166
Konsentratın (kollektiv) makrokomponentlərə görə analizi
Konsentrat,
q
Komponentlər, %
Həllolmayan
hissə,%
Közərmə
zamanı
itgi,%
Mo
Cu
Fe
2
O
3
Al
2
O
3
SiO
2
2,000
3,8
1,4
38,6
13,6
9,02
18,8
15,4
Aparılan təcrübələrə nəzarət etmək üçün (molibdenin təyini) ekspres metod seçilmişdir. Flotasiya
məhsulu−konsentrat qurudulur, 2 q nümunə götürülərək sabit kütləyə gətirilir və 550 − 600
0
C
temperaturda 1 saat müddətində közərdilir. Sonra nümunə 20 ml 8 %-li Na
2
CO
3
məhlulu ilə qarışdırılaraq
2 − 3 dəqiqə qaynadılır və süzülür. Süzüntüdə Mo rodanid kompleksi şəklində [2] kolorimetrik təyin
edilir.
Ədəbiyyat materialının təhlili göstərir ki, kollektiv molibdenit konsentratının selektiv
flotasiyasından yüksək qatılıqlı molibdenit konsentratının alınması təmizləmə əməliyyatının sayından
asılıdır. Belə ki, 8 − 10 dəfə təmizləmədən sonra konsentratda molibdenin miqdarı 50 − 55 %, çıxım isə
90 − 95 % təşkil edir.
Proses davam etdirilmiş və Parağaçay molibdenit filizinin kollektiv flotasiyası məhsulu olan
molibdenit konsentratının (3,8 % Mo) molibdenə görə seçici flotasiya şəraiti öyrənilmişdir. Bu məqsədlə
seçilmiş flotoreagentlər − toplayıcı kimi kerosin, heptan, oktan karbohidrogenlərdən və neytral
yağlardan, köpükəmələgətirici olaraq əlif yağı və dioktilftalatdan istifadə edilmiş, onların selektivliyi
yoxlanmışdır. Alınan nəticələr kerosin və əlif yağından istifadəyə imkan vermişdir.
I təmizləmədə seçici flotasiya şəraiti: toplayıcı ağ neft (kerosin), nümunə 200 q, su 650 q,
köpükəmələgətirici əlif yağı 120 q/t, natrium sulfid 1,2 kq/t, natrium sulfit 200 q/t, natrium silikat 880 q/t,
mühitin pH-ı 9,5-10,0, vaxt 5-7 dəqiqə olmaq şərti ilə toplayıcının miqdarından asılılıq müəyyən
edilmişdir. Alınan qiymətlərdən aydın olmuşdur ki, toplayıcının miqdarı artdıqda konsentratda
molibdenin miqdarı aşağı düşür. Buna səbəb digər mineralların da toplayıcının yuxarı miqdarı ilə
flotasiya olunmasıdır. Toplayıcının miqdarının (neftin) optimal olaraq 90 q/t oluğunu nəzərə alıb növbəti
təcrübələrdə seçilən miqdardan istifadə edilmişdir. Prosesin gedişində molibdenitlə birlikdə mis
mineralının da flotasiya olunduğu müyyənləşdirilmişdir. I təmizləmə əməliyyatından sonra alınan
konsentratda molibdenin miqdarı 11,0-12,0 %, çıxım isə 65,0 % təşkil etmişdir. Köpükləndirici kimi əlif
yağının miqdarının prosesə təsiri öyrənilmişdir. Aparılan təcrübələrin nəticələri cədvəl 4-də verilmişdir.
Cədvəl 4
Əlif yağının miqdarının müyyənləşdirilməsi
S
№
Materi-
alın
adı
Köpük
əmələ-
gətirici,
q/t
Alınan
konsen-tratın
kütləsi, q
Konsen-
tratın
çıxımı,%
Nümunədə
komponent-
lər,%
Konsentratda
komponentlər,%
Çıxım,%
Cu
Mo
Cu
Mo
Cu
Mo
1
Kollek-
tiv flot.
məhsulu
200
100
100
100
100
100
100
100
2 Konsentra
t
60
33
16,5
1,45
3,91
3,65
12,12
41,55
51,15
3
Konsentra
t
80
35
17,5
1,45
3,91
3,87
13,51
46,69
60,46
4 Konsentra
t
100
38
19,0
1,45
3,91
3,52
11,23
46,02
54,57
Cədvəldəki qiymətlərdən görünür ki, I təmizləmə üçün köpükləndiricinin miqdarı optimal olaraq
80 q/t təşkil edir.
Seçilmiş optimal şəraitdə I təmizləmə əməliyyatından sonra alınmış konsentratda molibdenin
miqdarı ~12 %, misin miqdarı 3,65 % olmuşdur. Bu şəraitdə müəyyən miqdar (1,5 kq) konsentrat
toplanaraq II təmizləmə əməliyyatından keçirilmişdir.
II təmizləmə prosesinin flotasiya rejimi: nümunə 100 q, su 800 ml, köpükləndirici 80 − 85 q/t,
ləngidicilər Na
2
S − 0,6 kq/t, Na
2
SO
3
− 130 q/t, Na
2
SO
3
− 350 q/t, mühitin pH-ı 9,5 − 10,0, vaxt 5-7 dəqiqə
olmaqla molibdenin qatılaşmasına toplayıcının miqdarından asılılığı müəyyənləşdirilmişdir. Təcrübələrin
gedişi zamanı toplayıcının 70 q/t-a uyğun gələn miqdarında digər faktorların təsiri də yoxlanmışdır. Belə ki,
167
ikinci təmizləmə əməliyyatında köpükəmələgətirici kimi əlif yağı və dioktilftalatın sərfi uyğun olaraq 70 q/t və
60 q/t, natrium sulfitin 110 − 180 q/t, natrium silikatın 320 − 350 q/t həddində olduqları
müəyyənləşdirilmişdir. Mühitin pH-ı 9,0 − 9,5 götürülmüş və prosesin aparılma müddəti 7- 10 dəq. olmuşdur.
Seçilmiş optimal şəraitdə II təmizləmədən sonra alınan konsentratda molibdenin miqdarı 19,5 −
21,5%, çıxım 68 %, misin miqdarı 6,75 %, çıxım isə 70,0 % olmuşdur.
Beləliklə, 3,8 %-li molibden konsentratından I təmizləmə prosseindən sonra 11,0 − 12,0 %-li
molibden və 3,55− 3,65 %-li mis konsentratı alınmışdır. II təmizləmə əməliyyatından sonra konsentratda
molibdenin qatılığı ~ 19- 20 % olmaqla çıxım ~ 68 %, misin qatılığı~ 6,75 % olmaqla çıxımı ~70 % təşkil
etmişdir. Bu da Parağaçay filizindən molibden-mis konsentratının alınmasına imkan verə bilər.
ƏDƏBİYYAT
1.
Бочаров В.А, Игнаткина В.А., Ж. Баатархуу, В.А. Бочаров. О выборе способов разделения
сульфидного медно-молибденового концентрата с использованием высокомолекулярных
органических депрессоров.
http://metal-archive.ru/osnovy-metallurgii / 1705-.html
, 2007, семинар
2.
Бусев А.И. Аналтическая хмия молибдена. М.: 1962, 300 с.
3.
ВНИИ Цветмет, технология обогащения полиметаллических руд. М.: «Недра», 1972. с. 95-102
4.
Гиллебранд В.Ф., Лендель Г.Э., Брайт Г.А., Гофман Д.И. Практическое руководство по
неорганическому анализу. Москва: Химия, 1966, 1112 с.
5.
Зимин А. В.
,
Шумская Е. Н.
,
Арустамян М. А.
и др. Способ флотации медно-молибденовых
руд. Патент PФ № 2340405.
6.
Игнаткина В. А., Бочаров В. А., Баатархуу Ж. Флотация порфировых медно-молибденовых руд с
использованием различных собирателей и вспенивателей.
Горный информационно-аналитический
бюллетень (научно-технический журнал)
Выпуск № 7 2007.
7.
Рамазанов М.Р., Пилецкий В.М. Перспективы производства молибденого концетрата на
Алмалыкском горно-металлургическом комбинате. Ж., «Цветная металлургия». М.: 1981, №9, с. 96-98
8.
Тарышкин И.В., Глазунов Л.Н.,Мешаниова В.И. и др. Полупромышленные испытания
усовершенственной схемы обогощения сульфидных медномолибденовых руд. Жур. Цветные
металлы, №2, 1984, с.89-91
ABSTARCT
Nigar Babayeva, Ahmed Garayev
The conditions of enrichment of paragachay molybdenum ore
The composition of the Paragachay molybdenum ore was determined chemical analysis and the
study optimal conditions for the enrichment of the Paragachay molybdenite in the ore of collective
flotation prosses: the concentrate obtaining the sample of 200 g, 600 g of water, kerosene 100-150 g/t,
linseed oil 100-125 g/t, sodium sulfide 5,5 kg/t, liquid glass, 0.4 kg/t, with sodium carbonate pH 9.5 -
10.5, 5 - 7 minutes, and according to the concentration of molybdenum 3.8 - 4.0%, yield was 70%. Also,
it was found that the selectively of flotation ore depends directly on the the nature of the flotations reagent
and particle size. After the flotation selectively was obtained 19-20% molybdenum and about 6.0%
copper concentrate from the collective concentrate product.
РЕЗЮМЕ
Нигар Бабаева, Ахмед Караев
Исследования условий обогащения парагачайской молибденитовой руд
Химическим анализом определен состав Парагачайской молибденитовой руды. Разработан метод
коллективной флотации молибденита. Оптимальное условие коллективной флотации: образец 200
г, вода 600 г, керосин 100 - 150 г / т, олиф 100 - 125 г / т, сульфид натрия - 5,5 кг / т, жидкое стекло,
0,4 кг / т, рН 9,5 - 10,5, время проведения процесса 5 - 7 минут, а молибден в концентрате 3,8 -
4,0%, выход концентрата составил 70%. Также было установлено, что селективная флотация
зависит от размера частиц и характера флотореагента. При селективной флотации получен
концентрат содержащий 19 - 20% молибден и около 6,0 % - медный концентрат.
NDU-nun Elmi Şurasının 27 aprel 2017-ci il tarixli qərarı ilə çapa tövsiyyə
olunmuşdur. (protokol № 08).
Məqaləni çapa təqdim etdi: Kimya elmləri doktoru, professor T.Əliyev
Dostları ilə paylaş: |