dursa həqiqidir, bəzi fikirlər başqalanna nisbətən faktlara daha
çox uyğundursa, onlara nisbətən həqiqətə yaxın hesab edilir.
Biliyin əsaslandırılması problemi idrak nəzəriyyəsinin
təməlidir. Burada hər şeydən əvvəl əsl başlanğıcın, yəni biliyin
təməlinin nə olduğunu aşkarlamaq tələb olunur. Elmi idrakın
sonrakı inkişafının necə keçməsindən asılı olmayaraq elmin
təməli sarsılmaz olmalıdır. Əgər təməl düzgün qurulubsa - bina
uçmaz. Fəlsəfə tarixində həm hissi təcrübə, həm rasional
intuisiya, həm də ağıl belə başlanğıc təməli olmaq iddiası ilə çıxış
etmişlər.
Eksperimental sınaq avtomatik proses deyil. Bir tədqiqat
mərhələsində həlledici görünən eksperiment sonradan inandırıcı
olmur və yaxud əksinə. Nəzəriyyəyə açıq-aydın uyğun gəlməyən
eksperimentlər həmişə onlardan imtina etməyə gətirib çıxarmır.
Tam müvəffəqiyyətlə hər cür sınaqdan keçmiş nəzəriyyələr bir
çox hallarda əvvəllər o qədər də əhəmiyyətli hesab edilməyən
uyğunsuzluğa görə rədd edilir. Son sözü həmişə alimlərin
razılaşdınimış ümumi fikri müəyyən edir. Hətta bu halda da
həqiqətin kriterisini obyektiv müəyyənləşdirmək çox çətin olur.
Zaman keçdikcə kriterilər də dəyişif və əvvəllər razılaşdırılmış
qərara yenidən baxılır. Nəzəriyyənin yoxlanılma prosesi, onun
yaradılma prosesi kimi heç vaxt başa çatmır və yaradıcılıq tələb
edir.
Dostları ilə paylaş: 
