İon mübadilə üsulu. İon mübadiləsi üsulu ilə suyun yumşaldılması üçün qeyri-üzvi və üzvi tərkibli sorbentlər – tərkibində xarici mühitin ionları ilə mübadilə oluna bilən mütəhərrik ionları olan bərk maddələr tətbiq olunur.
Qeyri-üzvi sorbent olaraq ən çox permutit adlı alümosilikat Na2[Al2Si2O8]nH2O tətbiq edilir və sxematik olaraq Na2R kimi göstərilir.
Ca(HCO3)2 + Na2R CaP + 2NaHCO3
CaSO4 + Na2R CaP + Na2SO4
İşlədilmiş permutili qatı NaCl məhlulu ilə yumaqla bərpa edilir:
CaP + 2NaCl Na2R + CaCl2
Son vaxtlar suyun yumşaldılması üçün mübadilə tutumu yüksək olan sintetik üzvi qətranlardan – ionitlərdən istifadə olunur.
İonitlər iki qrupa bölünür: kationit və anionitlər. İonitin tərkibindəki mütəhərrik ion kation olduqda kationit, anion olduqda isə anionit adlanır.
Kationitlər qara və ya tünd qonur rəngli dənəciklər şəklində olur. Ən çox KU-1, KU-2, KU-23, SBS – markalı kationitlər işlənir.
Anionitlər ağ, çəhrayı və ya qəhvəyi rəngli dənəvər maddədir: AB-16, AB-17, EDE-10P və s.
İstifadə olunmuş kationitlər HCl və H2SO4 turşuları ilə, anionitlər isə NaOH məhlulu ilə yuyulmaqla bərpa edilir (regenerasiya).
R2Ca + 2HCl 2RH + CaCl2
R2SO4 + 2NaOH 2ROH + Na2SO4
Burada R – mürəkkəb üzvi radikaldır. Suyun tam duzsuzlaşdırılması üçün onu əvvəlcə H+ kationundan, sonra isə OH anionitdən keçirilməsi lazımdır:
2RH + Ca(HCO3)2 R2Ca + 2H2CO3
İkinci mərhələdə suyu OH -anionitdən keçirtdikdə neytrallaşma reaksiyası gedir:
2ROH + H2CO3 R2CO3 + 2H2O
2ROH + H2SO4 R2SO4 + 2H2O
ROH + HCl RCl + H2O
Dostları ilə paylaş: |
