motor sakatlıklara rağmen, çocuklar harekete doğal olarak ihtiyaç duymaktadır. Çocuklar motor sakatlıklara rağmen, motor problemleri telafi etmektedirler ve bu yolla, adapte edilmiş bir motor davranış geliştirmektedirler. Bu teorik model, ölçüm aracının gelişimi için temel olarak kullanılmıştır, yani “DS’lu Çocukların Temel Motor Becerileri Testi” (BMS) ve “DS’lu küçük çocuklar için fizyoterapi” terapötik sistemi... Bu araştırmada, DS’lu çocukların fonksiyonel motor davranışlarında meydana gelen engeller üzerindeki odak, zihinsel engellilerin bakım ve destek hizmetlerinin ilk örneğinden türetilmiştir. Zihinsel engellilerin zihinsel faaliyetlerinde meydana gelen bozukluklar, bakım yapanların anlamlı ve fonksiyonel bir müdahaleye konsantre olmalarını gerektirmiştir. Eğer sağlanan bakım anlamlı bir kapsamda sunulmaz ve anlamlı bir sonuca götürmezse, o zaman çocuğu işbirliği için motive etmek zorlaşacaktır. Elbette bu sadece zihinsel engelli insanlarla değil, aynı zamanda küçük çocukların rehberliği ile de alakalıdır. Bu şekildeki düşünce, fizyoterapideki son gelişmelerle de uyuşmaktadır. Çok uzun zamandır postüral ve hareket organlarının sakatlığının tedavisine vakfedilen dikkat, kademeli olarak, motor davranışın uygunluğuyla bağlantılı sakatlıkların yol açtığı olası engellere doğru kaydırıldı. (van der Net, 1995;Visser&Ketelaar, 1997). ICIDH’ya (Sakatlıkların, Yetersizliklerin ve Engellerin Uluslararası Klasifikasyonu) (WCC, 1995) dayanarak danışanların sorularının sakatlıklara göre değil, yetersizliklere ve engellerin seviyesine göre formüle edildiği anlaşılmaktadır. Kısmen de, sakatlıklara yönelik limitli sonuçlardan kaynaklanan fizyoterapi tartışmalarına da bağlıdır (Vermeer&Bakx,1990). Fizyoterapide yardım ve tedavi amaçlarının taleplerinden, günlük faaliyetlerdeki engellerden türetilmiş daha fonksiyonel bir yaklaşım ortadadır. Tedavi, bu faaliyet sırasında becerilerin uygulanmasına odaklanır ve tedavinin başarısı böyle bir faaliyetin üzerindeki etkileri anlamında ölçülür (Wimmers&de Vries, 1992). Bir çocuk için, “engeller” teriminin yetişkinlere kıyasla daha fazla boyutu vardır. Hangi vakada olursa olsun, çocukluk dönemi gelişimin başlıca bölümüdür. Çocuklar haraket eder, keşfeder, aksiyonları aracılığıyla öğrenirler ve bu hareketi daha ileriye götürmek için çevreleri onlara meydan okur. Temel motor 7.2 Anlamlı müdahale 145 beceriler ve onların gelişimi, gelişimle daha geniş anlamda bir ilişkiyi işaret eder. Motor davranış, bir çocuğun gelişimsel ihtiyaçlarını karşılayabilmelidir. Motor beceriler, eğer çocuk günlük faaliyetlerinde engelleniyorsa özellikle “kısıtlayıcı” olur ve bu gelişimi için de kısıtlayıcı niteliktedir. Bir çocuğun, verimli ve yaşına uygun motor davranışı, keşfetmenin ve gelişimin koşulsuz birlikteliğiyle karakterizedir. Uygun postüral kontrol, motor davranışın uygunluğunun kapsamını belirler. Postüral kontroldeki bozukluklar diğer taraftan, çocuğun keşfini ve böylece de gelişimini kısıtlar. “DS’lu Çocukların Temel Motor Becerileri testi – BMS” ölçüm aracı, DS’lu çocukların temel motor becerilerinin spesifik gelişimine bir anlayış sağlamak için yapılandırılmıştır. Bu amaçla, 15 temel motor becerinin gelişimi 15 test öğesine ayrılıp, test öğesi başına ilişkin gelişimsel basamaklar eklenmiştir. Test öğeleri ve test öğesi başına kazanım seviyelerinin gelişimsel bir tutarlılığı vardır. Motor davranışın gelişimi kazanım seviyeleri anlamında ayrılmıştır ve temel motor becerilere ilişkin uygun ve fonksiyonel motor kabiliyet üretmektedir. Bir BMS testinin yönetimi, bir çocuğun motor sürecine ve gerçek motor davranışının uygunluğuna bir anlayış sağlar. Bir BMS testinin yönetilmesinin sonucunda, o periyot için gerçek fizyoterapi amaçları formüle edilebilmektedir. Bu bakımdan, BMS bir değerlendirme aracıdır ve fiziksel engellerin saptanmasından ziyade, hastaların engellerinin kaynağına bir anlayış getiren ölçümleme araçlarına duyulan ihtiyaçla birleşiktir (Ketelaar, Vermeer&Helders,1998). BMS, DS’lu küçük çocuğun, postüral kontrol bozukluklarla kendini gösteren fonksiyonel motor davranışının kısıtlamasının derecesini kaydeder. Tekrarlanan ölçümler o anda yer alan gelişime bir anlayış sağlar. Aracın iyi bir güvenilirliği vardır ve altta yatan teorik yapıya dayanarak formüle edilmiş beklentilerle ilgili olduğu sürece de geçerlidir. Basit BMS ölçümlerini yorumlamak için, takip etme çalışmaları kapsamında DS’lu çocukların standardizasyonunun kurulması olasılığını incelemek faydalı olacaktır. Çocukların motor gelişim profili, motor tedavinin yoğunluğuyla ilgili kararlar anlamında bir gösterge olabilir. Bununla beraber BMS’in “Fizyoterapinin DS’lu çocukların temel motor becerilerinin gelişimi üzerindeki etkisi” konulu araştırmada kullanılmasına karar verilmiştir. 7.3 Değerlendirici motor ölçüm araçları Yüklə 119 Kb. Dostları ilə paylaş:
|