Down sendromlu çocuklarda motor geliŞİMİ ve müdahalesi

300
Genel motor resim
- Tipik özellik motilite eksikliğidir; çocuk çok az postür değişikliği 
gösterir.
- Çocuk postürdeki değişikliklerin üstesinden simetrik olarak 
hareket ederek gelir. Ayrıca yetersiz seviyede gövde motor 
aktivitesi de gözlenir. Özellikle bu gelişimsel evrede motor 
aktivitenin işlevsiz olduğu gözlenir.
- Bunun sonucu olarak, sık ve simetrik desteğe ihtiyaç vardır.
Spesifik motor problemler
- Omuz kuşağının stabilitesinde eksiklik vardır; sonucunda 
örneğin, yüzüstü pozisyondan iterek, rotasyonla oturma 
pozisyonuna geçişte problemler olur.
- Oturma postürünün temin edilmesi esnasında baş 
pozisyonunun stabilize edilmesinde problem çıkar.
- Kalçalardaki stabilite eksikliğinden dolayı bacaklar kayar; 
örneğin yüzüstü pozisyondan oturma pozisyonuna geçerken 
emekleme postürü kullanılırken oluşur.
- Gövde motor aktivitesi yeterli şekilde oluşmaz. Postür 
değişiklikleri esnasında rotasyon, lateral gövde rotasyonu, 
denge, stabilite ve gövdenin esnetilmesi eksiklikleri vardır.
Telafi edici motor aktivitesi
- Yüzüstü pozisyondan oturma postürüne ve oturmadan 
yüzüstü pozisyona geçerken gövde motor aktivitesinin eksikliği, 
simetrik hareket paternleriyle kombine olmuş aşırı kalça 
abdüksiyonu ile telafi edilir. Bu açıdan gövde rotasyonundan, 
lateral gövde fleksiyonundan ve dengeden daha fazla bir yan 
oturma gözlenmemektedir. 
- Limitli gövde motor aktivitesinin sonucu olarak, çocuk yüzüstü 
pozisyondan eller-dizler postürüne dizlerini gövdesinin altına 
doğru çekerek geçer. Akabinde çocuk, gövdesini kollarıyla 
yukarı doğru iterek ve gövde ağırlığını arkaya kıvrılmış 
dizlerinin üzerine yaslayarak oturabilir. Sonunda çocuk baldırları 
ayaklarının arasında olacak şekilde oturmayı başarır. Aynı 
şekilde, yüzüstü pozisyon bir kez daha emekleme postüründen
temin edilebilir. 
5.6  Evre 6: Oturma pozisyonu etrafındaki    
 postür değişimleri esnasındaki motor davranış 

---

301
Bu şekildeki hareketlerde, yan oturma gözlenir ve uygun gövde 
motor aktivitesi gerekli değildir.
Motor gelişim için neticeler
- Gelişimin özellikle bu aşamasında, normal olarak gövde 
rotasyonunun kalitesine çok ihtiyaç duyulur. Ancak 
buradaki esas faktör, bu ana kadar gelişmiş olan gövde motor 
aktivitesinin işlevsiz olmasıdır. Telafi edici hareket stratejileri 
kullanılarak gövde motor imkanlarının seviyesi gelişmeyecektir. 
Bunun gelişimin diğer aşamaları üzerinde yansımaları olur. 
Örneğin, yürüme ve oturmadaki denge esnasındaki gövde 
rotasyonu ve dengenin gelişimini göz önünde bulundurun.
- Hareket çeşitlemesi ve bu yüzden de motilitenin gelişmesinde 
gecikmiş yetersizlik vardır.
- Baş, omuz ve kalçaların stabilite gelişimindeki ilerlemede 
yetersizlik vardır.
- Telafi edici hareket paternlerinin ortaya çıkması, hedefe 
yönelik hareketin gelişmesini engeller.
Tedavi amaçları
- Gövde motor aktivitesinin fonksiyonel seviyede gelişmesi 
(denge, rotasyon, lateral gövde fleksiyonu, ekstansiyon).
- Baş, omuz ve kalçaların fonksiyonel seviyedeki stabilitelerinin 
ileri gelişimi.
- Oturma postürü etrafındaki hareket çeşitliliğinin yan oturmanın 
entegrasyonu ile gelişimi; böylece gövde motor kabiliyetinin 
fonksiyonel bir seviyede oluşabilmesi.
Egzersiz terapisi
- Uygun gövde motor kabiliyeti ile baş, omuz ve kalçaların 
stabilitesinin temelinin motor gelişimin ilk evrelerinde kurulması 
gerekir (Dönme, oturma, yerde ileri doğru hareket ve ayakta 
durma esnasında, yüzüstü ve sırtüstü pozisyonlarda motor 
aktivite altında tanımlanan fizyoterapi imkanlarına bakınız).
- Çocuk desteksiz olarak oturabildiği zaman, “rotasyonla 
oturma postürüne geçme”nin temeli, çocuğu hareket sırasında 
göğüs altından destekleyen omuz kuşağı stabilitesine gerek 
duyulmaksızın yüzüstü pozisyondan kurulabilir.

---

302
Terapistin bacakları arasında otururken, çocuğun, terapistin 
bacakları üzerinden yan oturma pozisyonu yoluyla yüzüstü 
pozisyona geçebilmesi sağlanır. Aynı zamanda kolların desteği, 
gövdenin ekstansiyonu ve ayrışma da kolaylaştırılabilir. Yan 
oturma ve oturmaya (gövde rotasyonuyla) geri geçiş pelvis 
ve bacaklar yoluyla sağlanır. Kollarla itebilme kabiliyeti yeterli 
değilse, terapist hafifçe bacaklarını kaldırarak yardım edebilir. 
- Gövdeyi desteklemek için, rulo yapılmış havludan ya da bir 
toptan faydalanılabilir.
Ebeveynler için görevler
- Ebeveynlerin “rotasyonla oturma pozisyonuna geçme” 
hareketini idare edebilmeyi öğrenmeleri ve bunu çocuklarıyla 
yaptıkları günlük interaksiyona ve oyun durumlarına entegre 
etmeleri gerekir.
- Şartlı stabilitenin geliştirilmesinin imkanları sırtüstü ve yüzüstü 
pozisyonlar, dönme, oturma, yerde ileri doğru hareket etme ve 
ayakta durmanın motor aktivitelerinde tanımlanmaktadır.

---

303
Genel motor resim
- Ayakta durma postürünün sağlanmasında problemler vardır. 
Bu yüzden çocuk ayakta dururken destek arayacak ama 
ayakta dururken hareket etmekten kaçınacaktır. Çocuğun 
ayakta durma postürü statik görünür ve hareket ayrışması 
yeterli olarak mümkün değildir.
Spesifik motor problemler
- Başlangıçta çocuk bacaklarında fazla ağırlık taşımak istemez 
ve uzun bir süre boyunca “havada oturma” denen postürü 
sergiler.
- Bugüne kadar, gövde motor aktivitesi yeterli olarak 
gelişmemiştir. Gövdenin postüral reaksiyonlarının ve 
ekstansiyonunun stabilize edilmesi kabiliyeti bu yüzden, ağırlık 
transferi ve postürdeki değişikliklere etkin olarak reaksiyon 
gösterecek yeterlikte değildir. 
- Aşağıdaki eklemlerde postüral kontrol eksikliği vardır. Kalçalar 
ve dizler uzatılmış pozisyonda yeterli olarak stabilize edilemez.  
Çocuğun çoğunlukla düşmüş bir boylamsal kavisi ile çaprazvari 
kavisi vardır ve ayak bilekleri sıklıkla içeri dönüktür.
- Ayakta durma pozisyonu yapısal olarak statiktir. Bacak 
fonksiyonu simetrikdir ve lateral olarak ağırlık transferi kabiliyeti 
geç gelişir. Ayakta dururken gövde rotasyonu sınırlı bir 
kapsamda mümkündür.
Telafi edici motor aktiviteler
- Genel olarak ayakta durma pozisyonunun kontrolündeki 
problemler destek alarak, her iki bacağa simetrik olarak ağırlık 
bindirerek ve motiliteden kaçınarak telafi edilir. Ayakta durma 
pozisyonu statiktir.
- Çocuk, ayakta durma pozisyonunu desteklemek için ellerini ve 
gövdesini kullanmayı tercih eder.
- Dizleri ve kalçaları stabilize etme kabiliyetinin eksikliği pasif, 
maksimum ekstansiyonda simetrik stabilizasyonla telafi edilir.
Motor gelişim için neticeler
- Gövde motor aktivitesinin yetersiz gelişimi devam eder; ayakta 
durma ve yürüme sırasındaki gövde motor aktivitesi üzerinde 
5.7  Evre 7: Ayakta dururken 
 
motor davranış

---