ĠƏRIƏt hökmlərinin izahi ayətullah əl-uzma Məkarim ġirazi

ġəriət risaləsi 
358 
18. E’tikafda beĢ Ģey haramdır: 
a) Zövcədən ləzzət almaq. Ġstər yaxınlıq, ehtiyata əsasən, istər toxunmaq 
vasitəsi ilə. 
b) Ġstimna. Ehtiyata əsasən, zövcə vasitəsi ilə halal istimna olsa belə. 
c) Ləzzət məqsədi olmasa belə ətir və xoĢ qoxuları iyləmək. 
ç) AlıĢ-veriĢ, hətta mütləq ticarət. Ehtiyata əsasən zərurət olmadıqda. 
Amma tikiĢ kimi halal dünyəvi iĢlərlə məĢğul olmaq mümkündür.
d) Qələbə, üstünlüyü göstərmək məqsədi ilə dini və dünyəvi mövzularda 
höcətləĢmək. Bu iĢin gündüz və ya gecə baĢ verməsinin fərqi yoxdur.
19. E’tikaf edən Ģəxs dünyəvi iĢlər görüb mütaliə edə bilər. Amma bu 
qəbil iĢlərdən uzaqlıq və ibadətə diqqət daha yaxĢıdır.
20. Əgər e’tikaf edən Ģəxs qeyd olunan yollardan biri ilə e’tikafını batil 
etsə, e’tikaf vacib olmuĢsa, qəzasını yerinə yetirməlidir. Əgər qeyri-
müəyyən vacibsə və 3-cü gün pozulmuĢsa, yenə qəzası yerinə yetirilməlidir. 
1-ci və 2-ci gündə baĢ verdikdə qəzası vacib deyil. E’tikafın qəzasını dərhal 
yerinə yetirmək vacib deyil. 

---

Mündəricat 
359 
CƏNAB AYƏTULLAH-ÜZMA MƏKARĠM ġĠRAZĠNĠN 
HƏYATINA ÖTƏRĠ BĠR BAXIġ 
Bərəkətli baĢlanğıc 
Cənab Ayətullah-üzma Məkarim ġirazi hicri-qəməri 1345-ci ildə ġiraz 
Ģəhərində dindar bir ailədə dünyaya göz açmıĢdır. Bu ailə öz əxlaqi 
üstünlükləri ilə tanınmıĢdır. Cənab ustad ibtidai təhsilini ġirazda baĢa 
çatdırmıĢdır. Onun güclü yaddaĢı və misilsiz istedadı Ģagirdlər arasında 
seçilməsinə səbəb olmuĢdur. 
Elmə maraq 
Cənab ustadın ailə üzvləri arasında ruhani olmasa da, Ġslam maarifinə 
eĢqi onu bu iftixarlı sahəyə sövq etmiĢdir. Ustad təqribən 14 yaĢında ġirazın 
Ağababaxan mədrəsəsində dini təhsilə baĢlamıĢdır. Qısa bir müddətdə sərf, 
nəhv, məntiq, məani, bəyan və bədii sahəsində zəruri biliklərə 
yiyələnmiĢdir. Daha sonra fiqh və üsulla məĢğul olmuĢ, fövqəladə istedadı 
sayəsində 4 il müddətində müqəddimə, orta və ali səth dərslərini baĢa 
çatdırmıĢdır. Həmin illərdə ġiraz elmi hövzəsinin tələbələri də onun 
biliyindən faydalanmıĢlar. Ustad özü təhsil almaqla yanaĢı bə’zən bir gündə 
8 sinifdə tədrislə məĢğul olmuĢdur. 
Cənab ustad 18 yaĢında ikən Qum elmi hövzəsinə daxil olmuĢdur. Həmin 
vaxt 
dövrün 
böyük 
ustadları Ayətullah-üzma Bürucerdi, baĢqa 
ayətullahların dərsindən 5 ilə yaxın bəhrələnmiĢdir.