Elm dunyasi 7 mehi++2++++ Layout 1

85
ELM DÜNYASI
/ Elmi‐kütləvi jurnal / 03 (07) 2014
Yetirmişli Qurban Cəlal oğlu
4 sentyabr 1952‐ci ildə anadan olub.
Azərbaycan Dövlət Universitetinin faydalı qa ‐
zıntı yataqlarının geologiyası və kəşfiyyatı fa kül ‐
təsini bitirib.
Geologiya‐minerologiya elmləri doktorudur,
dosentdir.
Elmi əsərlərinin sayı 104, xaricdə çap olunan
əsərlərinin sayı 40‐dır.
30 iyun 2014‐cü ildə “seysmologiya” ixtisası
üzrə AMEA‐nın müxbir  üzvü seçilib.
Əsas elmi əsərlərinin siyahısı:
1. Deep Earthquakes beneath the Nothern
Caucasus: Evidence of Active or Recent Subduction
in Western Asia. Bulletin of the Seismological
Society of America, Vol.102, No.2, April 2012,
pp.862‐866
2. Скоростная модель земной коры Азер 
‐
байджана по данным цифровых сейс ми ческих
станций. Геология и Геофизика Юга России,
№1/2012, ISSN 2221‐3198, с. 59‐73
3. Развитие сейсмологических и сейс мо прог ‐
ностических исследований в Азер байджане. Azər ‐
baycan ərazisində seysmoproqnoz mü 
şa 
hidələrin
kataloqu, 2012, c. 151‐166
4. Seismological and seismo‐predicting research
in Azerbaijan. ESC 2012, Book of Abstracts
European Seismological Commission 33rd General
Assembly 19‐24 August 2012 and Young
Seismologist Training Course 25‐30august 2012,
Moscow‐Obninsk, Russia, pp. 192‐193
5. Кавказ: Азербайджан. Землетрясения Се ‐
верной Евразии в 2007г., РАН Геофизическая
Служба,  Обнинск  2013, с. 79‐86
6. ЛЕРИКСКОЕ‐II ЗЕМЛЕТРЯСЕНИЕ 11 июля 2007
г. с КР=12.3, МW=5.2, I0=6 (Азербайджан). Зем ‐
летрясения Северной Евразии в 2007г., РАН
Геофизическая Служба,  Обнинск  2013, с. 373‐384
7. АХСУИНСКОЕ ЗЕМЛЕТРЯСЕНИЕ 23 августа 2007 г.
с КР=11.6, Мs=3.8, I0=5 (Азербайджан). Зем 
‐
летрясения Северной Евразии в 2007г., РАН
Геофизическая Служба,  Обнинск  2013, с. 408‐414
8. ТЕРТЕРСКОЕ ЗЕМЛЕТРЯСЕНИЕ 19 сентября
2007 г. с КР=11.7, I0=5 (Азербайджан). Зем ле тря ‐
сения Северной Евразии в 2007г., РАН Гео 
‐
физическая Служба,  Обнинск  2013, с. 415‐421
9. FEATURES OF SEISMICITY OF AZERBAIJAN PART
OF THE GREATER CAUCASUS.  Journal of Georgian
Geophysical Society, Issue (A), Physics of Solid Earth,
v. 16a, 2013, pp. 55‐60
10. Извержение грязевого вулкана Локбатан 20
сентября 2012г.: Новые свидетельства во 
спол 
‐
няемости ресурсов углеводородов. Azərbaycan
Milli Elmlər Akademiyası XƏBƏRLƏR Yer Elmləri, 2013
№ 2, с.18‐25
Əsas nəticələri:
1. İlk dəfə Azərbaycan ərazisində eninə dal ğa ların
polyarizasiyasının parametrlərinin çoxkanallı qeyd
olunan telemetrik stansiyaların məlumatları əsasında
qiymətləndirilmə üsulu öyrənilmişdir ki, bu da eninə
dalğaların  nöqtələrinin  trayek to ri ya sının  öy rənil mə ‐
sinə, onların müxtəlif dərinliklərdə istiqamətlərinin
dəyişdirilməsinin təhlil edilməsinə və geoloji mühitin
mürəkkəb quruluşunda eninə dalğaların təyin edil ‐
məsinin effektivliyinin ar tırıl masına imkan yaradır. 
2. İlk dəfə Azərbaycanın telemetrik stansiyaları
şəbəkəsinin məlumatları əsasında Orta Kür çökək ‐
liyində müşahidə məntəqələrində P və S dalğa larının
gəlmə vaxtlarına düzəlişlər verməyə və zəlzələ hipo ‐
sentrlərinin koordinatlarının təyinini əhəmiyyətli
dərəcədə yüksəltməyə imkan verən yer qabığının
ədədi sürət modeli tərtib olun muş dur. 
3.  İlk dəfə olaraq elektron məlumat bazası əsa ‐
sın da geofiziki sahələrin parametrlərinin kompleks
interpretasiyası, nəticələrin qrafiki, 3D formatında
vizuallaşdırılması, modellərin qu rul ması və geofiziki
sahələrdə seysmoanomal effektlərin aşkarlanmasına
imkan verən proqram paketi yaradılmışdır.
4. Geomaqnit sahəsinin parametrlərinin analizi
əsasında Azərbaycanın seysmogen zonalarında (Bö ‐
yük Qafqaz və Talış zonası) zəlzələlərin baş verə
biləcək zonaları müəyyən edilmişdir və bu həmin
zonalarda seysmik aktivliyin ssenarisinin inkişafını
izləməyə imkan verdi.

---

86
ELM DÜNYASI
/ Elmi‐kütləvi jurnal / 03 (07) 2014
5. İlk dəfə Azərbaycan seysmotelemetrik stan ‐
siyaların məlumatları əsasında instrumental üsulu ilə,
Lökbatan palçıq vulkanının 3 səviyyəli püskürmə
prosesi qeyd olunub. Hər bir püskürmənin davamlığı,
dərinliyi və ayrılan enerjisi təyin olunub.
6. Azərbaycan seysmotelemetrik stansiyaların
məlumatları əsasında, ocaq mexanizmlərinin məlu ‐
mat bazası yaranıb (M≥2,5) və respubllika ərazisinin
fərdi seysmogen zonalarında seys motek tonik defor ‐
masiyaların xüsusiyyətləri müəyyən olunub.
Kadr hazırlığı:
elmlər doktorlarının sayı
fəlsəfə doktorlarının sayı: 2 
Elmi‐pedaqoji fəaliyyəti: 
BDU, 2007
–
2010‐cu illər.
Təltif və mükafatları:
1. AR "Tərəqqi" medalı, 14.02.2005
2. AMEA RH tərəfindən 50 illik yubileyi
münasibəti ilə Fəxri Fərmanla təltif edilmişdir,
2003‐cü il.
İşlədiyi illər
Təşkilatın adı
Vəzifəsi
29.02.1975–
12.09.1977
AREA Gİ 
Böyük laborant
12.09.1977–
01.07.1980
AREA Geofizika Cihazqayırma
Xüsusi Konstruktor Bürosu  
Mühəndis, böyük mühəndis,
aparıcı-mühəndis
01.07.1980–
01.02.1984
AREA "Geofizika" EM 
TMGE TMSP-1
Rəis müavini
01.02.1984–
18.02.2000
AREA "Geofizika" EM 
TMGE-nin
Rəis müavini
18.02.2000–hal-
hazırda
AMEA nəzdində RSXM-in 
Baş direktorun birinci müavini, 
Baş direktorun vəzifəsinin icraçısı,
Baş direktor
Əmək fəaliyyəti haqqında qısa məlumat:
Kəngərli Tələt Nəsrulla oğlu
21 noyabr 1948‐ci ildə anadan olub.
Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU)
“faydalı qazıntı yataqlarının geologiyası və kəşfiy ‐
yatı” ixtisasını bitirib.
Geologiya‐minerologiya elmləri doktorudur.
Elmi əsərlərinin sayı 109, xaricdə çap olunan
əsərlərinin sayı 57‐dir.
30 iyun 2014‐cü ildə “geotektonika” ixtisası üzrə
AMEA‐nın müxbir üzvü seçilib
Əsas elmi əsərlərinin siyahısı: 
1. Кенгерли Т.Н.  Этапность  формирования  по‐
кровов тектонически расслоенного альпийского
чехла Большого Кавказа в пределах Азербай‐
джана // Известия НАН Азербайджана, Науки о
Земле, 2005, №4, с.37‐44;
2. Кенгерли Т.Н., Ахмедбейли Ф.С., Коробанов
В.В., Алиев А.М. Большой Кавказ / Геология Азер‐
байджана: В 7‐ми томах, Т.IV. Тектоника. Под ред.
В.Е.Хаина и Ак.А.Ализаде. Баку: Nafta‐Press, 2005,
с.43‐213;
3. Кенгерли Т.Н. Дифференцированно‐смещен‐
ные тектонические пластины в инфраструктуре

---