106
soyuqdəymələrdə, mədə-bağırsaq xəstəliklərində iĢlədirlər. Bundan əlavə qurudulmuĢ moruq
meyvələrini qaraqınıq otu ilə bir yerdə dəmləyib iltihabı aradan qaldıran
və mədənin həzm prosesini
yaxĢlaĢdıran dərman kimi istifadə edirlər. Tibet təbabətində dəmləmə və cövhərindən əsəb
sistemində,yoluxucu xəstəliklərdə iĢlədilir.
Moruqdan ən çox uĢaq pəhriz xörəklərinin hazırlanmasında istifadə edilir. Meyvələrindən
mürəbbə, cem, Ģəkər, spirtsiz içkilər, Ģirə, çaxır, kvas, dondurma və s. Hazırlayır, qənnadı
məmulatlarını çəhrayı və qırmızı rəngə boyayırlar. Meyvəsindən hazırlanan Ģirədən dərman
preparatlarına xoĢ iy vermək və keyfiyyətini yaxĢılaĢdırmaq üçün istifadə edilir. Moruq yaxĢı
nektar bitkidir. ġəffaflığına, ətirliliyinə, Ģirinliyinə və keyfiyyətinə görə balı cökə balından heç də
fərqlənmir. Tərkibində 33%-dən artıq qlükoza, 41% sellüloza və s. tapılmıĢdır. 1 hektar moruğun
çiçəklərindən 70, bağ moruğundan isə 50 kq bal əldə edilir.
Moruqdan müalicə preparatlarının hazırlanması.
Cavanlıq və uzunömürlülük eliksirinin hazırlanması. Moruğun bütün hissələri kökündən,
çiçək yatağından tutmuĢ yarpağına qədər müalicəvi təsirə malikdir. Giləmeyvəsi damar divarlarını
möhkəmləndirir, ödqovucu və sidikqovucu təsirə malikdir.
Bundan baĢqa moruğun giləmeyvəsi orqanizmdə alkaqolun və kəskin
zəhərləyici maddələrin
ani surətdə kənar edilməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Meyvəsi xəstəliktörədən
mikroorqanizmlərin orqanizmə təsirini zəiflədir və xəstənin tez sağalıb ayağa durmasına kömək
edir.
Buna görə də xalq təbabətində moruq mürəbbəsi qripə, zökəmə, kəskin virus xəstəliklərinə
qarĢı profilaktik vasitə kimi geniĢ surətdə istifadə edilir. Tərkibindəki fol turĢusu orqanizmin
immunitetini artırır. Moruğun giləmeyvəsində çoxlu miqdarda sellüloz olduğu halda, yağ maddəsi
aĢkar edilməmiĢdir. Buna görə də moruqdan nə qədər yesən də kökəlmə prosesi baĢ verməyəcəkdir.
Bitkinin yarpaq, çiçək və kök hissəsində çoxlu miqdarda 100 q (400-500 mq) C vitamini
olduğundan ondan hazırlanan çay orqanizmdə immunitetin və fıziki qüvvənin artmasına köməklik
göstərir. Əbəs yerə moruğu sağlıq və uzunömürlülük vasitəsi adlandırmırlar. QurudulmuĢ yarpaq və
çiçəklərindən hazırlanan cövhər boğaz ağrıları, laringit, bronxit zamanı baĢ verən öskürəyi azaldır,
daxili qanaxmaları dayandırır. Yarpaqlarından hazırlanmıĢ dəmləmədən dəridə əmələ gələn çiban
yaralarının müalicəsində istfiadə edilir.
Qəbizlik və spirtli içkilərin qəbulu zamanı baş verən intoksikasiyalarda. Səhər tezdən
acqarına 1 stəkan moruq yeyib üzərindən 2 stəkan yaĢıl və yaxud açıq rəngli çay qəbul edin.
Qanazlığında, vegetativ damar ağrılarında. Nahar və günorta yeməyi zamanı stəkanın 1/3
hissəsi qədər moruq yeyin. Yeməkdən sonra Ģəkər qarıĢdırılmıĢ 2 xörək qaĢığı qaymaq və yaxud
xama qəbul edin.
Şəkərli və yaxud şəkərsiz diabet zamanı. 1 stəkan qaynar suyun tərkibinə 2 xörək qaĢığı
quru moruq yarpağı əlavə edib 30 dəqiqə dəmlədikdən sonra süzün. AlınmıĢ cövhərdən stəkanın
1/3 hissəsi qədər gündə 3 dəfə, yeməkqabağı qəbul edin.
İshal və qanaxmalar zamanı. 2 stəkan qaynar suya 4 çay qaĢığı doğranmıĢ quru yarpaq və
moruq giləmeyvəsi tökün və qapaqla örtüb 2 saat dəmlədikdən sonra süzün. Isti halda gündə 4
dəfə, 0,5 stəkan qəbul edin.
Malyariya zamanı. 1 stəkan qaynar suya 2 xörək qaĢığı quru meyvəsindən əlavə edib, 30
dəqiqə dəmləyib süzün. Ġsti halda hər 2
saatdan bir, gündə 2-3 stəkan qəbul edin.
Qrip və soyuqdəymə zamanı. 1 stəkan qaynar suya 4 xörək qaĢığı təzə dərilmiĢ yaĢ
giləmeyvəsindən və yaxud 2 xörək qaĢığı quru meyvəsindən əlavə edib termosda 10-15 dəqiqə
dəmləyib süzün. Aldığınız dəmləmədən isti halda 4 saatdan bir 1 stəkan için.
Pankreatit, dəri xəstəliklərində. 1 litr qaynar suya 5 xörək qaĢığı doğranmıĢ quru yarpaq və
çiçəyindən əlavə edib termosda 15-20 dəqiqə dəmlədikdən sonra gündə 2-3 dəfə, stəkanın 1/4
hissəsi qədər qəbul edin.
Viruslu hepatitdə. Yabanı moruğun yarpaq, çiçək və giləmeyvəsinin hərəsindən 1 xörək
qaĢığı götürüb qarıĢdırın. AlınmıĢ qarıĢıqdan 2 xörək qaĢığı 1 stəkan qaynar suya tökün və ağzını
qapaqla örtüb isti yerdə 15 dəqiqə dəmləyin. Sonra aldığınız cövhərindən çayla birlikdə gündə
stəkanın yarısı qədər 2-3 dəfə qəbul edin.