Down sendromlu çocuklarda motor geliŞİMİ ve müdahalesi

292
Egzersiz Terapisi
- Ayrışmış bir dönmenin mümkün hale gelmesi. Vurgulanacak 
olan yardımcı fonksiyona bağlı olarak, uygulama noktası baş, 
kollar, pelvis ya da bacaklar arasında çeşitlendirilmelidir ya da 
terapist dönmenin yardımcı fonksiyonlarına karşı olan 
dirençle çalışabilir. Çocuğun motor reaksiyonunun önceden 
tahmin edilmesi önemlidir.
- Dönme; Bobath topu, denge tahtası ya da denge topu gibi 
egzersiz aletleri ile kolaylaştırılabilir.
- Gerekirse, terapist bir ön hazırlık yapabilir. Örneğin dönmeden 
önce baş, mide kaslarının çalıştırılması amacıyla kaldırılmış bir 
pozisyona getirilebilir.
Ebeveynler için görevler 
- Rotasyon; kaldırılma ve oyun oynama esnasında çocuğun 
günlük bakımına entegre edilebilir.
- Ayrıca baş, gövde ve kol-bacakların postüral kontrolü ve 
gövde motor aktivitesi yüzüstü ve sırtüstü pozisyonda stimüle 
edilebilir. Bunun için yüzüstü ve sırtüstü pozisyonda motor 
davranış bölümünü inceleyebilirsiniz. 

---

293
Genel motor resim
- Oturma pozisyonunun sağlanmasında problemler meydana 
gelir.
- Çocuk eğilmiş bir sırtla oturur ve postürünü kollarını, 
bacaklarına ya da yere dayayarak destekler.
- Çocuğun bacakları geniş oturma zemini yaratır.
- Başlangıçta, oturma postürünün statik bir yapısı vardır. Çocuk 
oyun oynama ya da postür değiştirme kabiliyetine sahip değildir.
Spesifik motor problemler
- Başın pozisyonunun stabilize edilmesi kabiliyeti yetersiz olarak 
oluşur. Çocuk baş postürü sağlamakta zorluk çeker; bunun 
sonucu olarak etrafa bakmak için, rotasyonun derecesi uygun 
olmaz.
- Oturma pozisyonunda gövde ekstansiyonunun gelişiminin 
zayıf olduğu söylenebilir. Pelvis başlangıçta geriye doğru 
yaslanmıştır ve çocuk sakral vertebra (kuyruk sokumu) üzerinde 
oturur. Sırt eğiktir ve lombar lordoza dair bir kanıt yoktur.
- Çocuk kollarını uzatarak, ellerini bacaklarına ya da yere koyup 
dayanarak oturma postürünü destekler. Eğer gerekli olursa 
ellerden biri serbest bırakılıp bir şeyi kavramak için uzatılır ama 
diğer kolun oturma postürünü desteklemesi gerekir. Bunun 
sonucu olarak, çocuğun oyun için her iki eli birden müsait olmaz 
ve gövde ekstansiyonu eksikliği oyun ve manuel motor 
aktiviteleri gelişimi üzerinde negatif etki yaratır.
- Omuz kuşağının stabilize edilmesi ve kolların yer çekim 
kuvvetine karşı kaldırılması için gereken kabiliyetin gelişimi 
zayıftır. Bunun; manuel motor aktivitelerin gelişimi, orta hattı 
çaprazlayan hareket ve oyun oynama üzerinde negatif etkileri  
vardır.
- Gövde ekstansiyonunun eksikliği ve kollarla uzanmadaki 
problemlerin, gövde motor aktivitesi gelişimi üzerinde 
neticeleri vardır. Gövdenin rotasyonu ve lateral fleksiyonu 
yetersiz olarak gelişmiştir; bu yüzden de motor aktivite 
yetersizdir. Sonunda, oturma postürünün kontrolündeki 
kabiliyette yetersizlik oluşur ve denge reaksiyonları çalışmaz.  
Denge ve doğrulma reaksiyonlarının oluşmasının sırası 
düzenden sapar. Doğrulma reaksiyonları, yetersiz denge 
reaksiyonlarının yerine göreceli olarak erken oluşur.
5.4  Evre 4: Oturma pozisyonunda motor  
 
 
davranış

---

294
- Bunun bir sonucu olarak, çocuk oturma alanını genişletmenin 
faydasını görecek ve bacakları simetrik olarak serilmiş şekilde, 
ya bağdaş kurmayı ya da yanlara doğru açmayı tercih 
edecektir. Bacaklar düz uzanır, yerden destek alır ve çocuk 
onları kaldırmakta sorun yaşar. Asimetrik bacak pozisyonları 
nadiren gözlenir.
- Yukarıdaki durumlar statik oturma postürüne yol açar. Şartlı 
olarak, ağırlık transferi ve yan oturma pozisyonunun elde 
edilmesi için gövde motor aktivitesinin fonksiyonel seviyesi, çok 
uzun bir süre yetersiz kalır. 
Telafi edici motor aktiviteler
- Başın postüral kontrol eksikliğinin telafi edilmesi için, 
pozisyonu desteklemek üzere genellikle baş boyna yerleştirilir.
- Gövdenin postüral kontrol eksikliğinin telafisi için, oturma 
postürü kollar ve serilmiş durumdaki bacaklarla desteklenir;  
çocuk çok az hareket eder. Ayrıca çocuk telafi için sırtını sert bir 
şekilde uzatılmış olarak tutabilir.
Motor gelişim için neticeler
- Oturma pozisyonundaki gövde motor aktivitesinin zayıf 
gelişiminin belirgin bir etkisi olarak, motilite eksikliği meydana 
gelir. Çocuğun oturma pozisyonundan, yan oturma yoluyla 
emekleme postürüne ya da yüzüstü pozisyona veya 
aksine geçebiliyor olması gerekir. Asimetrik postür formları 
ve gerekli olan hareket iyi bir gövde motor aktivitesi 
gerektirdiğinden, DS’lu çocuğun hareketleri arasında bulunmaz. 
Bunun sonucu olarak oturma pozisyonunu çeşitlendirmez ya da 
kendini simetrik yapar; bu yüzden de telafi edici hareket 
paternleri geliştirir. 
- Oturma postürü, manuel becerilerin gelişimi için önemli bir 
başlangıç postürüdür. Manuel motor aktivitelerin ve oyun 
oynamanın gelişiminde belirtilmiş ve aynı zamanda motor 
gelişimin önceki aşamalarında da meydana gelen problemler, 
oturmada net olarak ortaya çıkar; bu yüzden motor gelişimin 
ileri aşamalarındaki manuel fonksiyonu etkiler.
- Gövde ekstansiyonunun ve postüral kontrolün yetersiz gelişimi 
istisnai değildir, daha önce belirtilmiştir ve dik hareketlerin elde 
edilmesinde etkiler yaratmaya devam edecektir.
- Telafi edici hareketin meydana gelişi, normal ve daha 
fonksiyonel hareket paternlerini engeller.

---

295
Tedavi amaçları
- Başın postüral kontrolünün fonksiyonel seviyesinin gelişimi 
(ekstansiyon, rotasyon, lateral fleksiyon ve denge).
- Gövdenin postüral kontrolünün fonksiyonel seviyesinin gelişimi 
(ekstansiyon, rotasyon, lateral fleksiyon ve denge).
- Omuz kuşağının stabilitesinin yeterli seviyede gelişimi ve 
bunun sonucunda manuel motor aktivite gelişiminin mümkün 
hale gelmesi.
Egzersiz terapisi
- Yüzüstü ve sırtüstü pozisyonlarda baş motor aktivitesinin 
stimülasyonu.
- Sabit ya da hareketli bir yüzeyde, gerekirse gövde 
desteklenmiş olarak otururken, başın motor aktivitesinin stimüle 
edilmesi.
- Yüzüstü ve sırtüstü pozisyonda ve dönmede gövde 
motor gelişimi (rotasyon, lateral fleksiyon, ekstansiyon, denge, 
doğrulma).
- Sabit bir yüzeyde oturmak (yatay, ters takoz, geniş ve dar 
yüzeyler). Denge ve doğrulma tepkileri ile gövde rotasyonunun 
kolaylaştırılması (omuzlar, pelvis ya da bacaklar kanalıyla); 
gövde lateral fleksiyonu ve ekstansiyonu (pelvis ileri). 
- Hareketli bir yüzeyde oturmak, destekli bacaklar (top, rulo 
havlu, sandalye, blok, terapist veya ebeveynin bacağı, salıncak 
vb). Gövde motor aktivitesinin kolaylaştırılması (rotasyon, 
lateral fleksiyon, ekstansiyon, denge, doğrulma).
- Alçak bir masanın arkasında oturarak gövdenin desteklenmesi 
ve ekstansiyonunun kolaylaştırılması.
- Uzanarak gövdenin ekstansiyonunun, lateral fleksiyonunun ve 
rotasyonunun kolaylaştırılması.
- Omuz kuşağı stabilitesinin, yüzüstü pozisyonda desteklenerek 
ve uzanarak stimüle edilmesi.
- Oturma pozisyonunda desteklenmiş gövde ile uzanmak.
- Alçak bir masanın önünde oturarak destekli uzanma ve 
kavrama/oynama.
- Oturma pozisyonunda kendini destekleme ve uzanma. Bunun 
gövde rotasyonuyla kombine edilmesi.
- Uzanmanın, kavramanın ve oyun oynamanın çeşitli başlangıç 
postürlerinde kolaylaştırılması.

---