Down sendromlu çocuklarda motor geliŞİMİ ve müdahalesi

282
Aileler bunun zorlayıcı olduğunu  ne kadar çok düşünürlerse, 
terapinin sıklığı da o kadar azalacaktır. Bu anlamda her ailenin 
kendi optimal durumu vardır. Uygulanabilir ama aynı zamanda 
da fonksiyonel olarak odaklanmış çalışma biçiminin, 
ebeveynlerin çocuklarıyla olan günlük interaksiyonlarına 
entegre edebilir özellikte olması gerekir. Ebeveynlere günlük 
hayatları sırasında, çok fazla zaman almayacak ve bakım 
rutinlerini bozmayacak şekilde, odaklanmış motor becerileri 
hangi yolla stimüle edecekleri öğretilir. 

---

283
5 Fizyoterapötik tedavi sistemi
5.1  Evre 1: Yüzüstü pozisyonda 
 
motor davranış
Genel motor resim
- Yer çekimine karşı postür ve hareket gelişiminde problemler 
vardır.
- Bu da esasen düz bir yüzüstü pozisyona yol açar ve büyük 
ölçüde simetrik destek tercih edilir. Bunun da baş, gövde ve 
kol-bacakların uygun simetrik ekstansiyonunun gelişimi 
üzerinde negatif etkisi olur.
- Simetrik desteğe olan eğilim ve eksik ekstansiyon gelişimi, 
yüzüstü pozisyonda ayrışmış hareketin meydana gelmesine 
engel olur. Bu başlangıç postüründeki motor davranışın bir  
özelliği de statik karakteridir: Çocuk pasif ve hipotoniktir.
Spesifik motor problemler
- Çocuk başın altındaki zemin tarafından desteklenmiş şekilde, 
pasif olarak uzanır. Çocuk başını kaldırmakta ve bununla 
bağlantılı olarak döndürmekte problem yaşar.
- Kaldırılmış bir postürde başın konumlandırılması stabilite 
eksikliğinden dolayı problemlidir.
- Eğer kaldırılmış bir baş postürü elde edilirse, bu başlangıçta 
sadece simetrik olarak mümkündür.
- Baş pozsiyonunun fonksiyonel stabilizasyonu (etrafa bakmak), 
zorlukla gelişir. Tıpkı postür reaksiyonlarıyla birlikte postür 
değişikliklerine uygun reaksiyonda olduğu gibi... 
- Kollar vücudun yanında ve yer ile desteklenmiş şekilde pasif 
ve kıvrıktır.
- Her iki kolla öne doğru kaldırma, esnetme ve uzanmanın 
gelişimi, omuz kuşağındaki stabilite eksikliğine bağlı olarak 
zorlukla oluşur. Omuz kuşağındaki stabilite eksikliğinden ve 
gövde ekstansiyonunun eksik gelişiminden kaynaklı, dirsekler 
ve eller üzerinde desteklemede problemler çıkar. Çocuk 
kendini dirsekleri ya da elleri üzerinde destekleyebildiği zaman, 
bu simetrik olarak yapılır. 
- Ağırlığı lateral olarak bir kola transfer etmede ve kontralateral 
kolla uzanmada problem vardır. Çocuğun kendini desteklediği 
omzunda yeterli stabilite gelişene ve gövdeyi ekstansiyona 
getirme ve rotasyona sokma kabiliyeti artana kadar bu 
imkansızdır.  

---

284
- Manuel motor kabiliyet ve oyun yetersiz gelişmiştir.
- Gövdeyi ve kalçayı esnetme kabiliyeti yetersiz gelişmiştir. 
Toraksı ve pelvisi yerden kaldırmada problemler çıkar.
- Çocuk uzatılmış bir pozisyonda örneğin baş, kollar ve 
bacakları kaldırırken; gövdesini stabilize etmekte zorluk yaşar.
- Gövde stabilitesinin olmaması, yüzüstü pozisyonda gövde 
rotasyonları ve dengenin yetersiz gelişimine yol açar. Ayrıca 
bunun yüzüstü pozisyonda kol motor aktivitelerinin gelişimi 
üzerinde yansımaları olur.
Telafi edici motor aktiviteler
- Yerden destek almak; baş, gövde, omuz kuşağı ve kalçaların 
stabilite eksikliğini telafi eder.
- Başın pozisyonunu stabilize etmedeki problem, başın destek 
için boyundan içeri çekilmesiyle telafi edilir.
- Omuz kuşağının etrafındaki stabilite eksikliği, kolları simetrik 
destek olarak kullanarak ve simetrik gövde pozisyonuyla telafi 
edilir.
Motor gelişim için neticeleri
- Postüral kontrolün kusurlu gelişimi ve bundan dolayı başın 
hareket ayrışması, bu fonksiyonların daha dikey 
pozsiyonlardaki gelişimini etkiler.
- Omuz kuşağı etrafındaki postüral kontrolün yetersiz 
gelişiminin, yerde ileri doğru ilerlemenin gelişmesi üzerinde bazı 
etkileri vardır (emekleme, sürünme). Bununla birlikte, oturma 
pozisyonunun edinilmesinin gelişimini etkilediği gibi, oturma ve 
ayakta durma sırasında sırtüstü pozisyondaki manuel motor 
aktiviteyi de etkiler.  
- Başın postüral kontrol eksikliği ve uzanmadaki problemler;  
uzamsal oryantasyonun, oyun/oyun oynamanın ve manuel 
fonksiyonun gelişmesini etkiler.
- Gövde ve kalçaların etkisiz ekstansiyon gelişimi, daha dikey 
pozisyonlardaki esneme ve stabiliteyi etkiler, örneğin oturma ve 
yürüme ile ayakta durma esnasında...
- Yüzüstü pozisyonda gövde rotasyonu ve dengenin yetersiz 
gelişimi, örneğin oturma ve ayakta durma gibi gövdenin daha 
dikey pozisyonlardaki ayrışma gelişiminin imkanlarını etkiler.
- Telafi edici hareket stratejilerinin ortaya çıkışı normal ve daha 
fonksiyonel hareket paternlerinin gelişimine engel olur.

---

285
Tedavinin amaçları
- Başın postüral kontrol seviyesinin etkili bir şekilde gelişimi. 
Başın pozisyonunun stabilize edilmesinin mümkün olması 
gerekir. Çocuk ancak bundan sonra postüral değişikliklere 
uygun reaksiyon verebilir ve etrafında bakabilir.
- Gövde, kalçalar ve kol-bacakların yeterli derecede 
esnetilmesinin gelişimi.
- Gövde motor aktivitelerin oluşmasına ve baş ve kol-bacakların 
etkin şekilde hareket ettirilmesine olanak sağlayacak kapsamda 
gövde stabilitesi gelişimi.
- Omuz kuşağının etkili stabilite seviyesinin gelişmesi ve 
böylelikle kollarla uzanmanın, manuel fonksiyonlar yapmanın ve 
oyun oynama gelişiminin mümkün olması.
Egzersiz terapisi
Başlangıç postürü: Bir mat ya da denge tahtası üzerinde 
yüzüstü pozisyon.
- Başın kaldırılmasının kolaylaştırılması: Başın gövde ile 
ilişkisinde stabilite, denge ve motilitesinin egzersizi.
- Dirsekler ve eller üzerinde simetrik desteğin kolaylaştırılması 
için hareket transferi, uzanma, kavrama ve oyun oynama.
- Göğüs altında, rulo yapılmış bir havlu ya da sıkıştırılmış bir 
yastık, çocuğun baş pozisyonunu stabilize etmesini ve kollarıyla 
uzanmasını kolaylaştırır.
- Gövde, kalçalar ve kol-bacaklardaki ekstansiyonun 
kolaylaştırılması. 
- Gövde stabilitesi ve gövde motor aktivitesinin kolaylaştırılması 
- Başın postüral kontrolünün düzeltilmesi için gövde stabilitesi 
ve gövde motor aktivitesinin rotasyonu (lateral gövde 
fleksiyonu, rotasyon ve denge). 
Başlangıç postürü: Göğsün hareketli bir egzersiz malzemesi 
üzerinde desteklendiği yüzüstü pozisyon (rulo havlu, bacak, 
Bobath topu, top). Bu yolla, başlangıç postürünün yatay ile 
daha dik pozisyon arasında değiştirilebilmesi sağlanır, 
rotasyonlar tanıtılır ve denge tepkileri temin edilir.
- Başın kaldırılmasının kolaylaştırılması: Başın etrafında 
stabilite, denge ve motilite egzersizi.
- Kollardaki desteğin derecesini çeşitlendirmek için ağırlık 
transferi, doğrulma reaksiyonlarının stimülasyonu, tekerlekli el 
arabası egzersizi.    

---