Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini

10.10.  Ikki  taktli  to‘g‘rilash  sxemalari
Ko‘priksimon to‘g‘rilash sxemasi
Sxemada bitta yarim davr mobaynida to‘g‘rilangan tok VD
1
diod,  R
y
  yuklama,  VD
3
  diod  orqali  transformatorning  ikki-
lamchi chulg‘amiga oqib o‘tadi (2.10-rasm). Teskari qutbda tok
VD
2
  diod,  R
y
  yuklama,  VD
4
  diod  orqali  transformatorning
ikkilamchi chulg‘amiga oqib o‘tadi. Ya’ni, tok yuklama va trans-
formator  ikkilamchi  chulg‘ami  orqali  butun  davr  mobaynida
oqib o‘tadi.
R
y
  yuklamadan  oqib  o‘tadigan  I
y
  yuklama  tokining  o‘z-
garmas  tashkil  etuvchisi  (I
m
= U
m
/R
y
  bo‘lganida)  quyidagiga
teng bo‘ladi:
 
π
π
π
π






2
2
0
2 2
(
)
sin
0,9
;
y
y
m
m
I
U
U
m
I
I
m
R
R
π

2
0
2 2
U
U
,
10.12-rasm. Ko‘priksimon to‘g‘rilash sxemasi va
uning vaqt diagrammalari.
U
1
U
2
VD1
VD3
VD2
VD4
R
H
a
b
d
e
f
g
h u
obr
u
b1
=u
b2
wt
wt
wt
wt
wt
wt
wt
u
2
u
0
i
0
i
b1
=i
b2
i
b3
=i
b4
i
2
i
1

---

215
ya’ni,  bir  fazali  bir  taktli  sxemadagidan  2  marta  katta  bo‘ladi.
Transformatorning  ikkilamchi  chulg‘amidan  tok  butun  davr
mobaynida  oqib  o‘tadi,  u  holda  uning  ta’sir  etuvchi  qiymati
quyidagicha aniqlanadi:
ω ω
π



2
2
2
1
1
)
(
)
td t
,
(
sin
2
2
m
m
I
I
I
u  holda,  I
0
  va  I
2
  toklarni  taqqoslab,  quyidagini  olamiz:

0
2
2
2
= ( ) 2·
= 0,9·
I
I
I
.
Har  bir  yarim  davrda  ikkita  diod  ishlagani  uchun  har  bir
ketma-ket  ulangan  diodlardan  oqib  o‘tadigan  tokning  ta’sir
etuvchi  qiymati  I
vd
= I
2
/2  bo‘ladi.  Bu  sxema  uchun  m=2,
f
t,k
= 2f
t
 bo‘ladi, diodlar ikkilamchi chulg‘amga parallel ulangani
uchun yopiq diodlardagi teskari kuchlanish esa U
tes
=U
m
= 2 U
2
bo‘ladi.