barış dıracaq”
(Buxari, “Kitabul-fadail əshab”, 24/86).
13. Ənəs bin Malik (r) demişdir: “Heç kim Həsən bin Əli (r) kimi peyğəmbərə (s) çox
oxşamırdı” (Buxari, “Kitabul-fadail əshab”, 24/92).
14. Şubə, Məhəmməd bin Yaqubdan rəvayət edir ki, “Mən bn Əbu Numdan Abdullah bin
Ömərin ona belə dediyini eşitdim: “ raq əhlindən bir adam məndən öldürülmüş milçəyin hökmü
haqqında soruşanda cavab verdim ki: “ raq əhalisi milçəyin öldürülməsi haqqında soruşur. Halbuki
onlar peyğəmbərin (s) qızının oğlunu (Hüseyni) öldürmüşdülər. Peyğəmbər (s) isə o iki nəvəsi
haqqında: “Onlar mənim dünyada (ətrini duyduğum) iki reyhanımdır” – demişdir.” (Buxari,
“Kitabul-fadail əshab”, 24/93).
Bu hədislər Həsən və Hüseynin (r) fəzilətinə nümunədir. Həsən və Hüseyn (r) peyğəmbərin
(s) Əli və Fatimədən (r) olan nəvələridir.
Həsən (r) hicrətin 3-cü ili Ramazan ayında Mədinədə anadan olmuşdur. Peyğəmbərə (s)
çox oxşayan həlim xasiyyətli və yüksək dərəcəli təqva sahibi olan Həsən (r) hərtərəfli müsbət
xüsusiyyətlərə malik olub, var-dövlətə və dünyaya bağlı deyildi. Atasının ölümündən sonra xəlifə
Müaviyənin (r) ordusu ilə ona bağlı olan əsgərlərdən ibarət iki ordu qarşılaşdı. O, qan töküləcəyi
anda Müaviyə (r) ilə danışıqlar apararaq, bir ovuc qan hesabına belə olsa Məhəmmədin ümmətinə
xəlifə olmaq istəmirəm deyərək xilafəti ona vermiş, və beləliklə müsəlmanlar arasında qan
tökülməsinin qarşısını almışdır.
49, 50 və ya 51 yaşında arvadı tərəfindən zəhərləndirilərək vəfat etmişdir.
Hüseyn (r) hicrətin 4-cü ilində Şaban ayında anadan olmuş, 61 yaşında Kərbəla adlanan
yerdə Məhərrəm ayının 10-da şəhid olmuşdur.
Ümumiyyətlə istər Həsənin, istərsə də Hüseynin xəlifəliyi dövründə və daha sonralar
xilafətdə fitnələr gündən-günə çoxalırdı. slam tarixində bu hadisələr haqqında dəqiq məlumat
göstərilməyib. Müxtəlif müəlliflər müxtəlif rəvayətlər edirlər. Daha ətraflı məlumat üçün “Tarix-
Təbəri” kitabına müraciət etmək olar.
Hüseynin (r) şəhid edilməsinin tarixi haqqında mövcud rəvayətlərdən biri belədir:
Müaviyə (r) oğlu Yezidi xəlifə təyin edərək öləndən sonra, Kufə əhalisi Hüseynə (r)
məktub yazaraq onu xəlifə görmək istədiklərini və ona itaət edəcəklərini bildirdilər. Hüseyn (r)
Müaviyə oğlu Yezidə biət etmir və Məkkəyə gəlir. Kufəlilərin məktubunu Məkkədə alır və
Kufəyə yollanmaq üçün hazırlaşır. Dövrün böyük səhabələrindən olan Ömərin oğlu Abdullah,
Abbasın oğlu Abdullah və qardaşı Məhəmməd bin Hanəfiyyə (Əlinin (r) digər arvadından olan
oğlu) kimi bir çox hörmətli adamlar ona Kufəyə getməməsini tövsiyyə edirlər. Lakin Hüseyn
(r) yolundan qalmır. Yezid Kufəyə Ubeydulla bin Ziyadı vali təyin edər və Hüseyni (r)
qarşılamaq üçün qoşun hazırlayır. Qoşuna Ömər bin Səd bin Əbu Vaqqas başçılıq edir.
Məqsəd heç də Hüseyni (r) və onunla olanları öldürmək olmasa da, bu qarşıdurma 72 nəfərin,
o cümlədən Hüseyn (r) və 19 nəfər əhli-beyt adamlarının şəhid olması ilə nəticələnir.
Hüseynin (r) kəsilmiş başını təhqir edən Ubeydullah bin Ziyadı, Allah brahim bin əl-
Əş
tər adlı şəxsin əli ilə öldürür. brahimi Muxtar bin Əbu Ubeydə əs-Saqafi göndərir.
Ubeydullahın və yoldaşlarının kəsilmiş kəllələrini gətirərkən nazik bir ilanın kəllələrin burun
və ağız deşiklərindən girib-çıxması rəvayət olunur. Doğrusunu Allah bilir.
Fatimə nin (r) fə zilə ti
1. Cəmi bin ət-Teymiyyi rəvayət edir ki, “Xalamla birlikdə Aişənin (r) yanına getmişdim.
Soruşdum ki, peyğəmbər hansı qadını daha çox sevirdi. “Fatiməni” – deyə cavab verdi. “Bəs
kişilərdən kimi?” – deyə soruşduqda: “Fatimənin ərini! Bildiyimə görə o çox oruc tutur, çox namaz
qılır” – dedi. (ət-Tirmizi, “Mənaqib”, 3873).
2. Ummu Sələmə (r) rəvayət edir ki, “Fəth ilində Rəsulullah (s) Fatiməni (r) çağıraraq
onunla xüsusi söhbətləşdi. Fatimə (r) ağladı. Təkrar söhbət etdilər, bu dəfə Fatimə (r) güldü.
Rəsulullah (s) vəfat etdikdə Fatimədən ağlamağının və gülməyinin səbəbini soruşduqda, dedi:
“Əvvəlcə Rəsulullah (s) mənə öləcəyini xəbər verdi, ağladım. Daha sonra məni Məryəm bint
mrandan başqa bütün Cənnət qadınlarının seyyidi (xanımı) olacağım ilə müjdələdi. Buna görə
güldüm” (ət-Tirmizi, “Mənaqib”, 3872).
3. Misvər bin Məxrəmə Rəsulullahın (s) belə dediyini rəvayət edir: “Fatimə məndən bir
parçadır. Kim onu qə zə blə ndirsə mə ni qə zə blə ndirmiş olar”
(Buxari, “Kitabul-fadail əshab”,
12/61, 31/107).
4. Aişədən (r) rəvayət olunur ki, “Peyğəmbər vəfatından əvvəl xəstələndiyi zaman Fatiməni
(r) yanına çağırdı və ona gizli bir şey dedi. Fatimə ağladı. Sonra bir daha çağırıb Fatiməyə yenə
gizli bir şey dedi. Bu dəfə Fatimə güldü. Fatimədən bu ağlama və gülmənin səbəbini soruşduqda,
Fatimə: “Peyğəmbər (s) mənə gizlincə bu xəstələyinin sonunda ruhunun alınacağını xəbər verdi.
Buna görə ağladım. Sonra mənə yenə gizlincə, mənim onun Əhli-beytindən ona ilk çatan insan
olacağımı və ondan sonra gələcəyimi xəbər verdi. Buna görə də güldüm” – dedi”. (Buxari,
“Kitabul-fadail əshab”, 12/62).
Rəsulullah (s) qızlarından Fatiməni (r) daha çox sevirdi. Bu səbəbdən hətta Əliyə (r) Fatimə
(r) ilə eyni zamanda başqasıyla evlənməyə icazə verməmişdir.
5. Misvər bin Məxrəmə peyğəmbərin (s) belə dediyini rəvayət edir: “Haşim bin Muğirə
oğulları qızlarını Əli bin Əbu Talibə vermək üçün məndən izin istədilər. “Mən izin vermirəm! zin
vermirə m! zin vermirə m! Ə gə r Ə bu Talibin oğ lu istə sə qızımı boş asın, sonra onların qızları ilə
evlə nsin. Çünki Fatimə mə ndə n bir parçadır. Onu incidə n ş ey mə ni də incidir, ona ə ziyyə t verə n
ş
ey mənə də əziyyət verir”
– dedim” (Buxari, “Kitabun-nikah”, 110/159).
Xə dicə bint Xuveylidin (r) fə zilə ti
1. Əbu Hureyrə (r) rəvayət edir ki, “Cəbrayıl (Ona salam olsun!) Rəsulullahın (s) yanına
gələrək: “Ey Allahın Rəsulu! Xədicə içində qatıq, və yaxud yeyiləcək və ya içiləcək başqa bir şey
olan qabla gəlir. O, yanına çatanda ona Rəbbindən salam söylə və onu təm-təraqlı və yorğunluq
olmayan, incidən hazırlanmış bir evlə müjdələ”. (Buxari, “Kitabul-mənaqibul-ənsar”, 19, “Kitabut-
tovhid”, 33/110; Müslim, “Fadailus-səhabə”, 71/2432).
Bu hədisə görə bəzi alimlər Xədicənin (r) Aişədən daha fəzilətli olması hökmünü
vermişlər. Çünki Aişəni (r) Cəbrayıl (Allahın ona salamı olsun!) öz adından salamlamışsa,
Xədicəni (r) Rəbbinin adından salamlamışdır.
2. Aişə (r) rəvayət edir ki, “Mən Peyğəmbəri (s) arvadlarından heç birinə Xədicə qədər çox
qısqanmadım. Halbuki mən Xədicəni dərk edəcək yaşımda görməmişdim. Fəqət Peyğəmbər (s)
onu çox xatırlayırdı, hər dəfə qoyun kəsəndə Xədicənin dostlarına göndərirdi. Bəzən mən: “Sanki
Xədicədən başqa bu dünyada qadın yoxdur” – deyərdim. Rəsulullah (s) da: “Xədicə belə idi,
Xədicə belə idi və ondan mənim övladlarım oldu”
– deyərdi”. (Buxari, “Kitabul-mənaqibul ənsar”,
19/43; Müslim, “Fadailus-səhabə”, 73, 74, 77, 78 (2434, 2435, 2436, 2437); ət-Tirmizi,
“Mənaqib”, 3885, 3886).
Ə
hməd bin Hənbəlin bir rəvayətində peyğəmbərin (s) belə dediyi rəvayət olunur: “ nsanlar
mə nim risalə mi inkar edə rkə n, o inandı, hamı mə ni tə kzib edə ndə , o malını mə nim üçün xə rclə di.
Allah onunla mə nə uş aq nə sib etdi, ancaq digə r arvadlarımdan uş ağ ım olmadı”
.
3. Həzrət Əli (r) Peyğəmbərin (s) belə dediyini rəvayət etmişdir: “Dövrünün ən xeyirli
qadını mranın qızı Mə ryə mdir, bu ümmə tin ə n xeyirli qadını Xuveylidin qızı Xə dicə dir”
(Buxari,
“Kitabus-səhabə”, 69/2430; ət-Tirmizi, “Mənaqib”, 3887).
4. Əbu Musa əl-Əşari (r) Peyğəmbərin (s) belə dediyini rəvayət edir: “Kişilərin çoxu
kamala çatmış dır. Qadınlardan isə mranın qızı Mə ryə m, Fironun arvadı Asiya, Xuveylidin qızı
Xə dicə və Mə hə mmə din qızı Fatimə də n baş qa heç kim kamala çatmadı. Aişə nin qadınlardan
üstünlüyü, sə rid yemə yinin digə r yemə klə rdə n üstünlüyü kimidir”
(Buxari, “Kitabul-ənbiya”,
48/105; Müslim, “Fadailus-səhabə”, 70 (2431); ət-Tirmizi, “Ətimə”, 31/1835).
Xədicə (r) Xuveylid bin Əsədin qızı olub, peyğəmbərlə (s) eyni nəsildəndirlər. Arvadları
içərisində peyğəmbərə nəsəbi ən yaxın olan Xədicədir. brahimdən başqa digər övladlarının
(Qasim, Zeynəb, Ruqiyyə, Gülsüm,Fatimə və Abdullah) anası Xədicə olub. Hicrətdən 3 il əvvəl,
Ə
bu Talibdən 3 gün sonra 65 yaşında ramazan ayında vəfat etmişdir.
Aişə nin (r) fə zilə ti
1. Aişə (r) rəvayət edir ki, “Peyğəmbər (s) mənə: “Ey Aişə! Bu Cəbraildir. Sənə salam
deyir!”
– dedi. Mən də: “Ona da Allahın salamı, rəhməti və bərəkəti olsun!” – dedim. Çünki,
Rəsulullah (s) mənim görmədiyimi görürdü”. (Buxari, “Kitabul-fadail əshab”, 32/109; Müslim,
“Fadailus-səhabə”, 91/2447; Əbu Davud, “Ədəb”, 166/5232; ət-Tirmizi, “Mənaqib”, 3876; ən-
Nəsai, “ şretun-nisa”, 3/7, 69).
2. Əbu Musa (r) rəvayət edir ki, “Biz, peyğəmbərin (s) səhabələri hədislərin mənalarını
başa düşməkdə çətinliklərlə qarşılaşdıqda Aişəyə müraciət edərdik ki, ondan elm öyrənək” (ət-
Tirmizi, “Mənaqib”, 3877).
3. Əbu Vail rəvayət edir ki, “Əli (r) əsgər toplamaq üçün Ammar bin Yasir və oğlu Həsəni
Kufəyə göndərəndə Ammar xütbə edib dedi: “Qəti surətdə bilirəm ki, o, dünyada və axirətdə
peyğəmbərin arvadıdır. Lakin Allah sizi Öz hökmünə ( mama itaət edəcəyiniz), yoxsa Aişəyə tabe
olacağınız ilə imtahana çəkir” (Buxari, “Kitabul-fadail əshab”, 32/112).
Bu rəvayət Cəməl (Dəvə) döyüşü ərəfəsində Əli (r) və Aişə (r) qarşıdurması ilə əlaqədar
söylənilmişdir.
Ə
slində bu qarşıdurma düşmənçilikdən deyil, Aişədən başqa sağlığında Cənnətlə
müjdələnmiş Təlha və Zubeyr kimi böyük səhabələrin, Osmanın (r) qatillərinin tapılması və
qisasının alınması tələbindən yaranmışdı. Həm Əli (r), həm də Aişə (r) slam dünyası üçün xeyir
istəyirdilər.
4. Abdullah bin Abdurrəhman, Ənəs bin Malikdən (r) belə eşitdiyini rəvayət edir: “Mən
Rəsulullahdan (s) eşitdim ki: “Aişənin digər qadınlardan üstünlüyü sərid aşının digər yeməklərdən
üstünlüyü kimidir”
(Buxari, “Kitabul-fadail əshab”, 32/110).
5. bn Aun əl-Qasim bin Məhəmməddən rəvayət edir ki: “Aişə (r) xəstələnmişdi. Abdullah
bin Abbas (r) onu ziyarət etməyə gəldi və: “Ey möminlərin anası, sən Rəsulullah (s) və Əbu Bəkrin
(r) səndən əvvəl Cənnətə girib hazırladıqları gözəl bir məqama gedəcəksən” – dedi. (Buxari,
“Kitabul-fadail əshab”, 32/111).
Abdullah bin Abbas (r) dövrünün ən elmli şəxsiyyəti idi və şübhəsiz ki, Aişəyə (r) dediyi
sözləri o, peyğəmbərdən (s) eşidib.
6. Aişədən (r) rəvayət edilir ki, o, bacısı Əsmadan bir boyunbağı almışdı. Bu boyunbağı
səfər zamanı itdi. Rəsulullah (s) səhabələrindən bəzilərini, o cümlədən Useyd ibn Hüdeyri də
həmin boyunbağını axtarmağa göndərdi. Onlar namazın vaxtı olduğuna və su tapmadıqlarına görə
dəstəmazsız namaz qılmalı oldular. Peyğəmbərin (s) yanına gələndə vəziyyəti ona deyərkən
təyəmmüm ayəsi (əl-Maidə, 6) nazil oldu. Bu zaman Useyd bin Hudeyr Aişəyə: “Allah səni
xeyirlə mükafatlandırsın. Vallahi sənin başına gələcək elə bir iş yoxdur ki, onda Allahdan sənin
özün və müsəlmanlar üçün bir xeyir olmasın” dedi” (Buxari, “Kitabul-fadail əshab”, 32/113).
Rəvayətin başqa variantları Buxarinin “Təyəmmüm kitabı”nda 1-ci və 3-cü hədislərdə
verilmişdir.
Həqiqətən Aişənin boyunbağısının itməsi müsəlmanlar üçün bir rəhmət olan təyəmmüm
ayəsinin nazil olmasına səbəb olmuşdur. Təyəmmüm ayələri «əl-Maidə» surəsinin 6-cı və «ən-
Nisa» surəsinin 43-cü ayələridir.
7. Urva bin əz-Zubeyr belə demişdir: “ nsanlar hədiyyələri Peyğəmbərə (s) Aişənin yanında
olarkən verməyə çalışırdılar. Aişə rəvayət edir ki: “Qadın yoldaşlarım bundan qısqandıqda Ummu
Sələmənin yanına toplaşdılar və: “Ey Ummu Sələmə, bilirsən ki, adamlar hədiyyələrini
Peyğəmbərə Aişənin evində verməyə çalışırlar. Halbuki biz də Aişə kimi xeyir istəyirik. Nə olar,
Rəsulullaha de, o insanlara hədiyyələrini hansı arvadının evində olsa orda verməyi tapşırsın” –
dedilər. Ummu Sələmə bunu Peyğəmbərə (s) xatırlatdı. Ummu Sələmə dedi: “Mən bunu
Peyğəmbərə xatırlatdım. O məndən üz çevirdi. Növbəti dəfə də xatırlatdım. O məndən üz çevirdi.
Üçüncü dəfə də xatırlatdıqda o, mənə: “Ey Ummu Sələmə, Aişə barədə mənə əziyyət vermə. Bu bir
hə qiqə tdir ki, Aişə də n baş qa sizdə n heç bir qadının yanında olduğ um zaman mə nə və hy nazil
olmadı”
– buyurdu” (Buxari, “Kitabul-fadail əshab”, 32/115, “Kitabul-Hibə”, 6/15,16).
Bu hədislər Aişənin (r) fəziləti üçün kifayət qədər dəlildir.
Qeyd etmək lazımdır ki, «ən-Nur» surəsinin 11-20-ci ayələri, Aişəyə (r) səfər zamanı
itirdiyi boyunbağını axtarması ilə əlaqədər yaxılmış iftiralara cavabdır:
"Hə qiqə tə n, (Aişə barəsində) yalan xə bə r gə tirə nlə r öz içə rinizdə olan bir zümrə dir
(münafiqlərdir). Onu (o xəbəri) pis bir şey zənn etməyin. O, bəlkə də, sizin üçün xeyirlidir. O
zümrə də n olan hə r bir şə xsin qazandığ ı günahın cə zası vardır. Onlardan günahın böyüyünü
öz üstünə götürə ni (Abdullah bin Ubeyyi) isə (qiyamət günü) çox böyük (şiddətli) bir ə zab
gözlə yir. Mə gə r o yalan sözü eş itdiyiniz zaman mömin kiş ilə r və qadınlar öz ürə klə rində
(özləri haqqında yaxşı fikirdə olduqları kimi, dostlarının da əhli-əyalı barəsində) yaxşı fikirdə
olub: “Bu, açıq-aydın bir böhtandır!” – demə li deyildirlə rmi? (Aişəyə iftira yaxanlar) nə üçün
özlə rinin doğ ru olduqlarını tə sdiq edə cə k dörd ş ahid gə tirmə dilə r? Madam ki, ş ahid gə tirmə -
dilə r, demə li, onlar Allah yanında ə sl yalançıdırlar! Ə gə r Allahın dünyada və axirə tdə sizə
nemə ti və mə rhə mə ti olmasaydı, o yalan sözünüzə görə sizə ş iddə tli bir ə zab toxunardı. O
zaman ki, siz (münafiqlərin yaydığı) yalanı dilinizə gə tirir, bilmə diyniz sözü ağ zınıza alır və
onu yüngül (asan, insana günah gə
tirməyən) bir şey sanırsınız. Halbuki bu (peyğəmbərin əhli-
ə
yalı haqqında nalayiq söz danışmaq) Allah yanında çox böyük günahdır! Məgər siz onu
eş itdiyiniz zaman: “Bizə bunu (bu yalanı) danış maq yaraş maz. Aman (AllaH) ! Bu, çox böyük
bir böhtandır!” – demə li deyildinizmi? Allah sizə öyüd nə sihə t verir ki, ə gə r möminsinizsə ,
bir daha belə ş eylə r etmə yə siniz. Və Allah sizin üçün ayə lə rini (belə ətraflı, açıq-aydın) izah
edir. Allah (hər şeyi) bilə ndir və hikmə t sahibidir. Möminlə r arasında (onları nüfuzdan,
hörmətdən salmaq məqsədilə) pis söz yaymaq istəyənləri dünyada və axirətdə şiddətli bir əzab
gözlə yir. (Hamının əməlini, yayılan şayələrin, atılan böhtanların doğru olub- olmadığını) ancaq
Allah bilir, siz bilmə zsiniz! Ə gə r Allahın sizə nemə ti və mə rhə mə ti olmasaydı, Allah şə fqə tli
və rə hmli olmasaydı, (halınız necə olardı) ? (Dediyiniz yalanlara, yaxdığınız iftiralara görə sizi
dərhal məhv edərdi”)
(«ən-Nur» 11-20).
Dostları ilə paylaş: |