mükəmməl və az mükəmməl kimi ierarxik şəkildə bir-biri ilə
əlaqədə olurlar.
Təbii dil elmi anlayışlann ilk ifadə vasitəsi olmuşdur, lakin
mürəkkəbləşən bilik süni işarə sistemlərinin də məsələn, riyazi
dilin meydana gəlməsinə səbəb oldu.
Nə üçün insanlar əsasən yazı, yəni təsəvvürlər və anlayışlar
üçün deyil, məhz səslər üçün işarə sistemi yaratdılar? Yazı,
partnyorlar (tərəf-müqabillər) arasında ünsiyyət vasitəsi kimi
nəzərdə tutulub, çox vaxt bir-birindən çox uzaqda olduğundan
onlar ola bilsin ki, şəxsən heç görüşmürlər. Ona görə də bu
prosesin meydana gəlməsini nəzərdən keçirərkən təbii olaraq
ehtimal etmək olar ki, burada müəyyən mənada bioloji tələbat
əsas deyil. Burada birgə yaşayışın sosial təşkili ilə şərtlənən
tələbat həlledici rol oynaya bilər. Yalnız yazı, bilavasitə danışıq
əlaqələrinin məhdud məkan və zaman sərhədlərindən kənara
çıxmasına imkan verir.
Nəticə etibarilə yazı müəyyən fikir kimi özü də insanların
idrak fəaliyyətinin predmeti olmuşdur. Bu, əlbəttə, insan
idrakının inkişafının daha sonrakı mərhələsində baş vermişdi.
Fikrin yazı vasitəsilə ifadə edilməsinin çoxdan başlamış
təkmilləşmə prosesi indi də davam edir.
Bununla yanaşı qeyd etmək lazımdır ki, insan dilinin
başlanğıc və əsas forması şifahi nitqdir. Onun vasitəsilə istənilən
məzmunlu fikri ifadə etmək olar.
Platon göstərirdi ki, yazı çoxlu problemlər yaradır və şifahi
sözə bir sıra şübhəli xidmət göstərir. İlk növbədə Platon yazını -
sofıst saxtakarlığı, həqiqi biliyin mnemotexnika^^ ilə əvəz
olunması hesab edirdi. Onun fikrincə yazı, təbii yaddaşın
itirilməsinə və yaxud pozulmasına gətirib çıxarır; daha sonra.
Platona görə yazıda sadə kütlə başlanğıcı üstünlük təşkil edir,
belə ki, onun məlumatı hər bir konkret ünvan üçün
uyğunlaşmayıb. Aristokratik şifahi söz isə həmişə konkret insana
və yaxud auditoriyaya yönəlir. Bu mənada yazı öz
məsuliyyətsizliyi ilə fərqlənir, çünki onun müəllifi artıq onu nə
istiqamətləndirə, nə də nəzarət edə bilir. Platon deyirdi ki, yazı
həmçi-
Dostları ilə paylaş: 
