|
Ёш даврлари психологияси ва педагогик психологияportal.guldu.uz-YOSH VA PEDAGOGIK PSIXOLOGIYA
Mavzu:
Yosh davrlari psixologiyasi .
R E J A :
1.
Yosh davrlari psixologiyasi va pedagogik psixologiya fanining predmetihaqida tushuncha.
2.
Fanning asosiy rivojlanish bosqichlari. Psixik rivojlanish talqinida 2 ta asosiy: biogenetik va
sociogenetik yo’nalishlar.
3.
Yosh va pedagogik psixologiyaning asosiy tadqiqot metodlari.
ASOSIY TUSHUNCHALAR
Ontogenez
– organizmning vujudga kelgandan boshlab to umrining oxirigacha bo’lgan
individual rivojlanish yo’li.
Pedologiya
– XIX asr oxiri XX asr boshlarida psixologiyaning amaliy tarmoqlari va
eksperimental pedagogika asosida vujudga kelgan fan bo’lib, uning predmeti bolaning psixologik,
anatomo – fiziologik, biologik taraqqiyotidir.
Fanning predmeti. Yosh davrlari psixologiyasining predmeti insonning ontogenezida psixik
rivojlanish jarayonini shakllanishi hamda o’zaro munosabatlari qonuniyatlarini o’rganishdir.
Pedagogik psixologiyaning predmeti esa ta`lim va tarbiya jarayonining psixologik
mexanizmlari va qonuniyatlarini o’rganishdir.
Fanning rivojlanish bosqichlari.
O’tgan ajdodlarimizning ham qomusiy asarlarida bola
taraqqiyoti va tarbiyasi masalalari katta o’rin egallaydi. Abu Nosr Farobiyning “Masalalar mohiyati”,
Abu Rayhon Beruniyning “O’tmish yodgorliklari”, Ibn Sinoning “Tib qonunlari” asarlari,
A.Navoiyning “Mahbub ul-qulub” va boshqa juda ko’p asarlar shular jumlasidandir. Umuman sharq
va G’arb madaniyatida ham psixologik – pedagogik mazmundagi asarlar XVII-XVIII asrlarda diniy-
axloqiy negizda yozilgan. XVIII asrga kelibgina ma`lum uslubga ega bo’lgan ilmiy fikrlar vujudga
kela boshladi. Rus social-demokratlari A.N.Gercen, N.G.Cherkishevskiy, N.A.Dobrodyubov,
V.G.Belenskiylarning inson kamoloti to’g’risidagi qarashlari psixologiyaning rivojlanishiga katta
hissa qo’shdi. I.M.Sechenov, I.P.Pavlov g’oyalariga asoslangan Ribakov, K.N.Kornshlov,
P.P.Blonskiy, L.S.Vigotskiy va boshqa olimlar yosh psixologiyasi bo’yicha qimmatli tadqiqotlarni
amalga oshirdilar.
XX asrga kelib yosh psixologiyasi va pedagogik psixologiyada psixik taraqqiyot omillarini
talqin etuvchi 2 ta yo’nalish: biogenetik va sociogenetik yo’nalish vakillari yuzaga keldi. Biogenetik
yo’nalish vakillari uchun psixik rivojlanishni belgilovchi irsiy biogenetik va ijtimoiy omillar yonma-
yon turadi, lekin etakchi rolni biologik ya`ni irsiy omillar bajaradi. Bunday qarashning ko’zga
ko’ringan vakillaridan biri amerikalik psixolog S.Xolle (1844-1924) bo’lib, u Gekelning
Dostları ilə paylaş: |
|
|