10.9. Bir taktli to‘g‘rilash sxemalari
Bir fazali bir taktli to‘g‘rilash sxemasi
Bir fazali bitta yarim davrli to‘g‘rilash sxemasi 10.8-rasmda
keltirilgan. VD1 diod anodida musbat potensial bo‘lganida tok,
VD1 diod, R
yu
yuklama orqali oqib o‘tib transformator ikki-
208
lamchi chulg‘amiga tutashadi. Agar U
KIR
= U
1m
·sin
t bo‘lsa,
yuklamadagi tok yarim sinusoidal shaklda bo‘ladi, yuklamadagi
kuchlanish shakli ham shunday shaklda bo‘ladi. Bu to‘g‘rilangan
tok bitta davrda yuklamadan oqib o‘tadigan to‘g‘rilangan tokning
o‘rtacha qiymati bo‘lgan o‘zgarmas tashkil etuvchiga ega bo‘ladi.
Bir taktli to‘g‘rilash sxemasida quyidagi munosabatlar o‘rinli
hisoblanadi.
U
0
= ( 2 /
) · U
2
= 0,45 · U
2
;
I
0
= (2/
) · I
2
= I
2
/ 1,57 = 0,637 · I
2
.
Yopiq ventilga qo‘yiladigan teskari kuchlanish transfor-
mator ikkilamchi chulg‘amiga qo‘yiladigan kuchlanishga propor-
sional bo‘ladi:
U
TES
= U
m
=
· U
0
= 3,14 · U
0
= U
2
· 2 ,
ya’ni, to‘g‘rilangan kuchlanishda
martaga katta bo‘ladi. To‘g‘-
rilangan kuchlanish va tok pulsatsiyasining chastotasi f
to‘g‘
= f
tar
bo‘ladi (ya’ni m=1).
10.8-rasm. Bir fazali bir taktli to‘g‘rilash sxemasi
va vaqt diagrammalari.
Tr
VOL
u
1
wt
wt
wt
wt
wt
u
v
u
obr
f)
e)
a)
b)
d)
R
n
|
