Dünya əDƏBİyyati klassiKLƏRİ
Yüklə 6,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İyirmi üçüncü fəsil AC OREST, KEFLİ PİLAD
vuruşmurdu. Vəziyyət Homerdən çox Miltonu və Danteni xatırla- dırdı. İblislər hücum edir, xəyallar özünü müdafiə edirdi. Bu, dəhşətli bir şəkil almış qəhrəmanlıqdı.
Nəhayət, iyirmiyə qədər əsgər bir-birinin çiyninə qalxa-qalxa divardan, tavanın taxtalanndan tuta-tuta, özlərini qoruya-qoruya, hələ də müqavimət göstərən qiyamçılan tavandakı bacanın ağzında qılıncla doğraya-doğraya pilləkənin qalan hissəsilə ikinci mərtəbənin zalına qalxdılar: bunlar milli və bələdiyyə qvardiyaçılan idi, bu təhlükəli hücumda onlar üzdən yaralanmışdılar, qan onların gözünü tutmuşdu, onlar vəhşiləşmişdilər. Zalda bircə adam ayaq üstə durmuşdu, o da Anjolras idi. Onun daha nə patronu var idi, nə qılıncı, əlində ancaq karabinin lüləsi qalmışdı, karabinin qundağını əsgərlərin təpəsinə vuraraq sındırmışdı. O, hücum edənlərdən bilyard stolu ilə qoruna-qoruna zalın bir başına çəkildi, başını vüqarla tutmuşdu, gözlərində qürur ifadə olunurdu, tüfəng parçasını əlində bərk-bərk sıxırdı - bu vəziyyəti ilə o, indi də əsgərləri qorxuya salırdı: onun ətrafında bir boşluq əmələ gəlmişdi, heç kəs ona yaxınlaşa bilmirdi. Əsgərlər çığırdılar: ' -
küncə verib, bizim üçün daha yaxşı. Qoy elə orada qalsın. Onu elə orada güllələmək lazımdır. Anjolras dedi: -
Güllələyin, - dedi. Karabinin parçasını atdı, qollarını çarpazlayaraq, döşünü güllənin qabağına verdi. Ölüm qarşısında göstərilən şücaət insanı həmişə valeh edir. Anjolras qollarını döşündə çarpazlayaraq ölməyə hazır olduğunu göstərən kimi qulaqbatırıcı uğultu, qatma-qarışıq hərəkətlər kəsildi, zala əzəmətli bir ölüm sükutu çökdü. Sanki, bu sakit duran silahsız adamın qorxunc əzəməti səs-küyü yatırtdı, sanki, bu gecə, hələ indiyə kimi yaralanmayan bu məğrur, bu gözəl, bu qana bulaşmış, 93
downloaded from KitabYurdu.org DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
heç şeydən qorxmayan bu gənc ölməyəcəyinə əmindi, o yalnız elə amiranə, sakit baxışı ilə onu öldürməyə hazırlaşan bu vəhşi, amansız adamlarda özünə qarşı hörmət oyadırdı. Anjolrasın məğrur duruşu onun gözəlliyini qat-qat artırırdı. Bu ağır günlər onu soldurma- mışdi: onun yanaqları yenə də qırmızı, üzü yenə də təravətli idi, sanki, nə güllə ona təsir edirdi, nə yorğunluq. Sonralar şahidlərin biri məhkəmə qarşısında, yəqin ki, onun haqqında bu sözləri demişdi: “Orada bir qiyamçı vardı, mən eşitdim, ona Apollon deyirdilər”. Anjolrası nişan alan milli qvardiyaçılardan biri tüfəngi endirərək demişdi: “Elə bil ki, çiçəyə güllə atıram”. Zalın o biri başında, Anjolrasın qarşısında on iki əsgəri sıraya düzdülər; onlar dinməz-söyləməz tüfənglərini qaldırdılar. Serjantın komandası eşidildi: -
Birdən zabit işə qarışdı: -
Dayanın. Dönüb Anjolrasdan soruşdu: -
-Xeyr. -
Topçu serjantını siz öldürmüsünüz? -
Bəli. Bu zaman Qranter yuxudan ayıldı. Qranter dünən axşamdan bəri meyxananın yuxarı zalında stulda oturub başını stola qoyaraq yatmışdı. O, “lülqənbər” deyilən ifadəni tam mənası ilə təcəssüm etdirirdi. O, yovşan arağının, porte- rin və spirtin qarışdırılmasından əmələ gələn dəhşətli bir içkini içərək ağır yuxuya getmişdi. Onun stolu elə balaca idi ki, barrikadaya yaramazdı, buna görə də ona dəymədilər. O, necə oturmuşdusa, elə də qalmışdı: özünü stolun üstünə sərmiş, başını da qollarının üstünə qoymuşdu, ətrafı stəkan, qab, içki şüşələri ilə dolu idi. O, qış yuxusuna gedən ayı, qandan doyan zəli kimi dərin yuxuya getmişdi. Nə atışma, nə mərmi, nə zalın pəncərəsindən içəri düşən top saç- ması, nə hücumun qulaqbatırıcı gurultusu ona təsir edirdi. Ancaq hərdənbir öz xorultusu ilə top atəşinə dəm tuturdu. Sanki, çovumuş bir güllənin onu oyanmaq ehtiyacından həmişəlik xilas edəcəyini göz- ləyirdi. Onun ətrafında çox meyit vardı, ilk baxışda bu adamlardan heç bir şeylə fərqlənmirdi. 94
downloaded from KitabYurdu.org Səs-küy sərxoşu oyatmır, onu səssizlik oyadır. Bu qəribə vəziy- yət dəfələrlə diqqəti cəlb etmişdir. Ətrafda hər şey uçub-dağılırdı, amma o daha bərk yatırdı, gurultu ona lay-lay çalırdı. Lakin Anjol- rasın ətrafında birdən əmələ gələn sükut Qranteri bu ağır yuxudan oyatmaq üçün bir təkan oldu. Dördnala çapan atlar birdən dayananda belə olur. Kolyaskada yatanlar o saat yuxudan ayılır. Qran- ter heç bir şey olmamış kimi birdən başını qaldırdı, gərnəşdi, gözlərini sildi, əsnədi, ətrafına baxdı, nələr olduğunu başa düşdü. Sərxoşluqdan qəfil ayılma - birdən cırılan pərdəni xatırladır. Adam o saat, ilk baxışda pərdənin dalında nələr olduğunu görür. Hər şey o saat hafizədə canlanır. Keçən gün nələr olduğunu bilməyən sərxoş da gözünü açan kimi məsələni başa düşür. Onun eyni açılır, fikri son dərəcə aydınlaşır, sərxoşluq uyuşqanlığı şüuru bürüyən duman kimi dağılır, sərxoşluqdan ayılan adam ətrafında baş verən hadisələri çox aydın və düzgün başa düşür. Əsgərlərin fikri Anjolrasda olduğundan, küncdə oturan Qranteri görməmişdilər, bilyard stolu onun qabağını kəsmişdi. Serjant “Mişan al!” əmrini təkrar etmək istəyirdi ki, birdən kim isə lap yaxından əzəmətli səslə dedi: -
Yaşasın Respublika, mən də onların tərəfindəyəm! Qranter ayağa qalxdı. Bu vuruşmada o iştirak etməmişdi, onu ötürmüşdü: indi əyyaşın işıldayan gözlərində bu vuruşmanın parlaq şəfəqi alışıb-yanırdı, o, sanki, dəyişmişdi. O bir də: -
gedib Anjolrasın yanında, tüfəng lülələrinin qabağında durdu. -
İkimizi birlikdə öldürün, - dedi. Sonra Anjolrasa sarı dönüb, yavaşca soruşdu: -
Anjolras gülümsəyərək onun əlini sıxdı. Təbəssüm hələ onun üzündən silinməmişdi ki, yaylım atəşi guruldadı. Səkkiz güllə Anjolrası dəlib keçdi; lakin o, divara söykənərək hələ də ayaq üstə durmuşdu, sanki, güllələr onu divara mıxlamışdı. Ancaq başı sinəsinə əyilmişdi. Qranter bir anda ölərək, onun ayaqları altına sərildi. 95
downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 6,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|