.
ola bilər. Məsələn, maye halında suyun ölçüsü normal atmosfer
təzyiqi şəraitində 0°C-dən 100°C qədər olur. 0°C-dən aşağı
temperaturda su buza çevrilir, 100°C temperaturda su
buxarlanır. Hər bir metal yalnız müəyyən temperatura qədər
bərk vəziyyətdə qalır. Məlumdur ki, müxtəlif elementlərin
atomlan bir- birindən yalnız onunla fərqlənirlər ki, onlann
atomlannda müxtəlif miqdarda praton var. Nüvədə pratonlann
sayını dəyişmək kifayətdir ki, bir element başqa elementə
çevrilsin.
Ölçünü müəyyənləşdirmək üçün gerçəkliyin riyazi üsullarla
təsvirinə müraciət etmək tələb olunur. Hegel deyirdi: “Təbiətin
riyaziyyatı... öz mahiyyətinə görə ölçü haqqında elm olmalıdır.
Onun fikrincə bu kateqoriya ölçmə prosesi, real əşyalar
arasındakı münasibətləri qurmaq ilə əlaqədardır. Əşya isə yalnız
0
vaxt ölçülə bilər ki, o müəyyən qaydalara, qanunauyğunluğa
tabe edilir. Əgər bu münasibətin iki tərəfi müxtəlif key-
fıyyətlidirsə, onda ölçünün sonrakı inkişaf mərhələsində yeni və
daha konkret ölçü növləri yaranır. Məsələn, məkan və zaman
kimi keyfiyyətlərin qarşılıqlı münasibətindən yeni ölçü - sürət
meydana gəlir; kütlə və həcmdən sıxlıq yaranır. Axırıncını
Hegel əşyanın özünə münasibətdə xarici olan ölçüdən - sürətdən
fərqli olaraq real ölçü adlandırmışdı.
Dostları ilə paylaş: 
